Speltak

Een speltak is de benaming die Scouting in Nederland gebruikt om een leeftijdsklasse aan te geven waarin scoutingactiviteiten worden ondernomen. Naast een leeftijdscategorie, geeft het ook aan of jongens en meisjes gescheiden of samen in een groep dingen doen, en - met name bij de jongere speltakken - welke fantasiewereld er als kapstok gebruikt wordt om de activiteiten aan te koppelen. Bij de jongere speltakken is het vaak ook gebruikelijk dat de leiding niet de eigen naam gebruikt, maar een speciale scoutingnaam die past bij het fantasieland waarin de activiteiten plaatsvinden.

De genoemde leeftijdscategorieën overlappen elkaar, omdat de meeste scoutinggroepen geen strikte leeftijdsgrens aanhouden, maar ook kijken naar het niveau waar een kind nog het beste in past. Verder zijn de naamgevingen niet consequent binnen verschillende scoutinggroepen: De landelijke organisatie Scouting Nederland past naam en inhoud van de speltakken nog al eens aan, terwijl de scoutinggroepen zelf het vaak liever houden bij waar ze al aan gewend zijn.

Bevers

Van 5 tot 7 jaar zitten de kinderen bij de Bevers. Alle spelletjes die de kinderen doen, spelen zich af in het denkbeeldige huis "Hotsjietonia", waar Lange Doener woont. Naast Lange Doener wonen ook een aantal vrienden van hem, zoals Lappezak, Pompedomp en Frederik Scheuremaar in het huis. Het uniform dat de kinderen bij deze speltak dragen, is een rode trui met een tekening van Lange Doener erop.

DWEK

Kinderen tussen de 7 en de 11 jaar komen terecht bij de Dolfijnen, Welpen, Esta's of Kabouters. De verschillende namen duiden op verschillende spel-thema's waarin deze eenheden spelen. Van oorsprong zijn welpen jongens en kabouters meisjes. Het esta-thema is een verhaal, speciaal ontwikkeld voor gemengde eenheden. Dolfijnen is de naam voor deze leeftijdsgroep binnen water-groepen. Het programma bestaat vooral uit spelletjes en knutselen en speelt zich veelal af binnen een fantasiewereld.

Dolfijnen

Dolfijnen zijn de speltak binnen water-groepen. Hun themaverhaal speelt zich af op en rond Dolfijneneiland. Twee kinderen, Maj en Jarl, gaan met hun ouders op dat eiland wonen, waar ze een aantal bijzondere dieren leren kennen met wie ze kunnen praten, en met wie ze veel avonturen beleven.
Deze speltak heeft een blauw uniform.

Welpen

Het programma voor de welpen is opgehangen aan het Jungleboek van Kipling, niet te verwarren met het Jungleboek van Disney. De leiding van de welpen vernoemt zichzelf naar de karakters van de dieren uit het Jungleboek, bijvoorbeeld de wijze wolf Akela, Baloe de beer, Kaa de slang of Sahi de egel. Het uniform wat bij deze speltak hoort, is groen.

Esta's

Hun programma is opgehangen aan het verhaal van het kind met de hoge hoed. Het programma is ontwikkeld in de jaren '80, toen er steeds meer gemengde groepen kwamen en Scouting Nederland zocht naar een nieuw soort speltak waarin zowel jongens als meisjes hun ei kwijt konden. Omdat veel gemengde groepen toch beter uit de voeten konden met het aloude Jungleboekverhaal, zijn veel gemengde groepen nog steeds welpen in plaats van Esta's.

Kabouters

Het thema speelt zich af in het land "Bambilië", een geheimzinnig land dat "ontdekt is door een schrijver, toen hij in een dichte mist 's avonds heel laat de weg kwijt raakte". Elke opkomst speelt zich af in één van de dorpjes die er in Bambilië aanwezig is, bijvoorbeeld de sportstad Holdorp, de haven Woepsmond, of de muziekstad Keverkapelle. De leiding van de kabouters vernoemt zichzelf naar de dorpjes in Bambilië, bijvoorbeeld Bamba, Hollie of Jiggel.

Scouts

Kinderen tussen de 11 en de 14 jaar kunnen terecht bij de Scouts. Hoewel er ook nog spelletjes gedaan worden, zijn de activiteiten meer gericht op het buitenleven en het leren omgaan met techniek, natuur en voor jezelf en elkaar zorgen dan bij de jongere speltakken. Hoewel de leiding bij sommige groepen nog wel een fantasienaam draagt (bijvoorbeeld A.L.K.A., "Altijd een Leuke KAmeraad"), wordt het programma niet meer aan een bepaald thema opgehangen. Voor landscouts is de uniformblouse beige, voor waterscouts blauw en luchtscouts grijs.

