Meeteenheden

Scoutpedia.nl, dé Scouting wiki
Versie door Egel (overleg | bijdragen) op 30 jun 2020 om 10:43 (betere plek voor afbeelding)
Ga naar:navigatie, zoeken

In het verleden ontstonden er vele meeteenheden of maatstelsels. Per land, streek of stad verschilde de “standaardmaten”.

Lengte
Met een lengtemaat wordt het formaat van een lijn, een touw of de afstand tussen objecten aangegeven. Bij een vierkant/rechthoek of een kubus/balk is de lengte de grootste liggende zijde naast de breedte, de hoogte en diepte. Het formaat van breedte, hoogte en diepte worden ook aangegeven in dezelfde maateenheid.
Gewicht
Het gewicht is de kracht die een voorwerp uitoefent op de poten waar het op staat of de touwen waar het in hangt. Niet te verwarren met de massa van een voorwerp. De massa is een constante, het gewicht is variabel en hangt samen met de atmosferische omstandigheden en de zwaartekracht.
Inhoud
De inhoud is de hoeveelheid materie die in een voorwerp zou kunnen passen als het hol is of zou zijn. Dit wordt aangegeven in een meetkundige eenheid. Het woord wordt ook gebruikt om aan te geven wat er in een artikel of verhaal beschreven wordt.

Metriek stelsel

Het metriek stelsel is het meest voorkomende stelsel. Lengte wordt uitgedrukt in meters, massa in grammen, inhoud in liters. Van 1790 tot 1798 ontwierp een commissie van wis- en natuurkundigen het metrieke stelsel in opdracht van Franse revolutionaire regering. De meter was nog niet algemeen in gebruik en werd pas in 1820 verplicht in het Koninkrijk der Nederlanden (toen nog; Nederland, België en Luxemburg). Tussen 1837 en 1874 volgde Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk en Hongarije. Pas in 1875 op de Internationale Diplomatieke Meterconferentie werd het metriek stelsel algemeen aanvaard door een grote hoeveelheid landen. Tot 1958 sloten grote landen als Japan, Rusland en China zich aan bij een wettelijk gebruik van het metriek stelsel.

Het Verenigd Koninkrijk verzette zich tot in 1975, waarna ook daar het werd ingevoerd, zij het met protest en uitzonderingen.

De “standaardmeter” werd in 1799 gemaakt en ligt opgeslagen in Frankrijk. Aan deze meter werden tot 1983 alle meters ter wereld geijkt. Tegenwoordig worden ze geijkt met behulp van de bekende lichtsnelheid.

Zie ook Decimale graad

Imperiaal en US stelsels

Een benzineblik zoals je vlak bij de VS-Canadese grens kunt kopen. De inhoud is aangegeven in liters, Imperiaal en US Gallons

In de imperiaal en US stelsels worden lengtematen uitgedrukt in inches,yards, en miles, gewichten in ounces en ponds, inhoud in pints en gallons. Beide stelsel zijn gebaseerd op de maten die de Britten tot 19de eeuw gebruikten in het Verenigd Koninkrijk en haar (voormalige) kolonies. Omdat de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk in de 19de eeuw en later apart de maten per wet standaardiseerden verschillen ze van elkaar, de meeste lengte en gewichtsmaten verschillen weinig, maar de inhoudsmaten verschillen veel.

Ook in Nederland en België werd voor de invoering van het metrieke stelsel gebruik gemaakt van deze maateenheden. De Duim was een “Inch” en de Voet een “Foot”. De "mijlpaal", het “pondje kaas”, het “onsje meer” en natuurlijk die het "koude pintje” zijn herinneringen aan die tijd. Op dit moment zijn de Verenigde Staten, Liberia en Myanmar de enige landen die het Imperiaal of US stelsel als wettelijk hanteren. Topografische kaarten zijn in deze landen zijn ook uitgevoerd in mijlen en voeten. Afstanden en schaal verschillen dus met het Europese systeem.

In het verenigd Koninkrijk is nog wel een wet die luidt dat bier uitsluitend geschonken mag worden in pints of ½ pints. Een Belgisch biercafé mocht hierdoor niet de originele (karakteristieke) glazen gebruiken.

Metrisch versus Imperiaal

Misschien eerst wat Latijn, voor alle metrische maten telt;

  • milli = 0,001 (1 duizendste)
  • centi = 0,01 (1 honderdste)
  • deci = 0,1 (1 tiende)
  • 1 = 1
  • Deca = 10
  • Hecta = 100
  • Kilo = 1000

Voor het Imperiale lengtematenstelsel is het getal 12 de basis.

12 wordt als het perfecte getal gezien het is een makkelijk deelbaar en vermenigvuldigbaar getal hierdoor werd het voeger als grondgetal gekozen dat in veel meeteenheden gebruikt wordt. Het huidige (metrische) grondgetal 10 is slechts deelbaar door 2 en 5.

Deelbaar
  • 12 / 2 = 6
  • 12 / 3 = 4
  • 12 / 4 = 3
  • 12 / 6 = 2
Vermenigvuldigbaar
  • 12 x 1 = 12 inch = 1 foot
  • 12 x 2 = 24 in. = 2 ft.
  • 12 x 3 = 36 in. = 3 ft. / 1 yard
  • 12 x 5 = 60 (minuten in 1 uur of seconde in 1 minuut)
  • 12 x 30 = 360 (graden in een cirkel)

Eenheden

Lengtematen

Bij de lengtematen is één maat die buiten de beide systemen valt de Zeemijl (Nautical mile eng.) deze is precies 1852 meter of 1.15078 Engelse mijl. Hiervan afgeleid is de "knoop" een snelheidseenheid van 1 zeemijl per uur (1,852 km/u). Een zeemijl staat gelijk aan 1/60ste van een booggraad op de evenaar of één boogminuut.

