Sokken

Scoutpedia.nl, dé Scouting wiki
Ga naar:navigatie, zoeken

Sokken zijn een belangrijk deel van je uitrusting wanneer je op hike gaat.

Sokken beschermen de voeten tegen wrijving met de schoenen. Het dragen van sokken vermindert dan ook het krijgen van blaren. Daarnaast zorgt een goed gekozen sok voor een goede temperatuur- en vochtregulatie. Ook zorgt de sok voor een goede opvulling tussen de voet en de schoen. Een sok kan ook voor schokdemping zorgen op de hiel en bal van de voet.

Weefsel[bewerken | brontekst bewerken]

Het materiaal waarvan een sok gemaakt is moet aan verschillende en soms tegenstrijdige eisen voldoen. Ze moeten je voeten warm houden, maar niet te warm anders gaan je voeten flink zweten en is de vochtregulatie in je schoen weer niet op orde. Sokken moeten de ruimte tussen de voet en de schoen opvullen en ook een beetje het schokken van het lopen opvangen. Maar te veel vulling of demping zorgt weer voor te veel ruimte tussen schoen en voet waardoor je blaren kan krijgen. Kortom, je moet dus kiezen voor het juiste weefsel voor een sok. Het weefsel moet dus de juiste dikte, het geschikte breisel en passende grofheid van het breisel hebben. Een breisel is de manier waarop de draad van een sok zodanig in elkaar gehaakt is dat een weefsel ontstaat.

Je kan je voorstellen dat als je een sok breit of weeft van pioniertouw dat het niet lekker aan je voet zal zitten. Het weefsel is dan te grof, door te dikke draden met een te grof breisel. Daarentegen mag de draad ook weer niet te dun zijn, anders wordt het weefsel te dun en te glad en is de sok ook ongeschikt.

Meestal bestaat een sok uit één soort weefsel; de schacht van de sok en de voet bestaan uit een soort draad en min of meer één soort breisel. Gewone sokken voor naar school of kantoor zijn meestal op deze manier gemaakt. Sokken met een specifieke functie bestaan uit meer soorten breisels; de schacht van de sok is een ander breisel dan de voet. Meestal zijn sport- en wandelsokken op deze manier gemaakt. De voet van de sok is meestal van een dikker weefsel gemaakt dan de schacht.

Het weefsel van een sok maakt dus heel veel uit. Het lijkt een open deur, maar het is verstandiger in de zomer dunnere sokken te dragen bij een hike dan in de winter. Dat kan vaak zo, omdat zomerschoenen lichter zijn en meestal weinig drukpunten hebben aan de voet. In de winter zal je gauw zwaardere en hogere schoenen dragen en de buitentemperatuur zal je vaak naar dikkere sokken laten grijpen. Warmer en beter geschikt om de drukpunten in schoenen te verminderen.

Over één ding kan zeker gezegd worden dat het erg onverstandig is: een hike lopen zonder sokken aan. Hoe warm het ook is, doe altijd sokken aan je voeten als je een hike gaat lopen.

Materialen[bewerken | brontekst bewerken]

Wol[bewerken | brontekst bewerken]

Sokken van wol of sokken die voor het merendeel uit wol bestaan hebben een goede vochtregulatie. Omdat wol een natuurlijk materiaal is zorgt het ervoor dat transpiratievocht van de voeten goed opgenomen wordt en doorgegeven aan het materiaal van de schoen. Wol is ook zeer absorberend en kan wel 5 maal het eigen gewicht aan vocht opnemen. Wol is bij een goed weefsel behoorlijk elastisch, 30% rekbaar, waardoor wollen sokken makkelijk hun vorm houden. Wol is ook een goede isolator en houdt de voeten niet alleen warm maar ook koel als het nodig is. De fijnste wolsoorten zijn kasjmier en merino. Deze wolsoorten hebben een fijne structuur, waardoor het weefsel zacht aanvoelt en niet kriebelt. Een nadeel van wol is dat het minder slijtvast is dan synthetische vezels of katoen. Wol in sokken wordt dan ook meestal versterkt met een klein deel synthetische vezels. Het gebruik van merinowol in wandelsokken vindt steeds meer toepassing. Een voordeel van merinowol is dat het nauwelijks geur vasthoudt en een weefsel daarvan meer dan één dag gedragen kan worden zonder dat zweet- of lichaamsgeuren de overhand krijgen. Tóch is het verstandig om sokken van merinowol om de dag te wisselen omdat de zouten in het transpiratievocht in de sok ophopen en de andere voordelen van wollen sokken teniet doen. Sokken van geitenwol zijn ongeschikt om mee te hiken. Het weefsel is te grof en de samenstelling van het geitenhaar is de ruw om lang comfortabel op te lopen. Bij aankoop van wollen wandelsokken blijkt dat deze behoorlijk prijzig zijn. Een gemiddelde prijs van € 20 (prijspeil 2021) per paar is niet ongebruikelijk.