Landscouts

Verkenners zijn over het algemeen jongensgroepen landscouts. Padvindsters of gidsen (de laatste horen vaak bij (voormalig) katholieke groepen), zijn over het algemeen meisjesgroepen landscouts.

Waterscouts

Waterscouts is de naam voor waterscouting, ook nog wel bekend als Zeeverkenners. Waterscouting is doorgaans gemengd. In sommige groepen stopt de speltak niet bij 14, maar pas bij 17 jaar.

Luchtscouts

Luchtscouts zijn jongens en meisjes die zich naast het gewone Scouting programma ook met de luchtvaart bezighouden.

Explorers

Vanaf 14 jaar is er geen leiding meer bij een speltak, maar begeleiding. De explorers maken zelf hun programma en worden daar door een begeleider in bijgestaan. Landexplorers dragen een rode bloes (brique), waterscouts een blauwe.

Rowans en Sherpa's

Rowans (jongens) en Sherpa's (meisjes) behoren tot de landscouting. Gemengde groepen worden kortweg 'Explorers' genoemd.

Wilde Vaart

"Wilde vaart" is de explorertak van het waterwerk en is voor jongens en meiden van 15 tot 18 jaar.

Jongerentak

Vanaf 17 jaar is er geen begeleiding meer, en is het maken van een programma geheel aan de leden zelf voorbehouden. In tegenstelling tot bij de jongere leeftijdscategorieen is er geen leiding of begeleiding meer die een middag- of avondactiviteit verzint, maar verzinnen de leden het zelf. Programma's zijn heel divers, en kunnen varieren van kamperen en een dropping tot sport en spel, het maken van een eigen film of het houden van een kroegentocht. De uniform is een rode bloes (brique) en is niet verplicht maar wel gewenst bij activiteiten.

Pivo's

Een pivo is een lid van een stam bij Scouting. Het woord is een samentrekking van pionier - voortrekker.

Een voortrekker is een oorspronkelijke naam voor een mannelijk lid van een stam bij de Scouting. De term is een vertaling van het Engelse 'Rover', gebaseerd op het boek 'Rovering To Success' dat Lord Baden-Powell in 1919 publiceerde. De eerste stammen vertaalden rover als "zwerver" (zoals in de Delftsche Zwervers).

Een pionier is een oorspronkelijke naam voor een vrouwelijk lid van een stam bij de Scouting, en een vertaling van het Engelse 'Ranger'.

Loodsen

De loodsen zijn gemengde groepen waterscouting. Sommige Loodsen hebben geen leeftijdsgrens meer.

Plus-Scout

Dit nieuwste speltak werd per 1 januari 2004 ingevoerd. De Plus-Scouts zijn buitengewone leden en 23 jaar of ouder. Verder hebben ze dezelfde rechten en plichten als jeugdleden, maar hebben geen stemrecht en zitten niet in de groepsraad. Ze hebben net als gewoonlijk bij de Jongerentak geen (bege-)leiding. Het uniform van Plus-Scouts is een rode bloes (brique). Dit uniform is niet verplicht maar wel gewenst bij belangrijke activiteiten. Het installatieteken wordt alleen gebruikt voor de oud-leden die als jeugdlid of/en kaderlid ooit geinstalleerd waren.

De tak kent veel verschillende vormen zoals functies voor oud-leden van een scoutinggroep. De Vereniging Vrienden van Scouting heeft besloten verder te gaan binnen Scouting Nederland als Plus-Scoutskringen. Voor 2004 was Vrienden van Scouting een aparte vereniging.

Landelijke Interessestammen

Landelijke Interessestammen zijn Plus-Scout-kringen met een speciale interesse.

Seniorenstammen

Seniorenstammen bestaan uit een aantal (oud)-leden, die activiteiten doen die veel op Jongerentak-activiteiten lijken. Maar de frequentie van opkomsten is minder. Overige kringen hebben wel installatieprocedures net als de Jongerentak.

Oud-leden van een scoutinggroep

De oud-leden kunnen aan de scoutingsgroep verbonden blijven en/of ondersteunen.

Vrijwilligers bij scoutinggroep

De ouders en vrijwilligers kunnen een scoutinggroep ondersteunen.

Externe link

• Speltakken van Scouting Nederland

Dolfijnen, Welpen, Esta's, Kabouters