Geschiedenis Scouting

Scoutpedia.nl, dé Scouting wiki
Versie door Buxx (overleg | bijdragen) op 12 aug 2005 om 19:33
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Ga naar:navigatie, zoeken

_

_

Belangrijke jaren in de scoutinggeschiedenis 1857 - 1945

Sinds de geboorte van de oprichter van scouting halverwege de negentiende eeuw zijn er veel dingen gebeurt binnen de scoutingorganisatie. Hier zie je het allemaal op een rijtje. Handig als je nog wat na moet zoeken voor je spreekbeurt, of gewoon wilt weten hoe die vereniging is ontstaan waar je elke week naar toe gaat.

22 februari 1857[bewerken | brontekst bewerken]

In het huis aan Stanhopestreet 6, Paddington in Londen. In het gezin van professor Baden Powell en mrs. Henriette Grace Powell wordt op deze datum Robert Stephenson Smyth geboren. Robert heeft vier broers en krijgt ook nog drie zusjes die als baby sterven. Na Robert komt zijn zus Agnes en in mei 1860 wordt zijn jongste broer Baden Fletcher Smyth geboren. Mevrouw Powell wordt in 1861 weduwe en ter herinnering aan haar man wordt diens voornaam 'Baden' toegevoegd aan de achternaam en zo wordt de familie bekend als Baden-Powell.

22 februari 1889[bewerken | brontekst bewerken]

In het gezin van Harold Soames en Katharine May Hill wordt Olave St. Clair als derde kind geboren. Olave komt terecht in een rijke familie. Van haar moederskant is zij afstammeling van de graven van Kinnoul. Een van haar neven, de zoon van haar broer Arthur, is de latere Sir Christopher Soames, die huwt met een dochter van Winston Churchill, de beroemde staatsman die in het leven van haar latere echtgenoot een belangrijke rol zou spelen.

1899[bewerken | brontekst bewerken]

Robert Baden Powell, die sinds 1876 in het leger zat, wordt in de Boerenoorlog (in Afrika) belast met de verdediging van het grensplaatsje Mafeking. Met 1250 manschappen en de plaatselijke bevolking doorstaat hij een beleg van 217 dagen, en op 17 mei is Mafeking vrij. Zijn naam als 'Held van Mafeking' is gevestigd en zijn initialen B.P. verschijnen als gevolg daarvan overal in het Britse wereldrijk. Koningin Victoria bevordert hem op zijn 43e tot (toen de jongste) generaal-majoor. Nog een keer krijgt Baden-Powell een opdracht in Afrika: de oprichting van de South African Constabulary, een bereden politiekorps.

1903[bewerken | brontekst bewerken]

Robert Baden-Powell keert terug naar Engeland. Hij wordt geplaatst bij de Britse Cavalarie, met als speciale opdracht het ontwerpen van een nieuw opleidingssysteem. Intussen heeft Robert Baden-Powell ook van zich laten horen als schrijver van een aantal boeken, waaronder 'Aids to Scouting', bestemd voor de verspieders in het leger, dat tot zijn verbazing opgang doet onder de jongens in Engeland. Ze kopen het bij duizenden en zij spelen een spel als 'B.P. Scouts'.

1904[bewerken | brontekst bewerken]

Koning Edward VII benoemt Baden-Powell tot luitenant-generaal, de hoogste rang in vredestijd.

Augustus 1907[bewerken | brontekst bewerken]

Tijdens het schrijven van het boek 'Scouting for boys' (Verkennen voor jongens) neemt Baden Powell de proef op de som en houdt met 21 jongens een kamp op Brownsea Island aan de Engelse Zuidkust. De bestaande jeugdorganisatie Boys Brigade steunt dit experiment en uitgever Arthur Pearson verleent steun bij de voorbereiding van het later iberoemd geworden boek.

1908[bewerken | brontekst bewerken]

Scouting for Boys wordt gepubliceerd, eerst in zes veertiendaagse aflevering en in mei 1908 in boekvorm. Het wordt een overrompelend succes. Op 2 oktober 1908 maakt Koning Edward Baden-Powell Ridder in de Victoria Orde. Hij heet sindsdien 'Sir Robert Baden-Powell. De koning vraagt hem tevens om al zijn aandacht aan de scoutingbeweging te schenken.

