Temperatuur
Met de temperatuur geef je aan hoe warm of koud iets is. Je geeft de temperatuur meestal in graden. Echter zijn dit niet dezelfde graden als gebruikt op een kompas. Het symbool °, wordt geschreven bij de letter van de schaal, niet achter het cijfer zoals bij de booggraden, dus 37(spatie)°C. De drie belangrijkste schaalverdelingen zijn Celsius, Fahrenheit en Kelvin.
- Celsius: is de meest gebruikte schaal.
- Fahrenheit: wordt alleen nog gebruikt in de Verenigde Staten en Jamaica.
- Kelvin: is de wetenschappelijke voorkeurseenheid.
Fahrenheit[bewerken | brontekst bewerken]
Meneer Gabriel Fahrenheit was in 1724 zo’n 18 jaar eerder met een schaalverdeling dan zijn bekendste collega Anders Celsius. Omdat de wetenschap in 1724 nog geen reden had om negatieve getallen te gebruiken, koelde Fahrenheit zijn “thermometer” zover af als mogelijk was met de toenmalige techniek, en noteerde 0 °F naast het buisje. Bij het smeltpunt van ijs noteerde hij 32 °F en de lichaamstemperatuur van een (gezonde) mens werd 96 °F. Daarmee kon hij een makkelijke schaalverdeling maken. Gebaseerd op het verschil tussen de 32 en 96, namelijk 64. Later paste hij de schaal een beetje aan, het vriespunt van water werd 32 °F en het kookpunt 212 °F.
Celsius[bewerken | brontekst bewerken]
In 1742 wilde de Zweed Anders Celsius uitgaan van “dagelijkse” temperaturen. Hij wilde het vriespunt van water 100 °C noemen en het kookpunt 0 °C. Op aanraden van andere wetenschappers heeft hij deze waarde omgedraaid. Het vriespunt werd 0 °C en het kookpunt noemde hij 100 °C.
Kelvin (absolute temperatuur)[bewerken | brontekst bewerken]
Dan was er nog Kelvin vernoemd naar de fysicus William Thomson, beter bekend als Lord Kelvin. Hij nam de theoretisch berekende laagst mogelijke temperatuur als 0 punt maar gebruikte dezelfde “grote” van maat als Celcius. 1 K is net zo “groot” als 1 °C alleen 273,15 K kouder. In Kevins schaal bevriest water bij 273,15 K en kookt het bij 100 K meer, dus bij 373,15 K. Temperatuur in Kelvin wordt niet aangegeven in graden slechts met ”Kelvin” (dus niet °K). De eenheid wordt ook gebruikt voor het aanduiden van "kleurtemperatuur" denk aan "warme en koude" kleuren. Verschillende kleuren licht hebben hogere en lagere temperaturen.
Interessante temperaturen[bewerken | brontekst bewerken]
Enkele interessante temperaturen. Handig bij de barbecue, ’s avonds bij het kampvuur of ’s morgens bij het ontbijt.
- de ontbrandingstemperatuur is de temperatuur die nodig is om een stof te laten branden.
- het vlampunt is de temperatuur waar bij de minste vonk een stof in vlammen kan zetten.
- de zelfontbrandingstemperatuur is de temperatuur waarbij de stof spontaan vlam vat en zal blijven branden (bij 1 atmosfeer)
Celsius | Fahrenheit | Omschrijving |
---|---|---|
−273.15 °C | −459.67 °F | absolute nulpunt, 0 K |
−104 °C | −155 °F | Vlampunt Propaan |
−60 °C | −76 °F | Vlampunt Butaan |
0 °C | 32 °F | Vriespunt van zoetwater |
2 tot 4 °C | 35,6 tot 39,2 °F | Ideale serveertemperatuur van een pilsje |
4,4 °C | 39,92 °F | Beste temperatuur voor het bewaarden van voedsel |
7 tot 12 °C | 44,6 tot 53,6 °F | Beste drinktemperatuur voor een Belgisch biertje |
10,1 °C | 50,18 °F | Gemiddelde temperatuur per jaar in Nederland en België |
18 °C | 64,4 °F | Gemiddelde zomertemperatuur Noordzeewater. |
26 °C | 78,8 °F | Verwarmd zwembad |
37 °C | 98.6 °F | Lichaamstemperatuur van een gezonde mens. |
± 42 °C | ±107,6 °F | Kritische temperatuur menselijke huid (Brandwonden) |
50 °C | 122 °F | Ontbrandingstemperatuur nylon regenjas |
55 °C | 131 °F | Smeltpunt van kaarsvet |
62 °C | 143,6 °F | Ontbrandingstemperatuur polyester/katoen weefsel (Scoutfit) |
63 °C | 145,4 °F | Een zacht gekookt ei. (stolpunt eiwit) |
68 °C | 154,4 °F | Een hard gekookt ei. (stolpunt eigeel) |
82,2 °C | 179,96 °F | Beste temperatuur voor het zetten van koffie. |
100 °C | 212 °F | Kookpunt van water |
150 °C | 302 °F | Ideale barbecue temperatuur (vlees blijft sappig en wordt mooi bruin) |
175 °C | 347 °F | Ideale frituurtemperatuur (goudgeel gebakken friet en minder acrylamide) |
225 °C | 437 °F | Ontbrandingstemperatuur van frituurvet (vlam in de pan) |
288 °C | 550 °F | Zelfontbrandingstemperatuur Butaan |
300 °C | 575 °F | Brandpunt van een spijkerbroek |
350 °C | 662 °F | Ontbrandingstemperatuur van hout |
540 °C | 1004 °F | Zelfontbrandingstemperatuur Propaan |
600 °C | 1112 °F | Ontbrandingstemperatuur van een wollen trui/kampvuurdeken |
900 °C | 1652 °F | Maximale temperatuur “open” kampvuur |
1300 °C | 2372 °F | Maximale temperatuur “ton” vuur |