Topografische kaart: verschil tussen versies

Scoutpedia.nl, dé Scouting wiki
Ga naar:navigatie, zoeken
(25 tussenliggende versies door 12 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{routetechniek}}
{{routetechniek}}


Er bestaan verschillende soorten kaarten; wandelkaarten, fietskaarten, autokaarten, zeekaarten, enz. Bij Scouting gebruiken we de '''stafkaart''', ook wel bekend onder de naam ''topografische kaart''. De kaart is in feite een verkleinde weergave van de werkelijkheid. Alle wegen en paden staan erop aangegeven. De stafkaarten van Nederland worden samengesteld door de Nederlandse Topografische Dienst, die van België door het Nationaal Geografisch Instituut.
Er bestaan verschillende soorten kaarten; wandelkaarten, fietskaarten, autokaarten, [[waterkaart|water & zeekaarten]], enzovoort Bij Scouting gebruiken we de '''topografische kaart''', ook wel bekend onder de naam ''Stafkaart''. De kaart is in feite een verkleinde weergave van de werkelijkheid. Alle wegen en paden staan erop aangegeven. De topografische kaarten van Nederland worden samengesteld door de Nederlandse Topografische Dienst, die van België door het Nationaal Geografisch Instituut.


==Schaal==
== Stafkaart ==
[[afbeelding:Stafkaart.jpg|thumb|left|200px|voorbeeld van een stafkaart, met schaal 1:25.000]]
De naam Stafkaart komt uit de negentiende eeuw toen dit soort kaarten enkel door militairen werden gemaakt en gebruikt. ''“De Officieren van den Generalen Staf"'' De kaarten waren in de eerste plaats voor de militaire staf bedoeld. In het gebruik bij scouting wordt deze naam nog veel gebruikt.


De schaal van de stafkaarten die het meest gebruikt wordt binnen Scouting is 1:25.000 of 1:20.000.
== Schaal ==
[[Bestand:Stafkaart.jpg|thumb|left|200px|voorbeeld van een topografische kaart, met schaal 1:25.000]]
 
De schaal van de topografische kaarten die het meest gebruikt wordt binnen Scouting is 1:25.000 of 1:20.000.
1:25.000 wil zeggen, 1 cm. op de kaart is in werkelijkheid 25.000 cm., ofwel 250 meter.
1:25.000 wil zeggen, 1 cm. op de kaart is in werkelijkheid 25.000 cm., ofwel 250 meter.
:1 cm = 25.000 cm
:1 cm = 25.000 cm
:1 cm = 2.500 dm
:1 cm = 2.500 dm
:1 cm = 250 m
:1 cm = 250 m
Deze verschillende schalen zijn er voor stafkaarten:<br />
Deze verschillende schalen zijn er voor topografische kaarten:<br />
*1:10.000 (1cm = 100m)  
* 1:10.000 (1cm = 100m)  
*1:20.000 (1cm = 200m) België, numerieke reeks  
* 1:20.000 (1cm = 200m) België, numerieke reeks  
*1:25.000 (1cm = 250m) Nederland en België, klassieke reeks  
* 1:25.000 (1cm = 250m) Nederland en België, klassieke reeks  
*1:50.000 (1cm = 500m)
* 1:50.000 (1cm = 500m) veelal militaire "Stafkaarten"
*1:100.000 (1cm = 1km)
* 1:100.000 (1cm = 1km)


Bij zowel de 1:25000 als de 1:50000 is elk vakje op de kaart altijd 1 bij 1 km.
Bij zowel de 1:25000 als de 1:50000 is elk vakje op de kaart altijd 1 bij 1 km.


==Legenda==
== Legenda ==
Omdat op de kaart natuurlijk niet alles kan worden nagetekend, wordt gewerkt met tekens. De verklaring van de tekens heet de legenda. Als je de legenda van de kaart eens goed bekijkt, dan zie je hoeveel er wel niet allemaal op de kaart wordt aangegeven!
Omdat op de kaart natuurlijk niet alles kan worden nagetekend, wordt gewerkt met tekens. De verklaring van de tekens heet de legenda. Als je de legenda van de kaart eens goed bekijkt, dan zie je hoeveel er wel niet allemaal op de kaart wordt aangegeven!


