Blokken

Scoutpedia.nl, dé Scouting wiki
Ga naar:navigatie, zoeken

Blokken worden gebruikt om een lijn door te laten lopen zodanig dat de kracht op het vrije eind van de lijn een andere richting heeft dan de kracht van de last. Dit soort mechanismen wordt gebruikt op de lelievlet en lelieschouw, zeilboten waar Nederlandse waterscouts mee zeilen.

In verband met landwerk of pionieren lees dan ook onder katrol.

Gebruikt op of bij het water dan spreken we uitsluitend over een blok of blokken.

Benamingen[bewerken | brontekst bewerken]

Een blok is een samenstelsel van een as, geklemd tussen blokwangen, een of meer schijven een blokoog en soms een hondsvot. Blokwangen zijn het blok hout waaruit enkele sleuven zijn gefreesd of in modernere blokken de staalplaten die een omkasting vormen voor de schijf. Het blokoog is een oog dat vastzit aan de wangen zodanig dat hiermee het blok aan de last of steunpunt bevestigd kan worden. De as zit vast in het midden van de wangen en steunt de schijf zodat deze vrij kan lopen. De schijf is dat deel waar de lijn overheen loopt. Moderne schijven zijn vaak voorzien van lagers. Een hondsvot is het meestal kleinere oog aan een blok waaraan het vaste deel van de schoot of val wordt gezet.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

De naam van een blok komt waarschijnlijk uit het blok hout dat vroeger gebruiklt werd. De Egyptenaren gebruikten blokken bij het bouwen van de piramides. De as en of wangen waren in vroeger tijden gemaakt van pokhout dit is een zogenaamd zelfsmerend hout het bevat tot 25 procent vettige hars.

Gebruik[bewerken | brontekst bewerken]

Aan boord heeft men niet altijd een vrije keus over de plek en richting waarin een kracht gegeven moet worden. De vallen en schoten door een oog laten lopen geeft hoge slijtage en vereist veel kracht. Een blok maakt de bediening komplexer maar geeft veel meer vrijheid. Door een blok te gebruiken aan de lastzijde kan men zoals bij de grootschoot een grote hefboomwerking krijgen. Deze takel constructie met twee dubbele blokken levert tot vier maal de kracht van de roerganger aan de giek. Dan staat deze kracht ook nog naar het centrum van de vlet. Het binnen randje van het achterdek is dan ideaal om tegen schrap te zetten, inplaats van tegen het lage boord.

Aanschaf[bewerken | brontekst bewerken]

Het belangrijkst bij aanschaf is dat de holling van de schijf dezelfde diameter heeft als de lijn dik is. Het aantal schijven in een blok en een eventueel hondsvot. De diameter van de schijf zelf is van geen belang, vijf tot acht keer de lijn dikte is goed.


Category edit nl.svg Dit artikel is een beginnetje. U wordt uitgenodigd op Bewerk te klikken om uw kennis aan dit artikel toe te voegen.
Cookies helpen ons onze services aan te bieden. Door onze services te gebruiken stemt u in met het gebruik van onze cookies.