1909[bewerken | brontekst bewerken]

In september wordt de eerste grote rally in London gehouden. Er verschijnen tot ieders verbazing niet minder dan 11.000 boy scouts en bovendien enkele meisjespadvinders in zelfbedachte uniformen. Dat is het signaal om ook Scouting voor meisjes te gaan organiseren. Eerder dat jaar werd het eerste zeeverkennerskamp georganiseerd, deels aan boord van het schip 'Mercury'.

1910[bewerken | brontekst bewerken]

In Nederland treft men voorbereidingen om met de padvinderij te beginnen. In Den Haag geeft W.J. van Hoytema het boekje 'Op Hollansche jongens naar Buiten' uit, wat leidt tot vorming van de eerste groep: de Jonge Verkenners in december 1910, onder leiding van de Ier Griffin Moriarty. In Amsterdam richt de journalist Gos De Voogt een proef-patrouille op. Zij oefenen onder leiding van Hopman M.W.D. den Ouden. De Voogt werd met name geinspireerd door het bezoek van Britse Verkenners. Deze patrouille scouts van de 16e Oxford troep, onder leiding van Scoutmaster Bernard Blyth, bezocht in de zomer o.a. Rotterdam, Amsterdam, Nijmegen en Tilburg.

De 16e Oxford troep die Nederland bezocht - Klik hier om deze foto beter te bekijken

In Londen wordt begin 1910 officieel begonnen met Scouting voor meisjes: de Girl Guides Association wordt er opgericht onder leiding van Agnes Baden-Powell, de zuster van Robert.

Bekijk een filmpje over de gidsen! - Hiervoor is Real Player nodig, op real.com te downloaden of standaard op je computer aanwezig

1911-1912[bewerken | brontekst bewerken]

Baden-Powell maakt een wereldreis en stimuleert de start van scouting op alle vijf de werelddelen Tijdens de reis aan boord van het schip Arcadian (begin 1912) ontmoet hij Olave St. Clair Soames, met wie hij in oktober van dat jaar in het huwelijk treedt. In september 1911 bezoekt BP Nederland. Het bezoek van BP in 1911 aan Nederland. Klik hier om de foto beter te bekijken. Het bezoek van BP in 1911 aan Nederland. Klik hier om de foto beter te bekijken.

Bij aankomst op het Amsterdamsche Centraal Station wordt BP welkom geheten door bestuursleden van de N.P.O. In een open rijtuig en geëscorteerd door padvinders op de fiets reed BP door de straten van de hoofdstad naar het paviljoen in het Vondelpark. Daar stonden enkele honderden padvinders klaar voor 'inspectie'.

In Nederland worden in vele plaatsen padvindersgroepen opgericht en hier en daar ook meisjesgroepen. De belangrijkste zijn:

  • De Nederlandse Padvindersorganisatie (N.P.O.), op 7 januari 1911 in Amsterdam opgericht door Gos. de Voogt.
  • De Eerste Nederlandse Meisjes Gezellen Vereeniging (E.N.M.G.V.) in 1911 opgericht door Mevr. A. Muller-van Geuns.
  • De Nederlandse Padvindersbond (N.P.B.), op 10 maart 1912 te Den Haag opgericht door onder andere W.J. van Hoytema.

Bekijk een filmpje met Scouts in Frankrijk! - Hiervoor is Real Player nodig, op real.com te downloaden of standaard op je computer aanwezig

1913[bewerken | brontekst bewerken]

Het reizen gaat door: Algiers, Malta, Napels. Op 30 oktober wordt de oudste zoon Peter geboren. Deze zou later de Tweede Baron Baden-Powell zijn, en een belangrijke rol spelen in het Zuid-Afrikaanse politiekorps en in de International Fellowship of former Scouts and Guides. Hij overlijdt reeds op 49 jarige leeftijd in 1962 te Londen. In 1936 wordt zijn zoon Robert jr. geboren en hij wordt daarmee de derde Baron Baden-Powell. De Baden-Powells krijgen nog twee dochters, te weten Heather Grave (1915) die in 1940 trouwt met Commander John King en Betty St. Clair (1917) die in 1936 trouwt met Gervas Clay. De kleinzoon Robert jr. is in het Britse scouting actief.

