Lelieschouw

Scoutpedia.nl, dé Scouting wiki
Ga naar:navigatie, zoeken
De printervriendelijke versie wordt niet langer ondersteund en kan weergavefouten bevatten. Werk uw browserbladwijzers bij en gebruik de gewone afdrukfunctie van de browser.
De lelieschouw

De lelieschouw is de eerste door Scouting ontworpen standaardboot voor gebruik bij waterscouting. In 1949 is de eerste lelieschouw gebouwd. De naam is afgeleid van het traditionele scoutinglogo, de Franse lelie. Ondanks hun zeer gevorderde leeftijd worden lelieschouwen bij veel groepen varend gehouden worden, omdat het stevige boot is die aantrekkelijk is voor oudere verkenners en leiding.

Afmetingen[bewerken | brontekst bewerken]

  • Lengte: 6,00 m van steven tot steven
  • Breedte: 1,80 m
  • Zeiloppervlak: 16 m²

Het is een knik-spantschouw met zijzwaarden, tjottertuig, botteloef en luchtkasten voor en achter en aan de zijkanten. De lelieschouw behoort bij de grote klasse schouwen. De lelieschouw is ondertuigd, dat wil zeggen heeft minder zeil dat de boot hebben kan. Hiervoor is gekozen vanwege de veiligheid, maar een voordeel is dat er ook met hogere windkracht mee gezeild kan worden.

Door de jaren heen zijn er verschillende versies van de schouwen gemaakt, zo waren de eerste 10 van hout waarna er verder is gegaan met staal. Voor de 5e serie, beginnend met nummer 60 is er een nieuw bestek getekend. De luchtkasten aan de zijkanten van de kuip werden weggelaten maar de smalle vorm van het schip werd behouden. De laatste (6e) serie, vanaf nummer 70, geeft weer andere maten, zo is de schouw verbreed naar 1,80 meter en zijn er in de kuip diverse wijzigingen aangebracht.

Afmetingen (schouw nummer 70+)

  • Lengte: 6,00 m van steven tot steven
  • Breedte: 1,80 m (2,30 inclusief zijvinnen)
  • Zeiloppervlak: 16 m²
  • Vaarhoogte: 7,10 m
  • Diepgang: 0,35 (zonder zijzwaarden)
  • Gewicht: ±800 kg
  • Lengte Mast: 7,30

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Anders dan de lelievlet is de lelieschouw niet speciaal voor Scouting Nederland ontworpen maar is in werkelijkheid een 6 meter Friese schouw. Een schouw is groter dan een lelievlet en is daarnaast wat 'sportiever' in het varen. In tegenstelling tot de lelievlet is de lelieschouw uitgerust met zijzwaarden. Ruim voordat de lelievlet van de tekentafels kwam werden er in 1949 tien schouwen gebouwd. Anders dan de huidige schouwen waren deze schouwen van hout. Het idee voor een eenheidsboot voor de zeeverkenners kwam van schipper Ab Duijff van de Haagsche Waterscouts (HWS), welke behoorde tot de toenmalige Vereniging De Nederlandse Padvinders (NPV). De HWS was na de oorlog de grootste zeeverkennersgroep in Den Haag. De zeeverkenners in Nederland voeren na de oorlog met sloepen van de Rijnvaart Centrale, houten Noorse vletten, afgedankte reddingssloepen of met zeilboten, zoals de BM. Door de sterke groei van het aantal zeeverkennersgroepen in de jaren vijftig steeg de vraag naar meer varend materieel. Bovendien zou het met een eenheidsboot mogelijk zijn om tussen de groepen onderlinge (zeil-)wedstrijden te houden. Het schip moest tegen gunstige betalingsvoorwaarden aan de belangstellende groepen geleverd kunnen worden. Gezocht werd naar een type jeugdboot met de volgende eigenschappen: het schip moest plaats bieden aan acht jongens (een bak), waarbij tijdens een het zeilen iedereen zoveel mogelijk aan het werk is. Schip en tuig dienden zowel geschikt te zijn voor de jongste zeeverkenners van 12 jaar als de bootsman van de bak (tussen 15 en 17 jaar). Daarbij moest volgens Duijff ook het zeilen bij ruw weer geen al te grote moeilijkheden opleveren. Belangrijk was vooral dat de boot geschikt moest zijn om er goed mee te leren zeilen. De voorkeur ging uit naar zwaarder type schip, waarbij het een kunst was om het schip de meeste vaart te geven om er mee te manoeuvreren. Op 17 juli 1949 werd in Leiderdorp door de hoofdcommissaris van de NPV de helmstok van de eerste schouw aan het jongste verkennertje van de Haagsche Waterscouts overhandigd. Hij sprak darbij de wens uit de schouw werkelijk binnen het bereik van iedere (zeeverkenners-) troep te brengen. De tweede AHKC, schipper J.F. Viëtor, tevens commandeur van de "Pollux", onthulde de naam van de schouw: Slamat. Genoemd naar het koopvaardijschip van de Rotterdamse Lloyd, dat in april 1941 bij Kreta door Duitse vliegtuigen tot zinken was gebracht. Daarmee was Dreamship no. 1, zoals de boot in het maandblad voor de padvinder werd genoemd, een feit. De andere schouwen werden de volgende maanden hierop geleverd aan de zeeverkenners. De tweede serie van vijf houten schouwen was qua uitvoering bijna gelijk aan de eerste. Na het voltooien van de vierde schouw ging Stoffer akkoord met een wijziging van de plaats van de mast. De mast werd ongeveer 10 cm naar achteren verplaatst. Waarschijnlijk had dat te maken met het kleinere zeiloppervlak of met de loefgierigheid. Niet iedereen was tevreden over deze aanpassing. Schipper Duijff over deze verandering: Mijn idee van een eenheidsboot was daardoor meteen alweer verlaten. Toch was de ontwikkeling van een standaardtype schip voor de zeeverkenners daarmee eigenlijk nog maar in de eerste fase beland. Meer dan veertig jaar later zijn van de tien oorspronkelijke houten Lelieschouwen nog negen boten in de vaart, waarvan vijf bij diverse scoutinggroepen in Noord-Holland. De schouw met zeilnummer 5, eigendom van één van de Wassenaarse zeeverkennersgroepen, is in de zeventiger jaren gesloopt.

Deze houten schouwen bleken echter te duur en zwaar te zijn, waardoor er nauwelijks mee geroeid of gewrikt kon worden. Dit was de aanleiding voor SN om een geschiktere boot te zoeken, welke uiteindelijk de bekende lelievlet werd.

Maar toch is de lelieschouw niet verdwenen, er zijn nog altijd groepen die de traditionele platbodem als een mooie toevoeging op hun vloot beschouwen. En zeker niet onterecht, rond de 80 lelieschouwen zijn er gemaakt en dat maakt dus de boot zeer speciaal. Negen van de eerste 10 houten schouwen zijn nog altijd in de vaart bij de Nederlandse scoutinggroepen.

Onderdelen[bewerken | brontekst bewerken]

Boegspriet


De meeste onderdelen hebben dezelfde namen als bij een lelievlet.

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

  • overzichtslijst van zeilnummers en onder Informatie, Geschiedenis en uitgebreide historische omschrijving.
  • Lelieschouw Geschiedenis en uitgebreide historische omschrijving van de eerste 10 (houten) lelieschouwen.
  • Gebruiksaanwijzing PDF Document over de geschiedenis en uitgebreide omschrijving over omgang met een lelieschouw.
Cookies helpen ons onze services aan te bieden. Door onze services te gebruiken stemt u in met het gebruik van onze cookies.