Kompasroos

De kompasroos (ook wel Windroos) werd op oude kaarten vaak afgebeeld met een bloem in het midden en een Franse Lelie wees het Noorden aan. Misschien komt de naam kompasroos van die bloem.

Schrijver Dan Brown vergelijkt, in zijn boek de "Da Vinci Code", de kompasroos met een roos bestaande uit 32 blaadjes, 1 voor elke windrichting. Hij gebruikt ook de naam “Rooslijn” voor een meridiaan. Met als argument dat dit de lijn is die van Noord naar Zuid loopt, midden door De Roos dus.

De Franse Lelie werd door Baden Powell als symbool voor Scouting gekozen.

De Kompasroos is het draaibare deel van een Kompas dit deel is voorzien van een schaalverdeling in booggraden. De roos bevat meestal olie dat dient om de naald sneller te laten stoppen.

• 

  Windroos met "Roos" in het midden en de Franse Lelie als noordpijl, 32 blaadjes in 3 ringen geven de windsteken aan.

• 

  Windroos met 32 windstreken. 16 grote streken 16 kleinere. Als pijlkop een Franse Lelie.

• 

  Windroos met zeer duidelijke Franse Lelie als noordpijl, de Roos staat in het midden.

Booggraad

De booggraad is de schaalverdeling van een cirkel die we allemaal op school leren en het meest gangbaar is. Op het kompas maar ook in de wiskunde. In het oude Babylon bepaalde men dat een cirkel 360° is. Dit baseerde ze op de boog die de zon in een dag aan de hemel maakt (een cirkel). Ze namen 12 maanden met 30 dagen (12 x 30 = 360) de tijd die de aarde nodig heeft om rond de zon te draaien. 1° kan worden verdeeld in 60 minuten en een minuut weer in 60 seconden. Wat weer verband houd met de oorsprong van de breedtegraden.

Artillerie graad

Bij het mikken met een kanon is het vrij lastig om met normale booggraden te rekenen, daarom hebben de militairen daar een andere eenheid voor verzonnen. Deze eenheid is de "Art. º%" (Art. van Artillerie), mil of duizendste. 1 mil is de afwijking van 1 meter op 1 km of 1 yard op 1000 yard. Meestal wordt dat een beetje afgerond zodat er 6400 mil in een volle cirkel passen.

De schaalverdeling in een telescoopvizier is vaak niet afgerond waardoor er daar 6283 duizendsten (2000*π) in een volle cirkel passen.

Decimale graad

Wetenschappers die zich bezighouden met het opmeten van de aardbol gebruiken de decimale graad.

Bij het vaststellen van de lengtematen werd bepaald dat de afstand van de noordpool tot de evenaar 10.000.000 meter (10.000 km) is. Men stelde dat 1 graad, 100 km is. Zo kwam men aan 100 graden van de noordpool tot de evenaar.

Toen de meter algemeen gebruikt werd en ze opnieuw gingen meten bleek dat de werkelijke afstand tussen de noordpool en de evenaar 10.002,288 km bleek te zijn maar toen konden ze niet meer terug. Een decimale graad word aangeduid met gon, grad of gra.

De graden vergeleken

Booggraden	Artillerie graden	Decimale graden
1 °	17,8 °%	1,1 gr
2 °	35,6 °%	2,2 gr
3 °	53,3 °%	3,3 gr
4 °	71,1 °%	4,4 gr
5 °	88,9 °%	5,6 gr
10 °	177,8 °%	11,1 gr
15 °	266,7 °%	16,7 gr
20 °	355,6 °%	22,2 gr
25 °	444,4 °%	27,8 gr
30 °	533,3 °%	33,3 gr
35 °	622,2 °%	38,9 gr
40 °	711,1 °%	44,4 gr
45 °	800 °%	50 gr

Windstreken in graden

Windstreek	Aantal graden	Aantal Art. º%	Aantal Gon
Noord	0 °	0 °%	0 gr
Noord Noord Oost	22 ° 30'	400 °%	25 gr
Noord Oost	45 °	800 °%	50 gr
Oost Noord Oost	67 ° 30'	1200 °%	75 gr
Oost	90 °	1600 °%	100 gr
Oost Zuid Oost	112 ° 30'	2000 °%	125 gr
Zuid Oost	135 °	2400 °%	150 gr
Zuid Zuid Oost	157 ° 30'	2800 °%	175 gr
Zuid	180 °	3200 °%	200 gr
Zuid Zuid West	202 ° 30'	3600 °%	225 gr
Zuid West	225 °	4000 °%	250 gr
West Zuid West	247 ° 30'	4400 °%	275 gr
West	270 °	4800 °%	300 gr
West Noord West	292 ° 30'	5200 °%	325 gr
Noord West	315 °	5600 °%	350 gr
Noord Noord West	337 ° 30'	6000 °%	375 gr
Noord	360 °	6400 °%	400 gr