Jan van Hoof

Jan van Hoof was scout, student en lid van het verzet in Nijmegen tijdens de Tweede Wereldoorlog, Hij hiep de Geallieerden in 1944 tijdens de operatie Market Garden en sneuvelde. Na de oorlog is het erekruis van de Nationale Padvindersraad naar hem vernoemd.

Scouting

Jan was verkenner en voortrekker bij de katholieke Sint Jorisgroep in Nijmegen. Hij nam deel aan de Wereld Jamboree in 1937 in Vogelenzang. In de oorlog bleef hij lid van Scouting en in het voorjaar van 1943 werd Van Hoof met drie andere aspirant-roverscouts (voortrekkers) van de Petrus Canisiusstam van de Sint Jorisgroep als voortrekker door Oubaas Jos de Faiture geïnstalleerd. Begin augustus ging hij naar een clandestien verkennerskamp in Venray. Jan was weer even in de sfeer van het bekende verkennersleven en wist de jongens te amuseren met zijn liedjes en zijn blokfluit.

Zijn verhaal

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd scouting verboden in de meeste bezette landen. Alle Nederlandse organisaties dienden op te gaan in de Nationale Jeugdstorm of NJS, de Nederlandse versie op de Hitler Jeugd (Duits: Hitler Jugend). De Nederlandse scoutingorganisaties gingen echter niet akkoord met dit samengaan en gingen ondergronds, sommige groepen gingen zelfs in het verzet.

Ook Jan van Hoof ging het verzet in. Via het illegale stamwerk werden de Nijmeegse voortrekkers, zoals vele anderen, ook betrokken bij het Verzet. Jan bracht illegale blaadjes zoals Je Maintaindrai rond. Later hielp hij met medeleden, zoals zijn vriend Mattheus (Thijs) Lam, militaire inlichtingen te verzamelen. Zij deden dat toen onder de vlag van de GDN (Geheime Dienst Nederland)  en er werden inlichtingen verzameld, onder andere over de aangebrachte explosieven bij de Waalbrug en de spoorbrug in Nijmegen. Jan van Hoof heette in het verzet “v.d. Stop” met codenaam Q 204, later gewijzigd in J 52 of in groepsvorm J 55.

Toen de geallieerden in Nederland oprukten tijdens operatie Market Garden, gebruikte hij zijn kennis en gidste geallieerde eenheden door Nijmegen.

Er is geen hard bewijs, maar men gaat ervan uit dat Van Hoof op 18 september explosieven onschadelijk maakte die aan de Waalbrug waren aangebracht door de Duitsers. Toen hij hierna thuis kwam, moet hij tegen zijn zus gezegd hebben: “De brug is gered”. Hij ging erna weer naar buiten om de geallieerden te helpen.

Volgens een rapport, uitgebracht in 1951 door een commissie, ingesteld door het Ministerie van Oorlog, was een deel van de springladingen nog intact toen de Britten de brug innamen. Toch gaf de commissie Van Hoof het voordeel van de twijfel, omdat de Duitsers wel degelijk springladingen hadden hersteld na sabotage. Hij  kan volgens het oordeel van de commissie niet als redder van de brug worden aangemerkt. Tevens vermoedde de commissie dat de Duitsers de brug niet wilden vernielen, omdat ze deze nodig hadden voor een eventueel tegenoffensief.

Op 19 september gaf Van Hoof enkele tekeningen af van Duitse versterkingen rond de Waalbrug bij hotel Sionshof vlakbij de Heilig Landstichting. Het hotel was een verzamelpunt voor geallieerde militairen en oorlogsverslaggevers. Vanaf hotel Sionshof vertrok hij die middag om een verkenningswagen van de Royal Engineers door de Nijmeegse binnenstad te loodsen. Op de Nieuwe Markt (vlakbij de spoorbrug) werd het voertuig in brand geschoten. Jan van Hoof werd van de wagen geslingerd. Hij overleefde het voorval, maar werd alsnog opgepakt, mishandeld en ter plaatse om het leven gebracht.

Hij is in eerste instantie begraven in het Kronenburg park samen met de Engelse soldaten die met hem omkwamen. Hierna is hij overgebracht naar begraafplaats Rustoord, omdat het katholieke kerkhof onder granaatvuur lag. In mei 1945 werd Jan van Hoof herbegraven op Begraafplaats Daalseweg waar nog steeds een monument te vinden is. In 1971 is hij nogmaals herbegraven op het erehof van de Algemene begraafplaats Vredehof in Nijmegen aan de Weg door Jonkerbos. Tien jaar na zijn dood werd het verzetsmonument op het Keizer Traianusplein, vlakbij de Waalbrug, onthuld, waarmee iedereen geëerd wordt die in het verzet viel voor de bevrijding van Nijmegen. Dit Jan van Hoofmonument is gemaakt door scout en beeldhouwer Marius van Beek, die zelf ook verzetsstrijder was.

Onderscheidingen

Voor zijn daden; het onschadelijk maken van de explosieven op de Waalbrug en het gidsen van de Geallieerden door Nijmegen, kreeg Jan van Hoof de onderstaande onderscheidingen postuum toegekend:

• Ridderkruis 4de Klasse van de Militaire Willems-Orde, 9 november 1946 (Nederland)
• Medal of Freedom with Bronze Palm, november 1945 (Verenigde Staten)
• King's Commendation for Brave Conduct with Silver Laurel, november 1947 (Groot-Brittannië)

Na de oorlog werden diverse Scoutinggroepen naar hem vernoemd.

Monumenten

Eregraf Jan van Hoof met logo Katholieke Verkenners

De volgende monumenten zijn allemaal opgericht ter ere van Jan van Hoof:

• Nijmegen, verzetsmonument 'Jan van Hoof'
• Nijmegen, eregraf Jan van Hoof
• Nijmegen, monument op de Waalbrug
• Nijmegen, monument aan de Lange Hezelstraat
• Nijmegen, Nederlandse Oorlogsgraven