Op de kaart zie je ook bruine kronkelige lijnen. Dat zijn HOOGTELIJNEN. Die verbinden alle punten die op dezelfde hoogte liggen. Meestal om de 5 of 10 meter. Als er veel lijnen dicht bij elkaar staan dan betekent dat dat het daar erg steil is.
Op de kaart zie je ook bruine kronkelige lijnen. Dat zijn HOOGTELIJNEN. Die verbinden alle punten die op dezelfde hoogte liggen. Meestal om de 5 of 10 meter. Als er veel lijnen dicht bij elkaar staan dan betekent dat dat het daar erg steil is.


==Oriënteren==
== Oriënteren ==
Als je wilt weten waar je je op de kaart bevindt, dan moet je eerst weten hoe je de kaart moet vasthouden. Dat klinkt lachwekkend... maar hier wordt bedoeld: je moet het [[Noord]]en op de kaart ook in de richting van het noorden houden. "De kaart op het noorden leggen" of "[[koersbepaling|oriënteren]]", heet dat. Het is wel handig om te weten dat bij de meeste kaarten de bovenkant het noorden is.
Als je wilt weten waar je je op de kaart bevindt, dan moet je eerst weten hoe je de kaart moet vasthouden. Dat klinkt lachwekkend... maar hier wordt bedoeld: je moet het [[Noord]]en op de kaart ook in de richting van het noorden houden. "De kaart op het noorden leggen" of "[[koersbepaling|oriënteren]]", heet dat. Het is wel handig om te weten dat bij de meeste kaarten de bovenkant het noorden is.


'''''Wist je dat...?'''''  
'''''Wist je dat...?'''''  


''Vroeger was de bovenkant van een kaart niet het Noorden maar het Oosten. Om de kaart goed te kunnen gebruiken moest men de bovenkant dus eerst naar het Oosten "de Oriënt" draaien, of terwijl “Oriënteren”. ''
''Vroeger was de bovenkant van een kaart niet het Noorden maar het Oosten. Om de kaart goed te kunnen gebruiken moest men de bovenkant dus eerst naar het Oosten "de Oriënt" draaien, of terwijl “Oriënteren”. ''


==Coördinatengrid==
== Coördinatengrid ==


Op de stafkaart staan van boven naar beneden (Noord naar Zuid) en van links naar rechts (West naar Oost) lijnen getekend. Deze lijnen zijn genummerd: in Nederland zijn de Noord-Zuidlijnen genummerd van 1 tot 299 en de West-Oostlijnen van 300 tot 600. De lijnen vormen het coördinatengrid. Dit grid gebruik je bij een [[coördinatenroute]]. In Nederland heet dit het [[Rijksdriehoeksgrid]], in België [[Lambert (België)|Lambert]].
Op de topografische kaart staan van boven naar beneden (Noord naar Zuid) en van links naar rechts (West naar Oost) lijnen getekend. Deze lijnen zijn genummerd: in Nederland zijn de Noord-Zuidlijnen genummerd van 1 tot 299 en de West-Oostlijnen van 300 tot 600. De lijnen vormen het coördinatengrid. Dit grid gebruik je bij een [[coördinatenroute]]. In Nederland heet dit het [[Rijksdriehoeksgrid]], in België [[Lambert (België)|Lambert]].


Naast het Rijksdriehoeksgrid staan er nog meer coördinaten op een stafkaart. In alle hoeken van de kaart staan de [[Lengte- en breedtegraad]] van het geografische grid, dat je kunt gebruiken met een [[Global Positioning System|GPS]]. De blauwe getallen in de kantlijn zijn van het [[Mercatorprojectie#Universal_Transverse_Mercator|UTM]]-grid dat ook door GPS gebruikt kan worden.
Naast het Rijksdriehoeksgrid staan er nog meer coördinaten op een topografische kaart. In alle hoeken van de kaart staan de [[Lengte- en breedtegraad]] van het geografische grid, dat je kunt gebruiken met een [[Global Positioning System|GPS]]. De blauwe getallen in de kantlijn zijn van het [[Mercatorprojectie#Universal Transverse Mercator|UTM]]-grid dat ook door GPS gebruikt kan worden.


