Scoutingbladen tijdens de Tweede Wereldoorlog
Tijdens de Tweede Wereldoorlog' verschenen nog diverse Scoutingbladen, die allemaal vanuit de illegaliteit werden gemaakt, gedrukt en verspreid; Scouting en alles wat daarmee samenhing was immers sinds 2 april 1941 verboden.
Na de Duitse inval in mei 1940 werd eerst het openbaar optreden en het maken van propaganda verboden en op 2 april 1941 werd Scouting door de Duitse bezetter verboden. De jeugdverenigingen waren door het ingrijpen van de bezetter in de loop van 1940, '41 en '42 ontbonden, of in elk geval waren hun organen verboden. Diverse jeugdgroepen gingen vervolgens illegale krantjes uitgeven. De leden probeerden het contact te onderhouden door middel van een geheim orgaan. Van en voor scouts bestemd waren onder andere de neutrale Vrije Jacht, de Yell, de katholieke Scout-Post, Verkenner en De Magneet[1].
Vrije Jacht[bewerken | brontekst bewerken]
Ton Koot was vanaf het moment dat Scouting verboden werd, de uitgever van Vrije Jacht; een illegaal orgaan voor voortrekkers, leiders en oud-padvinders Amsterdam. Hiermee probeerde hij het contact tussen de scouts te bewaren. Onder het motto: 'eens padvinder - altijd padvinder' werden in 37 nummers onafgebroken waarschuwingen, raadgevingen en inlichtingen gegeven. In 1944 werd Koot als eindredacteur betrokken bij het ondergrondse bulletin van Vrij Nederland, vn-Nieuws. Hij kon daarbij gebruik maken van de berichten die hem van de gemeentelijke instanties bereikten. Als Gemeentelijk Inspecteur voor het Kunstbezit doorkruiste hij de binnenstad. Hij beschikte over een telefoon, waardoor hij in de gelegenheid was goede vaderlanders te waarschuwen voor razzia's en vorderingen van fietsen.
De Yell[bewerken | brontekst bewerken]
In Geleen werkte de stam van de Christiaan de Wetgroep, met onder andere Hans Timmermans, Gerrit Hovestreydt, Wim Reijnders en Kees de Keijzer ondergronds door. Zij gaven een illegaal krantje uit, de Yell, waarmee de nieuwsberichten van Radio Oranje, voorzien van lokaal commentaar, gedrukt en verspreid werden.
Scout-Post[bewerken | brontekst bewerken]
Op 22 februari 1944 verscheen het eerste nummer van het illegale groepsblad Scout-Post van de ondergrondse Mgr. Hamergroep uit Nijmegen. Het kende een vrij grote oplage en er gingen ook exemplaren naar adressen buiten de stad. De redactie bestond uit Ton Milder, Frans Knipping en Jan Jong. Ook Gerard Milder hielp soms mee. Toon Knipping verzorgde de illustraties. Onder gevaarlijke omstandigheden en bij weinig verlichting typten en stencilden ze het blad, mede onder leiding van hopman Wim Bartels. Na het verschijnen van de eerste nummers werd de groep opgeschrikt met het bericht dat de hopman met onbekende reden gearresteerd was. De stamleden probeerden contact te houden door langs het raam van het politiebureau te lopen en zacht bekende melodieën te fluiten. Af en toe verscheen Wim dan voor het raam. Op 10 april kwam hij weer vrij. Mogelijk dat zijn arrestatie samenhing met het illegale blad. Er verschenen 7 nummers en de schrijvers en redactie gebruikten schuilnamen.
Op 25 oktober 1944, na de bevrijding van Nijmegen, maakten Gerard Knipping, Ton Milder en Theo Arends het bevrijdingsnummer van de Scout-Post. Samen met Jan Berns kwamen ze uiteindelijk pas op 5 november toe aan het stencilen en vouwen van 200 exemplaren. Een aantal exemplaren ging naar de Hotel Normandië aan het Keizer Karelplein, waar een Scoutclub voor de geallieerden gevestigd was.
De Verkenner[bewerken | brontekst bewerken]
De Verkenner was een lijfblad voor verkenners die trouw bleven!. Het werd vanaf 1 mei 1944 tot en met 1 december 1944 negen keer uitgegeven voor Katholieke Verkenners en had de vorm van een miniatuurbrochure. Het verscheen maandelijks in een oplage van 500 tot 1000 exemplaren. De inhoud bestond voornamelijk uit algemene en opinieartikelen. Het blad werd al snel verspreid van Maastricht tot Leeuwarden en Schiedam. Lezers werden opgeroepen om het blad, nadat het gelezen was, door te geven aan andere scouts.
In Maastricht werden de eerste vier nummers door Pierre Willems gestencild. Pierre was scoutsleider bij de St. Bernardgroep in Maastricht. Hij zat in het verzet en was samen met anderen de initiator en medewerker van verschillende illegale bladen zoals ‘De Patriot’ in de omgeving van Maastricht en ‘De Verkenner’ in Oss.
In het 5e nummer schreef hij dat die editie het laatste nummer was waar hij bij betrokken zou zijn. Maastricht was toen al bevrijd. In Oss werd De Verkenner gedrukt door de heer J.W. van Dooren, eigenaar van Drukkerij Van Dooren. Het werd iedere maand aan diverse adressen verzonden in dienstenveloppen van de Raad van Arbeid in Den Bosch. In het blad werden ook oproepen gedaan voor donaties om de kosten te kunnen dekken. De gulle gevers werden met hun initialen genoemd. Toon Knipping en Bob Dietvorst vormden de redactie en na de bevrijding van Oss en Nijmegen staat in nummer 7, 8 en 9 dat Bob hoofdredacteur is. Hij woonde toen aan de Begijnstraat 4. Na de oorlog verscheen er een herdruk van alle nummers. Hierin worden de scouts die een bijdrage hebben geleverd, met hun scoutsnaam genoemd. De Scoutingnaam van Toon was ‘Hinnikende Mustang’ of ‘Mustang’.
De Magneet[bewerken | brontekst bewerken]
Vanaf 1 november 1943 tot en met 14 april 1945 werd in Almelo het verzetsblad De Magneet uitgegeven. Het blad verscheen tweemaandelijks in een oplage tussen de 10 en 40 exemplaren. Het werd getypt en gehectografeerd en de inhoud bestond voornamelijk uit algemene artikelen en mededelingen. Deze uitgave werd uitgegeven door en voor rooms-katholieke padvinders. Al spoedig werd de bestemming uitgebreid tot de niet-katholieke padvindersgroepen. De exemplaren werden als een sneeuwbal verspreid. De titel betekende in onvervalst Twents: 'mag neet', hetgeen betekent: 'het mag niet'.
Guerilla scout[bewerken | brontekst bewerken]
De Guerilla scout werd tussen november 1943 en oktober 1944 uitgegeven voor de verkenners van de katholieke Dominicustroep in Nijmegen.
Andere illegale pers[bewerken | brontekst bewerken]
Tijdens de oorlog werden veel illegale kranten en pamfletten uitgegeven. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld de illegale kranten Trouw, Vrij Nederland of het Parool. Op heel veel plekken waren scouts ook hiermee actief als uitgever, drukker of koerier.