Hoewel de metrische maten ook in het Verenigd Koninkrijk door gevoerd worden gebruikt men langs de weg nog steeds mijlen, afstanden tussen steden en mijlen per uur.

Metrisch Imperiaal
1 Kilometer (1000 mtr.) 0,62137119 Mijl
1 meter 1,0936133 Yard
1 decimeter (0,1 mtr.) 0,32808399 Foot
1 centimeter (0,01 mtr.) 0,39370079 Inch
Naam Opgedeeld
1 League 3 mi. / 24 fur. / 5280 yd.
1 Mile (Mijl) 8 fur./80 ch. / 1760 yd.
½ Mijl 880 yd.
¼ Mijl 440 yd.
1 Furlong 10 ch. / 220 yd
1 Chain 22 yd. / 66 ft.
1 Yard 3 ft. / 36 in.
1 Foot 12 Inch (12”)


Imperiaal Metrisch
1 League 4,828032 Km.
1 Mijl 1,609344 Km.
½ Mijl 804,672 mtr.
¼ Mijl 402,336 mtr.
1 Furlong 201,168 mtr.
1 Chain 20,11 mtr.
1 Yard 91,44 cm.
1 Foot 30,48 cm.
1 Inch 2,54 cm.

Oppervlaktematen

In brochures en op sites van kampeerterreinen zijn de termen vaak te lezen. 7,5 hectare, of in het Engels 18,5 Acre. Maar hoeveel is dat?


Naam Opgedeeld
1 centiare 1 m2 (1 vierkantenmeter)
1 are 100 m2
1 Ha. (1 Hectare) 10.000 m2 (100 x 100 meter, dus 100 are)

Een “Bunder” en een “Morgen” zijn ongeveer gelijk aan 1 Hectare (100 X 100 meter). Een officieel voetbalveld is 0,5 Ha. ( 50 x 100 meter = 500 vierkantenmeter).


Imperiaal Metrisch
1 vierkanten yard (square yard) 0,8 m2
1 Acre 0,4 Ha.
1 vierkanten mijl (square mile) 259 Ha.

Gewichtseenheden

De “stone” is in het Verenigd Koninkrijk al afgeschaft voor het metrieke stelsel zijn intrede deed toch drukken ze hun lichaamsgewicht nog altijd uit in "stones".

Imperiaal Metrisch
1 ton 0,907 t
1 hundredweight, cental 45,4 kg
1 quarter 11,3 kg
1 stone 6,35 kg
1 pound 453,5 g
1 ounce 28,3 g
1 dram 1,77 g
1 grain 64,8 mg

Inhoudsmaten

Door invoering op verschillende tijdstippen zijn de Inhoudsmaten in het Verenigd Koninkrijk (VK) en de Verenigde Staten (VS) verschillend van elkaar. Opvallend is dat een olievat in beide landen ongeveer 159 liter is (35 gal. VK / 42 gal. VS)

Imperiaal Metrisch
1 vat (Olie) 159 ltr.
1 gallon (VK) 4,55 ltr.
1 gallon (VS) 3,79 ltr.
1 quart (VK) 1,14 ltr.
1 quart (VS) 9,46 dl.
1 pint (VK) 5,68 dl.
1 pint (VS) 4,73 dl.
1 gill (VK) 1,42 dl.
1 gill (VS) 1,18 dl.
1 ounce (VK) 2,84 cl.
1 ounce (VS) 2,96 cl.
1 drachm (VK) 3,55 ml.
1 dram (VS) 3,70 ml.

In recepten wordt nogal gevarieerd in eenheden. (cc, ml, cm3) maar hoeveel is wat?

milliliter centiliter deciliter liter kubiek schrijven
1 ml (1 milliliter) 0,1 cl 0,01 dl 0,001 l. 1 cc (kubieke centimeter) 1 cm3
10 ml 1 cl ( 1 centiliter) 0,1 dl 0,01 l.
100 ml 10 cl 1 dl (1 deciliter) 0,1 l.
1000 ml 100 cl 10 dl 1 liter 1 kubieke decimeter 1 dm3 1000 cc

Een kubus van 1 x 1 x 1 meter = 1 kubieke meter (1 kuub) = 1 m3 = 1000 dm3 = 1000 liter

Een mud(zak) = 100 liter (een "mud" wordt vaker gebruikt als gewicht, een mud(zak) aardappels = 70 kg).

Temperatuur

Warmte of koude wordt aangegeven als temperatuur. De eenheid die gebruikt wordt heet graden.

  • Voor meer informatie over dit onderwerp zie; "Temperatuur"

Tijd

Tijd wordt gemeten met een klok en geeft een specifiek moment of de duur tussen twee momenten weer De eenheid die gebruikt wordt heet seconde.

  • Voor meer informatie over dit onderwerp zie; "Tijd"
Cookies helpen ons onze services aan te bieden. Door onze services te gebruiken stemt u in met het gebruik van onze cookies.