==Kleuren==
== Kleuren ==
Op de kaart wordt met veel verschillende kleuren gewerkt. Dat ziet wel leuk uit, maar het is vooral heel erg handig. als je een beetje op de kleuren let, is het veel makkelijker om te zien waar je op de kaart bent. Een donkergroen vlak is een bos, een lichtgroen vlak is een grasveld. Sta je midden in een weiland en wil je weten waar dat op de kaart is, dan hoef je dus alvast niet bij de donkergroene gebieden te kijken.
Op de kaart wordt met veel verschillende kleuren gewerkt. Dat ziet wel leuk uit, maar het is vooral heel erg handig. als je een beetje op de kleuren let, is het veel makkelijker om te zien waar je op de kaart bent. Een donkergroen vlak is een bos, een lichtgroen vlak is een grasveld. Sta je midden in een weiland en wil je weten waar dat op de kaart is, dan hoef je dus alvast niet bij de donkergroene gebieden te kijken.


Hoe meer je op de kleur, hoogtelijnen en tekens let, des te sneller zul je de omgeving op de kaart herkennen. Je zult dan waarschijnlijk ook minder snel verdwalen. De tocht, route of hike zal dan nog leuker worden. Hoewel verdwalen ook wel eens leuk kan zijn...
Hoe meer je op de kleur, hoogtelijnen en tekens let, des te sneller zul je de omgeving op de kaart herkennen. Je zult dan waarschijnlijk ook minder snel verdwalen. De tocht, route of hike zal dan nog leuker worden. Hoewel verdwalen ook wel eens leuk kan zijn...


==Miswijzing==  
== Miswijzing ==
[[Afbeelding:miswijzing.png|right|100px]]
[[Bestand:miswijzing.png|right|100px]]
Er bestaat een verschil kut  dat een kompas]] aanwijst. Dit verschil wordt '''Miswijzing''' genoemd. Dit komt doordat de 'Magnetische Noordpool' en het 'Kaartnoorden' niet precies samenvallen, met andere woorden de 'Magnetische Noordpool' ligt niet precies op de plek waar de Aarde omheen draait en kaarten staan niet altijd in de richting van de plek waar de Aarde omheen draait. In de legenda van en topografische kaart staat bij “magnetische gegevens” de miswijzing aangegeven.
Er bestaat een verschil tussen het [[Noord#Het kaartnoorden|noorden van een Kaart]] en het [[Noord#Het magnetische Noorden|noorden dat een kompas]] aanwijst. Dit verschil wordt '''Miswijzing''' genoemd. Dit komt doordat de 'Magnetische Noordpool' en het 'Kaartnoorden' niet precies samenvallen, met andere woorden de 'Magnetische Noordpool' ligt niet precies op de plek waar de Aarde omheen draait en kaarten staan niet altijd in de richting van de plek waar de Aarde omheen draait. In de legenda van en topografische kaart staat bij “magnetische gegevens” de miswijzing aangegeven.
 
== Kaartbladen ==
 
Als we Nederland op één grote kaart zouden willen zetten, hebben we een vel papier nodig van ongeveer 60 vierkante meter. omdat dat niet handig is in een tas of om even op te vouwen hebben ze het land in 296 rechthoekige vlakken verdeeld, [[kaartbladen 1:25.000 (Nederland)|kaartbladen]]. Deze kun je makkelijker meenemen. Een heel klein land als Luxemburg past net op twee kaartbladen op 1:50.000.
 
== Bestellen van kaarten ==
=== Digitale kaarten ===
Digitale topografische kaarten worden per 1 januari 2012 gratis beschikbaar gesteld door het Kadaster, in het kader van Publieke Dienstverlening op de Kaart. Deze zijn in verschillende bestandsformaten kostenloos te downloaden. Het makkelijkst bruikbaar zijn gekalibreerde afbeeldingen van de kaartensets 1:25 000 (TOP25raster) en 1:50 000 (TOP50raster). In speciale kaarten software (bv. OziExplorer) is ook gebruik te maken van de coördinaten informatie die in de .TIFF-afbeeldingen aanwezig is.
De digitale topografische kaarten zijn te downloaden via [https://www.pdok.nl/nl/producten/pdok-downloads/basis-registratie-topografie/topraster/topraster-actueel PDOK.nl].


