Rijk van Gelder

Rijk van Gelder was de oprichter van de CJMV-padvinderij in Den Haag.

Levensloop

Geboren in Amsterdam als zoon van een diamantslijper (en later godsdienstonderwijzer). In 1907 werd hij gekeurd voor dienst in de Nationale Militie; hij werd afgekeurd vanwege lichte lichamelijke gebreken. In 1918 was hij kantoorbediende van beroep. Trouwde op 18 april 1918 met Cornelia Rijndina Zwaal (1892-1979) en gingen wonen aan de Valkenboskade 24 in Den Haag; samen krijgen zij twee zoons. In 1922 verhuisde het gezin naar de Veursestraatweg 22b in Veur (nu gemeente Voorburg-Leidschendam). In 1939 werd hij de beheerder van het Buitencentrum Ommen en verhuisde daar naartoe. Op 31 januari 1945 overleed zijn moeder in Ommen, dus waarschijnlijk woonde Rijk toen ook nog daar.

Scouting

CJMV-padvinderij

Hij startte bij de Haagse CJMV op 2 juli 1915 een padvinderstroep, Troep 1 en sloot zich aan bij de NPO. De bekende hopman Schaap assisteerde hem met de technische padvinderszaken. Vanaf het moment dat hij begon met de CJMV-padvinderij in Den Haag was het Spel van Verkennen binnen het christelijke gedachtegoed zijn kernbegrip. Hij wilde immers de jeugd “tot Christus brengen” met het Spel van Verkennen. Hij schreef een boekje en artikelen over die mix van christelijke waarden en het padvindersspel. Steeds weer diezelfde conclusie: het brengt jeugd op verantwoorde wijze bij elkaar, er is een beschermde omgeving met uitdagende activiteiten én je leert zelfstandig zijn en zelfstandig denken. Hij was behalve verkennersleider ook bestuurslid van de Haagsche C.J.M.V.-Padvindersvereeniging. Het speciale zomernummer van De Padvinder uit juli 1916 maakt melding van de hoplieden der NPV in Nederland en hij staat in de opsomming van de Haagse leiders. Daaruit kan worden afgeleid dat de Haagse CJMV-padvinders al snel samenwerking met de NPO en later de NPV hebben gezocht; daarin zal Jan Schaap waarschijnlijk een rol hebben gespeeld. In 1920 werd hij hoofdredacteur van het blad De CJMV-padvinderij.

Eigen publicaties

Dat het na enige tijd niet allemaal koek en ei was, bleek uit de start eind 1921 met een publicatie van het blad Padvindersleven, naast de bestaande padvinderspublicaties voor CJMV-padvinders; het blad kwam uit tot in 1924. In 1928 schreef hij nog een bijdrage in De CJMV-padvinder voor het 12,5-jarig bestaan van Troep 4 der Haagsche CJMV-padvindersvereeniging en was hij aanwezig bij de festiviteiten daarvoor. In 1929 publiceerde hij "C.J.M.V-padvinderij, De opgeschoten jongen in den C.J.M.V-padvinderstroep", uitgegeven door Vereeniging De C.J.M.V-padvinders in Nederland.

WIK

In 1938 was hij waarnemend oubaas van de Orminstam van WIK-groep 2 (groep 36 van de NPV) in Den Haag, met zoon Teunis als verkennersleider en met zijn zoon Ane als stamcorrespondent.

Ada's Hoeve

In maart 1939 vervielen de volmachten van hem en zijn zoon Teun van Gelder voor (groeps-)leiderschap bij de Haagse WIK-groep, groep 36 van de NPV. Uiteindelijk werd hij in de lente van 1939 als assistent-districtscommissaris aangesteld in de functie van beheerder van de padvindersboerderij en Ada's Hoeve in Ommen. Tevens kreeg hij van de NPV na de zomer van 1939 de volmachten voor groeps- en verkennersleider voor de Sallandgroep in Ommen. In april 1940 viert hij Sint Jorisdag met een kampvuur op Ada's Hoeve. Na de Tweede Wereldoorlog kwam hij niet terug op Ada's Hoeve. Een hopman Van Gelder Jr., waarschijnlijk Teun van Gelder, had wel na de bevrijding de leiding van de schoonmaak van de gebouwen en terreinen van Ada's Hoeve

Onderscheidingen en eretitels

Bronnen en referenties

Christelijke Jonge Mannen Vereeniging

De Nederlandse Padvinders

Neutrale Padvinders Vereeniging

De Nederlandsche Padvindersorganisatie