1914-1918[bewerken | brontekst bewerken]

Eerste Wereldoorlog. Baden-Powell ziet, onder andere na bezoeken aan de oorlogsfronten in Vlaanderen en Frankrijk, waar nationalisme toe kan leiden. Vier jaar lang waren buurvolken bezig elkaar uit te moorden. Het begon hem duidelijk te worden dat de scoutingbeweging volkeren over hun grenzen heen bijeen kon brengen. Een rechtstreeks gevolg hiervan was het idee van een Jamboree als internationale bijeenkomst, gericht op onderlinge verstandhouding en wederzijds begrip. Op politiek niveau leidde een soortgelijk idee tot de oprichting van de Volkenbond.

1915[bewerken | brontekst bewerken]

Koningin Wilhelmina en Prins Hendrik onder escorte van padvinders. - Klik hier om de foto beter te bekijken

Onder leiding van Prins Hendrik gaan de N.P.O. en de N.P.B. samen in de N.P.V., de Vereeniging de Nederlandsche Padvinders. De prins wordt beschermheer van de vereniging.

1916[bewerken | brontekst bewerken]

Padvindsters en meisjes-gezellen uit Amersfoort, Amsterdam, 's Gravenhage, Leiden en Rotterdam richtten op 31 januari het Nederlandsche Meisjes Gilde op (N.M.G.) later werd dit het N.P.G. (Nederlandsche Padvindsters Gilde). De eerste presidente is mevrouw M. Cijfer-van Wijngaarden. In dit jaar beginnen in Engeland de 'Cubs' de speltak die in Nederland de Welpen zou gaan heten. Hiervoor wordt het Wolf Cub's Handbook gepubliceerd.

Prins Hendrik op de Bildtsche Heide - Klik hier om de foto beter te bekijken

Op 24 april 1916 (tweede paasdag) reikte Prins Hendrik op de Bildtsche Heide de nieuwe vlaggen uit aan de afdelingen van de nieuwe vereniging. Op de foto zie je de Prins in lichte jas. Naast hem loopt luitenant-generaal J.B. van Heutz, voorzitter van de N.P.V.

1918[bewerken | brontekst bewerken]

Lord en Lady Baden-Powell bezoeken Spanje en Portugal. Ze vestigen zich met hun gezin op het buiten Bentley, dat ze Pax Hill (vredesheuvel) noemen. Ze wonen er tot 1939. Het werd een begrip in de toenmalige Scouting en Guiding wereld. Amsterdam had de primeur van de eerste troep voor gehandicapte padvinders. De troep werd gevormd door "twintig kweekelingen van het Blinden-Instituut".

1919[bewerken | brontekst bewerken]

W.F. de Bois Maclaren schenkt de scoutingbeweging het buiten 'Gilwell Park' in Epping Forrest bij London. BP besluit er een trainigscentrum voor kaderleden van te maken en een kampeerterrein voor scouts uit Oost-Londen. Op 'Gilwell-Park' ontstaat de Woodbadge Gilwell-cursus. Er verschijnen nieuwe boeken van Baden-Powell, zoals 'The Wolf Cub's Handbook' (m.m.v. Rudyard Kipling), 'Girl Guiding-Rovering to Success'. Rond 1916 kwam de schatrijke Amerikaans Engelse mrs. Julliette Low, die in de U.S.A. een omvangrijke meisjesclub leidde, onder de indruk van Baden-Powells werk en stichtte de 'Girl Scouts of America'. Dit heeft grote invloed op de ontwikkeling van Guiding in vele andere landen.

1920[bewerken | brontekst bewerken]

De eerste Wereld Jamboree wordt gehouden in Londen, in het Olympia stadion. Aanwezig waren 8000 scouts uit 34 landen. Sir Robert Baden-Powell wordt uitgeroepen tot 'Chief Scout of the world'. BP zei: "If it be your will, let us go forth from here fully determined that we will develop, among ourselves and our boys, a commradeship through the worldwide spirit of the Scout brotherhood, so that we may help to develop peace and happiness in the world and goodwill among men." Tevens werd de eerste internationale conferentie gehouden; de oprichting van de Boy Scouts International Conference. In Nederland krijgt de NPV een nieuwe voorzitter: vice-admiraal, oud-minister van Marine en Staatsraad J.J. Rambonnet. In 1928 krijgt hij de titel Hoofdverkenner. Onder zijn leiding groeit de NPV flink. Hij wist de vereniging in korte tijd zowel organisatorisch als financieel gezond te maken met als resultaat een forse groei van het ledental. In 1927 werden organisatie en insignesysteem naar Brits voorbeeld veranderd. Zowel de leiderstraining in Ommen als de training van de verkenners, die vanaf 1924 tijdens de patrouillewedstrijden naar voren kwam, waren zaken die de Hoofdverkenner zeer na aan het hart lagen. Klik hier voor een grotere versie van de foto


1921[bewerken | brontekst bewerken]

Het internationale blad 'Jamboree' voor het eerst uitgebracht (de titel veranderde in 1955 in 'World Scouting' en is tegenwoordig 'World Scouting News').