==Kaartbladen==
Vanaf 5 november 2014 was het ook mogelijk om stafkaarten te downloaden via [http://scouting-weredi.nl/algemeen/kaarten de kaartengenerator] van Scouting Were-Di Veldhoven. Sinds 18 oktober 2018 is deze kaarten generator verplaatst naar [https://scoutingtools.nl/kaarten ScoutingTools.nl] Op deze website kan je makkelijk via een GoogleMaps kaartje selecteren van welk deel van Nederland je een kaart wil hebben. Je kan vervolgens selecteren of je de kaart op A3, A4 of A5 formaat wil hebben, of deze liggende of staande orientatie moet gebruiken en welke schaal je wil gebruiken (1:25.000 of 1: 50.000). De kaarten welke hier gebruikt worden zijn afkomstig van pdok.nl.


Als we Nederland op één grote kaart zouden willen zetten, hebben we een vel papier nodig van ongeveer 60 vierkante meter. omdat dat niet handig is in een tas of om even op te vouwen hebben ze het land in 296 rechthoekige vlakken verdeeld,[[kaartbladen 1:25.000 (Nederland)| kaartbladen]]. Deze kun je makkelijker meenemen. Een heel klein land als Luxemburg past net op twee kaartbladen op 1:50.000.
De digitale topografische kaart van Nederland is onder de naam [http://www.topo-gps.nl/ Topo GPS] beschikbaar voor [https://itunes.apple.com/nl/app/topo-gps/id578960575 iPhone/iPad] en [https://play.google.com/store/apps/details?id=nl.rdzl.topo.gps Android]


==Bestellen van kaarten==
=== Papieren kaarten ===
Wie topografische kaarten nodig heeft, kan ze via het internet op meerdere plaatsen bestellen. Voor de meest verfijnde vergroting (schaal 1:10 000) kun je ze rechtstreeks bestellen bij het Kadaster (een officiele instelling die vroeger verbonden was aan het ministerie van volkshuisvesting). Je moet rekenen op een bedrag van tussen de 5 en de 10 euro per kaart, afhankelijk van welk type je wilt hebben.  
Papieren topografische kaarten zijn via het internet op meerdere plaatsen te bestellen. Voor de meest verfijnde vergroting (schaal 1:10 000) kun je ze rechtstreeks bestellen bij het Kadaster (een officiele instelling die vroeger verbonden was aan het ministerie van volkshuisvesting). Je moet rekenen op een bedrag van tussen de 5 en de 10 euro per kaart, afhankelijk van welk type je wilt hebben.  
* [http://kadaster.gisinternet.nl/ kadaster.gisinternet.nl], kaarten bestellen bij het Kadaster  
* [http://kadaster.gisinternet.nl/ kadaster.gisinternet.nl], kaarten bestellen bij het Kadaster  
* Voor een kaartoverzicht van topografische kaarten in Nederland en België kunt u kijken op: [http://www.decartograaf.nl/speciaalassortiment/stafkaarten/index.html www.decartograaf.nl]
* Voor een kaartoverzicht van topografische kaarten in Nederland en België kunt u kijken op: [http://www.decartograaf.nl/speciaalassortiment/stafkaarten/index.html www.decartograaf.nl]


{{Link portaal Uitrusting}}
{{Link portaal Scoutingtechnieken}}
==1815 - 2015, 200 jaar Topografie==
Sinds 18 februari 1815 verzameld het Topographisch Bureau  gegevens over de ligging van wegen, rivieren en verschillende gebruik van grond als akkers, grasland en bossen. Later verandert dit bureau in de Topografische Dienst. Sinds 2004 behoren deze taken bij het Kadaster.
Deze verzameling van gegevens is terug te zien in; [http://www.topotijdreis.nl een Tijdreis over 200 jaar topografie.]
[[Categorie:Hiketechnieken]]
[[Categorie:Hiketechnieken]]
[[categorie:Materiaal]]
[[Categorie:Materiaal]]
[[Categorie:locatie]]
[[Categorie:Locatie]]


[[ar:خريطة]]
[[ar:خريطة]]
[[da:Kort]]
[[de:Karte]]
[[de:Karte]]
[[en:Map]]
[[en:Map]]
[[eo:Mapo]]
[[fi:Kartta]]
[[fi:Kartta]]
[[fr:Carte]]
[[fr:Carte]]
[[it:Carta topografica]]
[[sv:Karta]]
[[sv:Karta]]

