Bewerken van Mercatorprojectie

Een '''mercatorprojectie''' is een cilinderprojectie. Een cilinderprojectie kun je voorgestellen als een cilinder die om de wereldbol geschoven wordt, waarna vanuit de as van de cilinder alle punten op de wereldbol op de cilindermantel worden geprojecteerd, waarna de cilinder opengeknipt wordt en uitgerold. Bij een normale mercatorprojectie valt de cilinderas samen met de aardas, zodat de evenaar de raaklijn van cilinder en wereldbol is. Nadeel van een mercatorprojectie is de sterke vertekening die oploopt richting de polen.

== transversale mercatorprojectie ==
[[Bestand:UTM cilinder.png|thumb|Voorbeeld van een cilinder gebruikt voor transversale mercatorprojectie]]
Bij een transversale mercatorprojectie staat de cilinderas haaks op de aardas, zodat een meridiaan de raaklijn is. De sterke vertekening die bij een normale mercatorprojectie aan de relatief onbelangrijke polen optreedt, treedt in dit geval 90 lengtegraden ten oosten en westen van de centrale meridiaan op.

Het probleem van de vertekening wordt opgelost door de aarde te verdelen in smalle stroken van noord naar zuid. Elke strook krijgt een eigen transversale mercatorprojectie.

== Universal Transverse Mercator ==
[[Bestand:World borders utm.png|thumb|UTM zones]] 
[[Bestand:LA2-Europe-UTM-zones.png|thumb|UTM zones in Europa]]
Het Universal Transverse Mercator-stelsel (UTM) verdeelt de wereld in 60 noord-zuidstroken van elk een 6 lengtegraden breed. Deze stroken worden zones genoemd en hebben ieder een identificatienummer. De eerste strook beschrijft de breedtes tussen 180°W en 174°W, de tweede tussen 174°W en 168°W, enzovoort.

Elk van deze stroken wordt van Zuid naar Noord ingedeeld in 20 banden, die elk 8° bestrijken. Zij worden aangeduid met de letters C tot en met X (met uitzondering van I en O). Strook C gaat van 80°S tot 72°S; strook X van 72°N tot 84°N. 

Over de vakken die ontstaan wordt een grid gelegd met cellen waarvan de zijde 100 x 100 km zijn. De cellen worden aangeduid met een nummer gevolgd door een letter, een combinatie van de strook- en band-identificatie. Zo liggen bijvoorbeeld België en Nederland grotendeels in blok 31U en voor een klein deel in 32U.

Binnenin deze cellen wordt verder gewerkt met een code van een even aantal cijfers om de exacte plaats te bepalen. Deze geven de X/Y coördinaat aan; de oorsprong van het coördinatenstelsel ligt telkens in de linker onder (zuidwester) hoek van de cel. De code 3040 wil zeggen X = 30km naar Oost en Y = 40km naar Noord. 
6 cijfers zoals 807237 maken het coördinaat preciezer X = 80,7 km Oost en Y = 23,7 km Noord.

UTM is tegenwoordig meestal op het WGS84 [[Kaartdatum|model van de vorm van de aarde]] gebaseerd.

Voor de pool gebieden wordt een ander systeem gebruikt, de UPS (Universele Polaire Stereografische coördinaten).

== Gauß-Krüger ==
Gauß-Krüger coördinatensysteem of Gauß conforme projectie is meestal gewoon een synoniem voor een transversale mercatorprojectie. Maar wordt in het bijzonder gebruikt voor de coördinatensystemen in Duitsland, Oostenrijk, Canada en Argentinië. Het verschil met UTM is dat daar zones van 3° breed gebruikt worden.

== ETRS-TM35FIN ==
ETRS-TM35FIN is het nieuwe coördinatensysteem van Finland. Het is het coördinatensysteem van UTM zone 35 uitgebreid over een breder gebied: 13° van 19° tot 32° oosterlengte. Dit kan om dat Finland redelijk dicht bij de Noordpool ligt en dus daar de meridianen dicht op elkaar liggen.

== OSGB36 ==
OSGB36 is het coördinatensysteem van Engeland en Schotland. Het is een transversale mercatorprojectie maar gebaseerd op een ander [[Kaartdatum|model van de vorm van de aarde]] (Airy 1830), dat heel goed past voor Engeland, Schotland en Ierland maar niet met de rest van de wereld. De lengte- en breedtegraden die je soms vindt op Engelse en Schotse kaart zijn niet het zelfde als die je met een [[GPS]] meet. Hierdoor is omrekenen van gps-coördinaten naar OSGB36-coördinaten erg lastig. De fout kan makkelijk oplopen tot [[Meeteenheden#Lengtematen|100 meter]].

== Andere veel gebruikte stelsels / projecties ==
* [[Lambert (België)|Lambert 2008]] het nationale coördinatenstelsel van België;
* [[Rijksdriehoeksgrid]] (RD) het nationale coördinatenstelsel van Nederland.
* [[:fr:Coordonnées Lambert|Lambert (Frankrijk)]] het nationale coördinatenstelsel van Frankrijk;
* [[WGS84]] (World Geodetic System), een mondiaal referentiestelsel ([[Kaartdatum]]) gedefinieerd voor [[GPS]];
* [[ETRS89]] (European Terrestrial Reference System) hèt Europees systeem dat meebeweegt met de Europese continentale plaat, wordt naast de RD-coördinaten gebruikt op nieuwe topografische kaarten van de Topografische Dienst en het Kadaster;

[[Categorie:Locatie]]