Topografische kaart

Scoutpedia.nl, dé Scouting wiki
Ga naar:navigatie, zoeken

Er bestaan verschillende soorten kaarten; wandelkaarten, fietskaarten, autokaarten, zeekaarten, enz. Bij Scouting gebruiken we de stafkaart, ook wel bekend onder de naam topografische kaart. De kaart is in feite een verkleinde weergave van de werkelijkheid. Alle wegen en paden staan erop aangegeven. De stafkaarten van Nederland worden samengesteld door de Nederlandse Topografische Dienst, die van België door het Nationaal Geografisch Instituut.

Schaal

voorbeeld van een stafkaart, met schaal 1:25.000

De schaal van de stafkaarten die het meest gebruikt wordt binnen Scouting is 1:25.000 of 1:20.000. 1:25.000 wil zeggen, 1 cm. op de kaart is in werkelijkheid 25.000 cm., ofwel 250 meter.

1 cm = 25.000 cm
1 cm = 2.500 dm
1 cm = 250 m

Deze verschillende schalen zijn er voor stafkaarten:

  • 1:10.000 (1cm = 100m)
  • 1:20.000 (1cm = 200m) België, numerieke reeks
  • 1:25.000 (1cm = 250m) Nederland en België, klassieke reeks
  • 1:50.000 (1cm = 500m)
  • 1:100.000 (1cm = 1km)

Bij zowel de 1:25000 als de 1:50000 is elk vakje op de kaart altijd 1 bij 1 km.

Legenda

Omdat op de kaart natuurlijk niet alles kan worden nagetekend, wordt gewerkt met tekens. De verklaring van de tekens heet de legenda. Als je de legenda van de kaart eens goed bekijkt, dan zie je hoeveel er wel niet allemaal op de kaart wordt aangegeven!

Op de kaart zie je ook bruine kronkelige lijnen. Dat zijn HOOGTELIJNEN. Die verbinden alle punten die op dezelfde hoogte liggen. Meestal om de 5 of 10 meter. Als er veel lijnen dicht bij elkaar staan dan betekent dat dat het daar erg steil is.

Oriënteren

Als je wilt weten waar je je op de kaart bevindt, dan moet je eerst weten hoe je de kaart moet vasthouden. Dat klinkt lachwekkend... maar hier wordt bedoeld: je moet het Noorden op de kaart ook in de richting van het noorden houden. "De kaart op het noorden leggen" of "oriënteren", heet dat. Het is wel handig om te weten dat bij de meeste kaarten de bovenkant het noorden is.

Wist je dat...?

Vroeger was de bovenkant van een kaart niet het Noorden maar het Oosten. Om de kaart goed te kunnen gebruiken moest men de bovenkant dus eerst naar het Oosten "de Oriënt" draaien, of terwijl “Oriënteren”.

Coördinatengrid

Op de stafkaart staan van boven naar beneden (Noord naar Zuid) en van links naar rechts (West naar Oost) lijnen getekend. Deze lijnen zijn genummerd: in Nederland zijn de Noord-Zuidlijnen genummerd van 1 tot 299 en de West-Oostlijnen van 300 tot 600. De lijnen vormen het coördinatengrid. Dit grid gebruik je bij een coördinatenroute. In Nederland heet dit het Rijksdriehoeksgrid, in België Lambert.

Naast het Rijksdriehoeksgrid staan er nog meer coördinaten op een stafkaart. In alle hoeken van de kaart staan de graden van het geografische grid, dat je kunt gebruiken met een GPS. De blauwe getallen in de kantlijn zijn van het UTM-grid dat ook door GPS gebruikt kan worden.

Kleuren

Op de kaart wordt met veel verschillende kleuren gewerkt. Dat ziet wel leuk uit, maar het is vooral heel erg handig. als je een beetje op de kleuren let, is het veel makkelijker om te zien waar je op de kaart bent. Een donkergroen vlak is een bos, een lichtgroen vlak is een grasveld. Sta je midden in een weiland en wil je weten waar dat op de kaart is, dan hoef je dus alvast niet bij de donkergroene gebieden te kijken.

Hoe meer je op de kleur, hoogtelijnen en tekens let, des te sneller zul je de omgeving op de kaart herkennen. Je zult dan waarschijnlijk ook minder snel verdwalen. De tocht, route of hike zal dan nog leuker worden. Hoewel verdwalen ook wel eens leuk kan zijn...

Miswijzing

Miswijzing.png

Er bestaat een verschil tussen het noorden van een Kaart en het noorden dat een kompas aanwijst. Dit verschil wordt Miswijzing genoemd. Dit komt doordat de 'Magnetische Noordpool' en het 'Kaartnoorden' niet precies samenvallen, met andere woorden de 'Magnetische Noordpool' ligt niet precies op de plek waar de Aarde omheen draait en kaarten staan niet altijd in de richting van de plek waar de Aarde omheen draait. In de legenda van en topografische kaart staat bij “magnetische gegevens” de miswijzing aangegeven.

Kaartbladen

Als we Nederland op één grote kaart zouden willen zetten, hebben we een vel papier nodig van ongeveer 60 vierkante meter. omdat dat niet handig is in een tas of om even op te vouwen hebben ze het land in 296 rechthoekige vlakken verdeeld, kaartbladen. Deze kun je makkelijker meenemen. Een heel klein land als Luxemburg past net op twee kaartbladen op 1:50.000.

Bestellen van kaarten

Wie topografische kaarten nodig heeft, kan ze via het internet op meerdere plaatsen bestellen. Voor de meest verfijnde vergroting (schaal 1:10 000) kun je ze rechtstreeks bestellen bij het Kadaster (een officiele instelling die vroeger verbonden was aan het ministerie van volkshuisvesting). Je moet rekenen op een bedrag van tussen de 5 en de 10 euro per kaart, afhankelijk van welk type je wilt hebben.

Cookies helpen ons onze services aan te bieden. Door onze services te gebruiken stemt u in met het gebruik van onze cookies.