Versie van 23 okt 2018 11:35

Er bestaan verschillende soorten kaarten; wandelkaarten, fietskaarten, autokaarten, water & zeekaarten, enzovoort Bij Scouting gebruiken we de topografische kaart, ook wel bekend onder de naam Stafkaart. De kaart is in feite een verkleinde weergave van de werkelijkheid. Alle wegen en paden staan erop aangegeven. De topografische kaarten van Nederland worden samengesteld door de Nederlandse Topografische Dienst, die van België door het Nationaal Geografisch Instituut.

Stafkaart

De naam Stafkaart komt uit de negentiende eeuw toen dit soort kaarten enkel door militairen werden gemaakt en gebruikt. “De Officieren van den Generalen Staf" De kaarten waren in de eerste plaats voor de militaire staf bedoeld. In het gebruik bij scouting wordt deze naam nog veel gebruikt.

Schaal

voorbeeld van een topografische kaart, met schaal 1:25.000

De schaal van de topografische kaarten die het meest gebruikt wordt binnen Scouting is 1:25.000 of 1:20.000. 1:25.000 wil zeggen, 1 cm. op de kaart is in werkelijkheid 25.000 cm., ofwel 250 meter.

1 cm = 25.000 cm
1 cm = 2.500 dm
1 cm = 250 m

Deze verschillende schalen zijn er voor topografische kaarten:

  • 1:10.000 (1cm = 100m)
  • 1:20.000 (1cm = 200m) België, numerieke reeks
  • 1:25.000 (1cm = 250m) Nederland en België, klassieke reeks
  • 1:50.000 (1cm = 500m) veelal militaire "Stafkaarten"
  • 1:100.000 (1cm = 1km)

Bij zowel de 1:25000 als de 1:50000 is elk vakje op de kaart altijd 1 bij 1 km.

Legenda

Omdat op de kaart natuurlijk niet alles kan worden nagetekend, wordt gewerkt met tekens. De verklaring van de tekens heet de legenda. Als je de legenda van de kaart eens goed bekijkt, dan zie je hoeveel er wel niet allemaal op de kaart wordt aangegeven!

Op de kaart zie je ook bruine kronkelige lijnen. Dat zijn HOOGTELIJNEN. Die verbinden alle punten die op dezelfde hoogte liggen. Meestal om de 5 of 10 meter. Als er veel lijnen dicht bij elkaar staan dan betekent dat dat het daar erg steil is.

Oriënteren

Als je wilt weten waar je je op de kaart bevindt, dan moet je eerst weten hoe je de kaart moet vasthouden. Dat klinkt lachwekkend... maar hier wordt bedoeld: je moet het Noorden op de kaart ook in de richting van het noorden houden. "De kaart op het noorden leggen" of "oriënteren", heet dat. Het is wel handig om te weten dat bij de meeste kaarten de bovenkant het noorden is.

Wist je dat...?

Vroeger was de bovenkant van een kaart niet het Noorden maar het Oosten. Om de kaart goed te kunnen gebruiken moest men de bovenkant dus eerst naar het Oosten "de Oriënt" draaien, of terwijl “Oriënteren”.

Coördinatengrid

Op de topografische kaart staan van boven naar beneden (Noord naar Zuid) en van links naar rechts (West naar Oost) lijnen getekend. Deze lijnen zijn genummerd: in Nederland zijn de Noord-Zuidlijnen genummerd van 1 tot 299 en de West-Oostlijnen van 300 tot 600. De lijnen vormen het coördinatengrid. Dit grid gebruik je bij een coördinatenroute. In Nederland heet dit het Rijksdriehoeksgrid, in België Lambert.

Naast het Rijksdriehoeksgrid staan er nog meer coördinaten op een topografische kaart. In alle hoeken van de kaart staan de Lengte- en breedtegraad van het geografische grid, dat je kunt gebruiken met een GPS. De blauwe getallen in de kantlijn zijn van het UTM-grid dat ook door GPS gebruikt kan worden.