Bekijk een filmpje over helpende scouts! - Hiervoor is Real Player nodig, op real.com te downloaden of standaard op je computer aanwezig

1922[bewerken | brontekst bewerken]

Eerst International Committee gekozen (tijdens de 2e internationale conferentie in Parijs). 30 landenorganistaties zijn vertegenwoordigd. Eerste wereldwijde telling: 1.019.205 leden in 31 landen. Er wordt begonnen met de Venture Scouts (Stam)

1923[bewerken | brontekst bewerken]

Het door Baron van Pallandt ter beschikking gesteld 'Gilwell Ada's Hoeve' in Ommen wordt door Dhr. Rambonnet officieel in gebruik genomen. Dat jaar starten al de eerste Gilwellcursussen. Tot heden is het terrein langs de Vecht een door vele bezochte locatie.

1924[bewerken | brontekst bewerken]

De tweede Wereld Jamboree vindt plaats in Kopenhagen. 4549 deelnemers. Derde World Scout Conference in Kopenhagen, Denemarken. 34 nationale organisaties aanwezig. Klik hier voor een grotere versie van de badge

1925[bewerken | brontekst bewerken]

Internationaal Scout Chalet geopend in Kandersteg, Zwitserland. Nu bekend als Kandersteg International Scout Centre.

1926[bewerken | brontekst bewerken]

Vierde World Scout Conference in Kandersteg, Zwitserland. 29 nationale organisaties aanwezig.

Bekijk een filmpje over scouting in deze tijd! - Hiervoor is Real Player nodig, op real.com te downloaden of standaard op je computer aanwezig

1928[bewerken | brontekst bewerken]

Op voorstel van de Nederlandse mevrouw Wijnaendts Francken-Dyserinck wordt tijdens de 8e Wereldconferentie in Hongarije de World Association of Girl Guides and Girl Scouts opgericht (WAGGGS).

1929[bewerken | brontekst bewerken]

De derde Wereld Jamboree wordt gehouden in Birkenhead, Engeland. 50.000 deelenemers. Vijfde World Scout Conference, Birkenhead, Engeland. 33 nationale scouting organisaties aanwezig. BP wordt in de adelstand verheven en kiest de naam 'Baron Baden-Powell of Gilwell'. Daarmee verbind hij zijn naam aan het internationale trainingscentrum bij Londen. In ditzelfde jaar maken de Baden-Powells reizen naar India en Afrika. Klik hier voor een grotere versie van de badge

1930[bewerken | brontekst bewerken]

Mevrouw E. van den Bosch-de Jongh wordt presidente van het 'Nederlandsche Meisjes Gilde'. Zij brengt al snel eenheid in het gilde en de daarop volgende naamsverandering: 'Het Nederlandse Padvindsters Gilde' (1933). In de Christelijke Jonge Mannen Vereniging (C.J.M.V.) zijn padvindersgroepen ontstaan, die zich federatief aansluiten bij de N.P.V.. Met instemming van het Rooms Katholiek Episcopaat komt de Vereniging der Katholieke Verkenners tot stand en deze vereniging sluit zich aan bij het N.P.V.. Tijdens de 6e wereldconferentie van de W.A.G.G.G.S. op het buitencentrum Foxlease in Engeland, wordt Lady Baden-Powell unaniem uitgeroepen tot World Chief Guide.

1931[bewerken | brontekst bewerken]

Zesde World Scout Conference, Wenen-Baden, Oostenrijk. 44 nationale scouting organisaties vertegenwoordigd.