Katoen[bewerken | brontekst bewerken]

Katoenen sokken of sokken die voor het merendeel uit katoen bestaan nemen zeer goed het transpiratievocht van de voet op. Je voeten blijven in het begin van jouw hike dan ook fijn droog. Nadeel van katoen is dat het niet zo makkelijk vocht afstaat. In de loop van de dag verzadigt een katoenen sok dan ook van transpiratievocht en blijft klam of vochtig. Gevolg daarvan is dat de warmteregeling in je schoen daarmee ontregeld wordt. Je voeten worden sneller koud en je loopt makkelijker blaren. Sokken van katoen zijn behoorlijk slijtvast, voelen zacht aan en kriebelen niet. Helaas is katoen weinig elastisch waardoor een katoenen sok altijd synthetische weefsels bevat om de rekbaarheid te verbeteren. Ze hebben vaak een badstof binnenkant en of voetbed. Katoen is een plantaardig product en bij de teelt en bewerking tot weefsels wordt enorm veel water gebruikt en ook veel chemicaliën. De grootschalige katoenteelt en -productie zorgt voor veel schade aan het milieu. Gelukkig is er ook ecologisch geteelde katoen verkrijgbaar. Badstof is een katoenweefsel waarbij tijdens het weven expres kleine lusjes aan het weefseloppervlak zijn gemaakt. Wandelsokken van katoen zijn verhoudingsgewijs goedkoop; prijzen variëren van € 5 tot € 10 (prijspeil 2021) per paar.

Kunststofvezels[bewerken | brontekst bewerken]

Sokken van kunststof of synthetische vezels zijn erg slijtvast en goed schoon te maken. Hoewel er steeds nieuwe en betere kunststofvezels worden ontwikkeld, die ook goed isoleren en zacht aanvoelen, blijft de synthetische vezel achter op de natuurlijke vezel als het gaat om vochtregulering. Synthetische vezels zijn gemaakt van fossiele brandstoffen en tijdens de productie worden veel chemicaliën en energie gebruikt. In sommige gevallen is dit tot een minimum beperkt en wordt er een milieukeurmerk toe gewezen. Wandelsokken van kunststof vezels zijn verhoudingsgewijs goedkoop; prijzen variëren van € 5 tot € 10 (prijspeil 2021) per paar.

Algemeen advies
wissel regelmatig van sokken en houd ze droog!

Pasvorm[bewerken | brontekst bewerken]

Stugge bergschoenen type D worden vaak niet te strak aangemeten en gepast met dikkere sokken waardoor de voet genoeg bewegingsruimte houd. Type A is soepeler en kan wat strakker zitten daardoor zijn dunnere sokken mogelijk. Bij een sok met een hoger boord wordt de elasticiteit beter verdeeld over een groter oppervlakte. Hij knelt minder en zal niet afzakken. Sommige fabrikanten brengen zelfs sokken op de markt met een linker en een rechter sok. Dit zou de pasvorm ten goede komen.

Functies[bewerken | brontekst bewerken]

Temperatuurregeling[bewerken | brontekst bewerken]

Wie koude voeten heeft, heeft het meestal helemaal koud. Het is daarom aangeraden om een goede isolerende sok te dragen. Een goede isolatie wordt verkregen door veel stilstaande lucht in kleine ruimtes. Zowel wol als katoen (vooral badstof) hebben fijne vezels of speciale lusjes en zorgen voor, die kleine ruimtes waar de lucht in kan en dus een goede isolatie.

Vochtregulering[bewerken | brontekst bewerken]

Licht geval van loopgraafvoet. Let op het koudvuur op de wreef door de druk van de tong en de veters.

Het is voor je zelf en voor andere belangrijk dat je droge voeten houd. Vocht en warmte staan bekend als broedplaats voor bacterie en schimmels. Bacterie in de vochtige huid zorgen voor een nare geur. Vocht verdrijft de lucht tussen de vezels en zorgt voor kou. De beste vocht opnemer is wol het kan zo’n 5 keer het eigen gewicht aan vocht opnemen. De volgende is Badstof, badstof is een katoen product en door de lusjes extra vochtopnemend. Katoen zelf is ook een goede vocht opnemer. Kunststoffen als nylon zijn nauwelijks vocht opnemend. Denk niet alleen goede sokken en schoenen maar was de voeten regelmatig en droog ze goed af, zeker tussen de tenen. Trek na elke was beurt schone sokken aan. Laat je sokken nooit nat worden, dit kan op de lange duur “loopgraafvoet” geven. Wie door het water gaat waden wordt geadviseerd een extra paar (water)schoenen mee te nemen en die eventueel blootsvoets aan te trekken.

Wrijving[bewerken | brontekst bewerken]

Wrijving is weerstand en weerstand wekt warmte op. Door deze warmte ontstaan blaren. Wrijving ontstaat doordat de schoenen te groot zijn of de sokken te dun. Wrijving kan ook ontstaan door de naad in de teen van de sok. Sokken worden veelal als “tunnel” gemaakt en later dicht gestikt. Hierdoor ontstaat een naad. Deze techniek heet “kettelen”. Een machinaal gekettelde sok heeft een groter naad dan een hand gekettelde sok heeft een minimale stiknaad in de teen.

Demping[bewerken | brontekst bewerken]

Sokken met een badstof voetbed hebben doorgaans een goede schokdemping. De “lusjes” van de badstof maken de stof wat dikker en veerkrachtiger. Naast goede schoenen is het dus ook belangrijk om goede sokken te dragen!


Cookies helpen ons onze services aan te bieden. Door onze services te gebruiken stemt u in met het gebruik van onze cookies.