Kleuren

Op de kaart wordt met veel verschillende kleuren gewerkt. Dat ziet wel leuk uit, maar het is vooral heel erg handig. als je een beetje op de kleuren let, is het veel makkelijker om te zien waar je op de kaart bent. Een donkergroen vlak is een bos, een lichtgroen vlak is een grasveld. Sta je midden in een weiland en wil je weten waar dat op de kaart is, dan hoef je dus alvast niet bij de donkergroene gebieden te kijken.

Hoe meer je op de kleur, hoogtelijnen en tekens let, des te sneller zul je de omgeving op de kaart herkennen. Je zult dan waarschijnlijk ook minder snel verdwalen. De tocht, route of hike zal dan nog leuker worden. Hoewel verdwalen ook wel eens leuk kan zijn...

Miswijzing

Miswijzing.png

Er bestaat een verschil tussen het noorden van een Kaart en het noorden dat een kompas aanwijst. Dit verschil wordt Miswijzing genoemd. Dit komt doordat de 'Magnetische Noordpool' en het 'Kaartnoorden' niet precies samenvallen, met andere woorden de 'Magnetische Noordpool' ligt niet precies op de plek waar de Aarde omheen draait en kaarten staan niet altijd in de richting van de plek waar de Aarde omheen draait. In de legenda van en topografische kaart staat bij “magnetische gegevens” de miswijzing aangegeven.

Kaartbladen

Als we Nederland op één grote kaart zouden willen zetten, hebben we een vel papier nodig van ongeveer 60 vierkante meter. omdat dat niet handig is in een tas of om even op te vouwen hebben ze het land in 296 rechthoekige vlakken verdeeld, kaartbladen. Deze kun je makkelijker meenemen. Een heel klein land als Luxemburg past net op twee kaartbladen op 1:50.000.

Bestellen van kaarten

Digitale kaarten

Digitale topografische kaarten worden per 1 januari 2012 gratis beschikbaar gesteld door het Kadaster, in het kader van Publieke Dienstverlening op de Kaart. Deze zijn in verschillende bestandsformaten kostenloos te downloaden. Het makkelijkst bruikbaar zijn gekalibreerde afbeeldingen van de kaartensets 1:25 000 (TOP25raster) en 1:50 000 (TOP50raster). In speciale kaarten software (bv. OziExplorer) is ook gebruik te maken van de coördinaten informatie die in de .TIFF-afbeeldingen aanwezig is. De digitale topografische kaarten zijn te downloaden via PDOK.nl.

Vanaf 5 november 2014 was het ook mogelijk om stafkaarten te downloaden via de kaartengenerator van Scouting Were-Di Veldhoven. Sinds 18 oktober 2018 is deze kaarten generator verplaatst naar ScoutingTools.nl Op deze website kan je makkelijk via een GoogleMaps kaartje selecteren van welk deel van Nederland je een kaart wil hebben. Je kan vervolgens selecteren of je de kaart op A3, A4 of A5 formaat wil hebben, of deze liggende of staande orientatie moet gebruiken en welke schaal je wil gebruiken (1:25.000 of 1: 50.000). De kaarten welke hier gebruikt worden zijn afkomstig van pdok.nl.

De digitale topografische kaart van Nederland is onder de naam Topo GPS beschikbaar voor iPhone/iPad en Android

Papieren kaarten

Papieren topografische kaarten zijn via het internet op meerdere plaatsen te bestellen. Voor de meest verfijnde vergroting (schaal 1:10 000) kun je ze rechtstreeks bestellen bij het Kadaster (een officiele instelling die vroeger verbonden was aan het ministerie van volkshuisvesting). Je moet rekenen op een bedrag van tussen de 5 en de 10 euro per kaart, afhankelijk van welk type je wilt hebben.

1815 - 2015, 200 jaar Topografie

Sinds 18 februari 1815 verzameld het Topographisch Bureau gegevens over de ligging van wegen, rivieren en verschillende gebruik van grond als akkers, grasland en bossen. Later verandert dit bureau in de Topografische Dienst. Sinds 2004 behoren deze taken bij het Kadaster. Deze verzameling van gegevens is terug te zien in; een Tijdreis over 200 jaar topografie.

Cookies helpen ons onze services aan te bieden. Door onze services te gebruiken stemt u in met het gebruik van onze cookies.