Vlagprotocol

Vlaginstructie en vlagprotocol

Vlaginstructie

Nederland kent geen wettelijke regels voor het gebruik van de Nederlandse vlag. Iedereen mag op alle dagen van het jaar de Nederlandse vlag uithangen. Er zijn wel regels voor het gebruik van vlaggen vanaf Rijksgebouwen. Die staan in de vlaginstructie. Burgers, bedrijven en organisaties kunnen deze instructie volgen als richtlijn. Dit is niet verplicht.

Vlagprotocol

Wel zijn er gebruiken en regels (protocol) voor het uithangen van de Nederlandse vlag. Een vlag dient gehesen te worden aan een stok, waarvan de lengte zodanig is, dat de vlag (ook als zij halfstok is bevestigd) nimmer de grond raakt of het verkeer kan hinderen. De Nederlandse vlag of buitenlandse vlaggen behoren niet tussen zonsondergang en zonsopgang gehesen te worden of te blijven. Elke gehesen vlag moet derhalve bij zonsondergang worden gestreken en zonodig de volgende dag na zonsopgang opnieuw worden ontplooid. Uitzondering hierop is mogelijk als de vlag zodanig verlicht wordt, dat de kleuren duidelijk te zien zijn. Het hijsen van de Nederlandse vlag dient volgens de traditie vlug en statig plaats te vinden; het strijken van de vlag dient langzaam en statig plaats te vinden.

Vlag hijsen (scouting)

Het hijsen van de vlag wordt bij waterscouting als volgt gedaan: Als jouw bak dienstbak is zal de schipper aan jouw bootsman om de vlag vragen. Hij salueert daarbij en de bootsman salueert terug. Daarop draait de bootsman zich naar zijn bak en vraagt aan twee baksleden om de vlag te hijsen. Hij salueert naar die baksleden en zij salueren terug. Daarop gaan de baksleden naar voren. Als zij in de buurt van de schipper zijn, maken zij halt en salueren naar de schipper. Deze salueert terug. De baksleden lopen nu naar de vlag, maken het touw los van de kikker. Een van de baksleden pakt de vlag beet en zorgt ervoor dat die de grond niet raakt. De ander hijst de vlag rustig in de top. Als de vlag boven is dan beleggen we de lijn op de kikker, doen twee of drie passen achteruit en salueren naar de vlag. Daarop draai je je om en een van beiden zegt rustig en duidelijk de wet op. Daarop draai je je naar de schipper, salueert en gaat terug naar je plaats.

Bij landscouting gaat het min of meer op dezelfde manier, maar worden de rol van schipper en bootsman overgenomen door de patrouilleleider (PL) en de assistent-patrouilleleider (APL) Bij het hijsen van meerdere vlaggen wordt dit in orde van belangrijkheid gedaan. De belangrijkste vlag als laatste. Dit is veelal een nationale vlag waarbij het volkslied wordt gespeeld.

Vlag breken

Behalve een vlag hijsen kan je een vlag ook breken. Dit gaat bijna op dezelfde wijze. Bij het breken wordt de vlag al van te voren als een pakketje omhoog gehesen. Bij het openen trekt men aan een touwtje en de vlag ontplooit zich. Let er wel op dat bij het oprollen de onderzijde altijd buiten zit. (als voorbeeld de Nederlandse vlag)

Het oprollen van een vlag voordat je de vlag kan breken:

	Je vouwt de vlag in drieën. Let erop dat blauw aan de buitenkant zit.
	De persoon die niet staat aan de kant waar het touw vastzit, begint de vlag als een harmonica op te vouwen. Wanneer je halverwege bent kan je gewoon gaan rollen. Let er weer op dat de onderkant aan de buitenkant zit.
	Daarna wordt het touw, dat onderaan de vlag zit, een keer om de vlag gedraaid. Vervolgens haal je het touw een keer onder zichzelf door zoals op de tekening. Er ontstaat een soort lus (slipsteek).

Op kampen wordt vaak bij het strijken van de vlag een fluitsignaal gebruikt. Er wordt eerst 1 maal gefloten. Als je dat hoort ga je in de houding staan met je gezicht naar de vlag. Als de vlag gestreken is, hoor je 2 of 3 keer te fluiten.

Vlag halfstok

Het halfstok hijsen van de vlag behoort op de volgende wijze te geschieden: eerst wordt de vlag op de standaard wijze vol gehesen en vastgezet, daarna wordt zij langzaam en statig gestreken, totdat het midden van de vlag op de helft van de normale hoogte is gekomen, waarna de vlaggenlijn wordt vastgezet; de vlag wordt niet opgebonden. Bij het strijken van een halfstok gehesen vlag wordt deze eerst langzaam en statig vol gehesen en vervolgens op dezelfde wijze gestreken.

Er wordt naar de vlag gesalueerd op de standaard momenten, dus alleen als de vlag vol gehesen is en niet halfstok.

Bij meerdere vlaggen worden alle vlaggen op gelijke hoogte gehangen. Wanneer er spraken is van "halfstok" worden dus alle vlagen halfstok gehangen.

Op 1 augustus 2005 overleed tijdens de Eurojam, de Saoedische Koning, Fahd bin Abdoel. De organisatie van het kamp liet uit respect alle vlaggen halfstok hangen.

Nederland

Nederlandse vlag

De Nederlandse vlag is bij Koninklijk Besluit in 1937 vastgesteld. De Nederlandse vlag is een horizontale driekleur in rood, wit en blauw. In de vlaginstructie van het Ministerie van Algemene Zaken worden de kleuren benoemd als helder vermiljoen, helder wit en kobaltblauw. In normblad 3055 zijn deze kleuren vastgesteld in Éclairage-coördinaten. De verhouding tussen hoogte en lengte van het vlaggendoek is vastgesteld als 2:3. De drie kleurbanen zijn even hoog.