Bekijk een filmpje met scouts en straatjongens! - Hiervoor is Real Player nodig, op real.com te downloaden of standaard op je computer aanwezig

1932[bewerken | brontekst bewerken]

Lord Baden-Powell komt voor het nationale kamp naar Wassenaar en ontvangt voor zijn verdiensten in het Kurhaus te Scheveningen het Grootkruis in de Orde van Oranje-Nassau. Ook krijgt hij de Wateler Peace Price, terwijl zijn echtgenote onder andere Polen bezocht. Op 31 juli opent ze 'Our chalet' het eerste internationale wereldcentrum van de W.A.G.G.G.S.. Lord Baden-Powell laat ter herinnering aan de schenkster, de Amerikaanse Helen Storrow op de balken in de grote zaal de volgende tekst zetten: "Aan Helen Storrow dankt onze wereldbond dit Chalet tot bloei van de padvinderij en beter begrip tussen volkeren, juli 1932." Klik hier voor een grotere versie van deze tekening.

Bekijk een filmpje over scouting in deze tijd, 25 jaar na oprichting! - Hiervoor is Real Player nodig, op real.com te downloaden of standaard op je computer aanwezig 1933

De vierde Wereld Jamboree in Gödöllö in Hongarije. 25.793 deelnemers. Zevende World Scout Conference, Gödöllö, Hongarije. 31 nationale scouting organisaties aanwezig.

1935[bewerken | brontekst bewerken]

Achtste World Scout Conference, Stockholm, Zweden. 28 nationale scouting organisaties aanwezig.

1936[bewerken | brontekst bewerken]

H.K.H. Prinses Juliana wordt beschermvrouwe van het N.P.G.. 1937

Vijfde Wereld Jamboree in Vogelenzang, Nederland. Koninging Wilhelmina opent het kamp waaraan 28,750 verkenners en leiders uit 54 landen aan meededen. In Nederland was een grote betrokkenheid met deze Jamboree. Het was trouwens ook de laatste Jamboree waarbij Lord Baden-Powell aanwezig was. Negende World Scout Conference, Den Haag, Nederland. 34 nationale scouting organisaties aanwezig.

Het treinstation Vogelenzang is nooit zo druk geweest als in de zomer van 1937. De perrons waren flink vergroot en op de drukste dag, 29 juli, de eerste dag van de aankomst van de buitenlanders, passeerden er op het jamboreestation na twaalf uur zeventig treinen en er kwamen veertig extra treinen binnen.

Vele buitenlanders kwamen naar de jamboree, waaronder deze Poolse verkenners.

De verkenners uit Nederlandsch-Indië hadden een grote partij bamboe meegenomen. Daarmee maakten ze de Pendopo. Dit gebouw behuisde een tentoonstelling van Indische gebruiksvoorwerpen. "Een koloniaal museum in het klein", schreef een krant erover.

Tijdens de opening was er een groot defilé van alle deelnemers. Het duurde ruim anderhalf uur voordat de hele stoet voorbij was getrokken. Tot slot werd er een kolossale rally gehouden waarbij de volledige jamboree-bevolking over de volle arenabreedte op de eretribune toe rende.

De opening werd bijgewoond door verschillende hoogwaardigheidsbekleders. Hier zie je BP en Koningin Wilhelmina. Op haar hoed draagt zij het gouden padvindersinsigne dat Prins Hendrik toebehoorde om aan te tonen hoezeer zij zich één voelde met de padvinders. Klik hier om deze foto nog beter te bekijken


Klik hier om deze foto nog beter te bekijken Koninklijk bezoek was er ook op woensdag 4 augustus en de Koningin had ditmaal prins Bernhard meegenomen (rechts). Deze werd onmiddelijk door de Zweedse contingentsleider, prins Gustaaf Adolf (2e van rechts), enthousiast gemaakt voor het verkennen. Zij kijken hier naar een show van vijfduizend welpen.


Padvinders uit de hele wereld defileren bij de sluiting voor de laatste maal voor hun Chief. Van ieder land kwam de contingentsleider naar voren om een Jacobsstaf te ontvangen als teken van goede wil. Tevoren had de Chief gewezen op de betekenis ervan. De staf draagt het krijs, symbool van opoffering en van het grote, christelijke geloof. Maar zij heeft ook armen, die tonen dat de padvindersbeweging niet aan een bepaald geloof is gebonden maar dat zij wijd openstaat om mensen van alle godsdienstige overtuigingen te omvatten. Het embleem heeft 10 punten, evenveel als de padvinderswet. De foto toont prins Gustaaf Adolf die de staf in ontvangst neemt.

