Epileptische aanval

Let op, de getoonde medische informatie kan onjuist of onvolledig zijn en kan nooit informatie van een echte geneeskundige/deskundige vervangen. Gebruik Scoutpedia niet als bron voor gezondheids-informatie. Meer informatie op Scoutpedia.nl:Waarschuwing medische artikelen.

Een epileptische aanval is het gevolg van ongecontroleerde hersenactiviteit. Het is een ernstige aandoening, die in de meeste gevallen echter heel goed behandeld kan worden.

Er zijn 2 categorieën van epileptische aanvallen:

• Partiële epileptische aanvallen. Bij deze aanvallen is slechts een deel van de hersenen betrokken. Ze komen minder vaak voor dan gegeneraliseerde epileptische aanvallen (zie hieronder). Er zijn twee types partiële aanvallen:

- Simpele partiële aanvallen: Dit zijn partiële aanvallen waarbij de persoon zich bewust blijft van wat er rondom hem of haar gebeurt, maar waarbij er zich intussen toch iets voordoet buiten de wil van de persoon om. Het kan gaan om onwillekeurige motorische tics, sensorische hallucinaties, autonome reflexen (zoals smakken met de lippen) of bepaalde psychische gewaarwordingen (zoals déjà vu, angst, euforie). - Complexe partiële aanvallen: partiële aanvallen van één van de bovenstaande types, waarbij de persoon zich echter niet bewust is van wat er gebeurt. Deze aanvallen kunnen zich ontwikkelen tot een gegeneraliseerde epileptische aanval, waarbij er betrokkenheid is van de volledige hersenen.

• Gegeneraliseerde epileptische aanvallen. Bij deze aanvallen zijn de volledige hersenen betrokken. De persoon die de aanval heeft, is zich nooit bewust van wat er gebeurt tijdens de aanval. Er zijn verschillende vormen van gegeneraliseerde epileptische aanvallen:

- Afwezigheid (oudere naam: petit mal): dit is een type epilepsie-aanval waarbij de persoon zich tijdelijk niet meer bewust is van wat er rondom hem of haar gebeurt. Hij of zij stopt dan plots, en zit even gewoon voor zich uit te staren. - Myoclonische aanval: dit soort aanval uit zich in een kortstondige samentrekking van de spieren aan beide zijden van het lichaam. Het ziet eruit als een plotse 'schok', met een duur van enkele seconden. Wanneer de schok hevig is, is het mogelijk dat de persoon die deze aanval heeft iets weggooit wat hij of zij vasthield voor de aanval, morst met drank of eten, enz. - Atonische aanval: dit soort aanval wordt gekenmerkt door een plots verlies van alle spierspanning. De persoon die deze aanval heeft, valt meestal als een zak aardappelen op de grond. - Tonische aanval: dit soort aanval bestaat uit een plotse verstijving van alle spieren in het lichaam. Deze duurt meestal iets langer dan een myoclonische aanval, en de persoon die de aanval heeft valt doorgaans op de grond, bij gebrek aan controle over de ledematen. - Clonische aanval: dit soort aanval uit zich in een reeks onwillekeurige schokkende bewegingen (opeenvolging van spanning-ontspanning). - Tonisch-clonische aanval (oudere naam: grand mal): een combinatie van een tonische en een clonische fase: een plotse verstijving, waarbij de persoon meestal op de grond valt, gevolgd door een reeks onwillekeurige schokkende bewegingen. Er kan zich urineverlies voordoen. Soms bijt de persoon op zijn of haar tong.

Van alle types epileptische aanvallen is de tonisch-clonische de meest bekende bij het grote publiek, waarschijnlijk omdat hij er het spectaculairst uitziet, maar ook omdat dit type epileptische aanval veruit het vaakst voorkomt.

Wanneer iemand een epileptische aanval van welk type dan ook heeft, maar in het bijzonder bij een tonisch-clonische aanval, is het vooral belangrijk ervoor te zorgen dat de persoon in kwestie zich geen pijn kan doen. Verwijder scherpe of harde voorwerpen uit zijn of haar buurt, en maak de directe omgeving zo veilig mogelijk. Leg iets zachts onder het hoofd. Blijf kalm, en laat de aanval gewoon zijn gang gaan. Probeer vooral niet om de onwillekeurige bewegingen te stoppen. In de meeste gevallen gaan deze na enkele minuten vanzelf over. In tegenstelling tot wat vaak wordt gezegd, is het ook geen goed idee om te proberen iets tussen de tanden te steken. De kans is niet onbestaande dat de persoon in kwestie het voorwerp dat je tussen zijn of haar tanden steekt in stukken zal bijten, en als de stukjes klein genoeg zijn, kunnen deze ingeademd worden en de persoon verstikken. Bovendien loop je het risico in je vingers te worden gebeten. Anatomisch gezien is het vrijwel onmogelijk dat iemand zal stikken in zijn of haar eigen tong, dus daar hoef je je geen zorgen over te maken. Het is wel mogelijk dat de persoon op zijn of haar tong zal bijten, maar je verkleint de kans op tongbijten nauwelijks door een voorwerp tussen de tanden te steken.

Bij een epileptische aanval hoef je niet altijd een arts te raadplegen. Doe dit wel wanneer:

• De persoon zich ernstig verwond heeft in de val.
• Dit bij jouw weten de eerste epileptische aanval was die deze persoon ooit heeft gehad, of de eerste sinds jaren.
• De aanval langer dan vijf minuten duurt.
• De persoon meerdere opeenvolgende aanvallen heeft, zonder tussendoor volledig bij bewustzijn te komen.

In andere gevallen is het voldoende om de persoon na de aanval rustig bij zijn/haar positieven te laten komen. Meestal zal het even duren, ook nadat de aanval voorbij is, voordat de persoon zich opnieuw volledig bewust is van zijn of haar omgeving. Ook wanneer de persoon tegen je praat, wil dat nog niet automatisch zeggen dat hij of zij ook helemaal 'terug' is. Soms zal iemand na een aanval dingen doen of zeggen die hij of zij zich later niet meer herinnert, en die hij of zij onder normale omstandigheden niet zou doen of zeggen.

Meestal is het goed om de persoon na de aanval te laten slapen als dat mogelijk is. Wees je er in ieder geval van bewust dat een epileptische aanval uitputtend is, en dat je bijvoorbeeld niet kan verwachten dat iemand na een aanval gewoon mee terug naar huis zal stappen.