Rang- en volgorde

Bij het hijsen van meerdere vlaggen dienen de vlaggen allemaal dezelfde afmeting te hebben. Als dat niet mogelijk is moeten ze alle op gelijke hoogte hangen. De belangrijkste vlag hangt op een ereplaats.

• Bij twee vlaggen is dat links als u aankomt lopen.
• Bij drie vlaggen is dat in het midden. Links komt de eerst volgende belangrijkste vlag, rechts de opvolgende.
• Bij vier vlaggen is links van het midden de ereplaats, midden rechts de eerstvolgende, daarna links buiten en rechts buiten.
• Een tweede landsvlag van een bezoekend land komt op plaats 2 van belangrijkheid (dus rechts van de Nederlandse vlag).

Provenciale gelegenheid

• 

  2. Provincievlag

• 

  1. Nederlandse vlag

• 

  3. Gemeentevlag

Gemeentelijke gelegenheid

• 

  2. Gemeentevlag

• 

  1. Nederlandse vlag

• 

  3. Provincievlag

Scouting gelegenheid

• 

  2. Provincievlag

• 

  1. Nederlandse vlag

• 

  3. Logovlag

• 

  2. Gemeentevlag

• 

  1. Nederlandse vlag

• 

  3. Logovlag

• 

  6. Groepsvlag

• 

  4. Europese vlag

• 

  2. Provincievlag

• 

  1. Nederlandse vlag

• 

  3. Gemeentevlag

• 

  5. Logovlag

Koninkrijksvlaggen

Wanneer de vier landsvlaggen van het Koninkrijk der Nederlanden samen worden gehesen, worden de Statuten van het Koninkrijk gevolgd. De vlaggen van Aruba, Curaçao en Sint Maarten zijn nationale vlaggen en gaan dus in rang vóór provinciale en gemeentevlaggen.

• 

  4. vlag van Sint Maarten

• 

  2. vlag van Aruba

• 

  1. vlag van Nederland

• 

  3. vlag van Curaçao

Provinciale vlaggen in Nederland

Voor het gebruik van de provincievlaggen geldt de rangorde zoals deze in de Ridderzaal in Den Haag hangen:

• Noord-Brabant
• Gelderland
• Zuid-Holland
• Noord-Holland
• Zeeland
• Utrecht (provincie)
• Fryslân
• Overijssel
• Groningen (provincie)
• Drenthe
• Limburg
• Flevoland

De volgorde is bepaald door de oorsprong van de provincies. Noord-Brabant en Gelderland waren van oorsprong hertogdommen (waarbij Brabant van oudsher ouder, groter en machtiger was dan Gelderland) en Holland en Zeeland samen oorspronkelijk het graafschap Holland; een hertog is nou eenmaal hoger in rang dan een graaf. Utrecht was een bisdom en de bisschop is lager in rang dan een graaf. Friesland werd niet bestuurd door adel en was dus daarmee geen hertogdom, graafschap of bisdom maar kende eigen bestuur. De provincies Overijssel, Groningen en Drenthe vielen onder het bestuur van enkele "hogere provincies". Limburg was van oorsprong een hertogdom, maar werd bij de vorming van België verdeeld en was nog deel van de Duitse Bond. Toen het Nederlandse deel van Limburg een provincie werd, verloor het daarmee de status van hertogdom. Het was tot de vorming van de provincie Flevoland de laatst gevormde provincie en daarmee de laatste in rangorde der provincies. Met vorming van de provincie Flevoland is de laatste plaats in de rangorde van Limburg vervallen en komt die nu aan Flevoland toe.

Wimpels

Op de verjaardagen van de Koning, de Koningin en de Prinses van Oranje en op Koningsdag mag een oranje wimpel boven de Nederlandse vlag bevestigd worden. De kleur oranje van de wimpel is in november 1958 vastgesteld in de standaard NEN 3203. In Nederland wordt als de Nederlandse vlag niet in de mast is, soms een wimpel in de vlaggenmast gehangen. Deze zijn uitgesloten van het protocol en mogen naar believen gebruikt worden.

België

In België gelden in principe dezelfde regels, echter wordt de Europese vlag daar niet als logovlag gezien en zijn er ook nog de gemeenschap vlaggen van Vlaanderen, Wallonië, Brussel en de Duitse gemeenschap.

Rangorde van belangrijkheid

1. Federale vlag
2. Gemeenschap vlag
3. Europese vlag
4. vlag van de provincie
5. vlag van de gemeente
6. vlag van een dorp

• 

  4. Logo vlag

• 

  2. Gemeenschap vlag

• 

  1. Federale vlag

• 

  3. Europese vlag

Internationaal vlagprotocol

Bij het hijsen van meerdere vlaggen van verschillende landen wordt de volgorden gehanteerd volgens de Franse taal, soms de Engelse taal. Ook hier telt weer; dezelfde hoogte en dezelfde afmeting. Indien het aanzien van voren is hangt de plaatselijke landsvlag in het midden. Het eerste land in het alfabet rechts, de volgende links enz. Als er spraken is van een "Laan" komt vooraan de laan de lokale landsvlag gevolgd door de rest op alfabetische volgorde zoals geschreven in de Franse taal.

Patrouilleleider, Ploegleider

Assistent patrouilleleider / Assistent ploegleider