"De tijd is voor mij gekomen om jullie vaarwel te zeggen. Ik wens jullie een gelukkig leven toe. Je weet dat velen onzer elkaar nooit meer zullen ontmoeten op deze wereld. Ik ben in mijn eenentachtigste jaar en aan het einde van mijn leven. De meesten van jullie staan nog aan het begin en ik hoop dat jullie leven gelukkig en vol succes zal zijn.... Good-bye and God bless you all!" Zo eindigde Lord Baden-Powell deze historische jamboree.

1938[bewerken | brontekst bewerken]

Lord en Lady Baden-Powell verlaten Engeland voorgoed om zich te vestigen in Nyeri, Kenia. Lord Somers volgt BP in het Britse Wereldrijk feitelijk op als Chief Scout. Hoofdverkenner Rambonnet treedt af en N.P.V. en K.V. richten Nationale Padvindersraad op, waarvan Prins Bernhard voorzitter wordt. A.E. Oosterlee wordt hoofdcommissaris van de N.P.V. en mr. Ben Hoppener van de K.V.. De functie van Hoofdverkenner blijft daarmee dus vacant.

1939[bewerken | brontekst bewerken]

De enige Jamboree voor meisjes wordt in Hongarije gehouden. Dit wereldkamp heet 'Pax Ting' (Vredesbijeenkomst). Er zijn padvindsters uit 32 verschillende landen. De vredesoproep heeft niet lang mogen baten: in september van dat jaar begint de Tweede Wereldoorlog. Tiende World Scout Conference, Edinburgh, Schotland. 27 nationale scouting organisaties aanwezig.

1940[bewerken | brontekst bewerken]

Na de Duitse inval bleven de Nederlandse padvind(st)er verenigingen zo goed als het ging verder functioneren. Activiteiten buiten waren nagenoeg niet mogelijk.

1941[bewerken | brontekst bewerken]

Medio 1941 werden de padvind(st)ersverenigingen door de Duitse bezettingsautoriteiten verboden. Uniformen en materialen moesten worden ingeleverd. Hoofdbestuursleden werden gearresteerd en geinterneerd. Op 8 januari overlijdt in zijn woning 'Paxtu' in Nyeri in Kenia Robert Baden-Powell, bijna 84 jaar oud. Op zijn verzoek wordt hij ook daar begraven, net buiten het Mt. Kenya National Park op de weg naar Treetops, de beroemde lodge waar Prinses Elizabeth hoorde dat ze koninging werd. In Londen wordt in Wesminster Abbey een massaal bezochte herdenkingsdienst gehouden in aanwezigheid van onder andere Koning George VI, minister-president Churchill en ambassadeurs van vele landen waar Scouting en Guiding zijn gevestigd. Aan de scoutingbeweging laat hij zijn laatste boodschap na.


1944[bewerken | brontekst bewerken]

Lady Baden-Powell keert vanuit Kenia terug naar Engeland, waar haar door de Britse Kroon een woning ter beschikking wordt gesteld in Hampton Court Palace te Londen. In het najaar van 1944 herrijst de padvindersbeweging in het reeds bevrijdde zuiden van het land. A.E. Oosterlee en mr. Jo Cals (de latere minister van Onderwijs en Minister-president) nemen de leiding in handen. Mevrouw E. van den Bosch-de Jongh neemt de leiding weer op zich van het N.P.V..

1945[bewerken | brontekst bewerken]

Na de bevrijding blijkt de scoutingbeweging nog altijd springlevend. Er is grote animo onder de jeugd. Er wordt zelfs op 4 juli een vierde beweging opgericht: de Nederlandse Gidsen Beweging. Mevr. mr. Bep Twaalfhoven wordt de eerste presidente van de N.G.B.. Het jaar daarop wordt door de N.P.G. en de N.G.B. de Nationale Padvindstersraad opgericht.

bronnen: folder 'Hoogtepunten uit de scouting-historie' uitgegeven door Scouting Nederland websites WOSM en WAGGGS De boekjes 'Scouting in de jaren 50' en 'De padvinderij in oude ansichten' van Jan van der Steen' (verkrijgbaar bij de ScoutShop).


{Bron: http://www.scoutquest.com/}

Cookies helpen ons onze services aan te bieden. Door onze services te gebruiken stemt u in met het gebruik van onze cookies.