Windvaantje maken

Een windvaantje maken kun je doen als onderdeel van een programma over wind, de windstreken of de kompasroos. Een windvaantje wijst aan waar de wind vandaan komt. Handig voor als je gaat zeilen, of gewoon leuk om eens kennis te maken met de basisprincipes van de windstreken.

Het maken van een vaantje kan op verschillende manieren. Hieronder staat een voorbeeld van hoe je er eentje zou kunnen maken.

Bouwbeschrijving

Nodig (minstens)

• karton (eventueel in een leuke kleur)
• plakband
• een rond en niet te kort potlood met een scherpe punt
• twee paperclips
• twee satéprikkers

Beschrijving

1. Knip twee stroken karton uit van zo'n 20 bij 6 cm (maar iets groter of kleiner kan ook)
2. Verdeel de ene strook in drie gelijke delen, met plakrandjes aan de uiteinden, en een gat in het midden waar een potlood in past.
3. Plak de omgevouwen ene strook vast in het midden van de andere strook
4. Verbuig twee paperclips rond het potlood
5. Plak de paperclips in het knutselwerkje, zodanig dat ze het potlood rechtop kunnen houden wanneer je het door het gat steekt.
   
6. Steek nu het potlood door het gat, en verbuig eventueel de paperclips nog een beetje, zodat het potlood rechtop staat.
   
7. Plak nu met plakband de uiteinden van twee satéprikkers aan elkaar
8. Buig nu de satéprikkers een beetje naar buiten, en schuif ze om het potlood heen. Door het plakband klemmen de prikkers zich op het potlood heen.
9. Knip nu uit een extra stukje karton een trapezevormig stukje. Knip het met de schaar een stukje in, en schuif het aan één uiteinde van de satéprikkers vast.

• 
• 

Hoe werkt het

De twee satéprikkers, met aan hun achterkant het trapezium, vormen als het ware een soort van pijl. Als je het hele windvaantje in de wind houdt, zal de wind het stukje karton opzij duwen, dat aan het eind van de satéprikkers bevestigd is. Daardoor zal de pijl (en het potlood) gaan draaien, en blijft íe tenslotte in een richting staan. De richting waar de pijl heen wijst, is de richting waar de wind vandaan komt, de windrichting. Zo kun je de windstreek aflezen. Afhankelijk van de wispelturigheid van de wind kan de pijl ook al vlug weer in een andere richting wijzen.

Tips en ideeën

• Op het windvaantje in de foto is ter versiering en verduidelijking een kompasroos op het vaantje geplakt, samen met een klein stukje van een stafkaart waarop het honk van de scoutinggroep staat aangegeven. Op basis van die plaatjes konden de kinderen bepalen waar het noorden was, zodat ze daarna ook wisten uit welke windstreek de wind kwam.
• Het kan zijn dat je met een stukje plakband de prikkers nog iets steviger aan het potlood moet vastmaken, omdat ze anders scheef zakken. Maar dat merk je vanzelf als het nodig is.

Bronnen en referenties

• Een windvaantje (familiealtena.com), knutselidee van Jordan Altena, 4 juli 2009
• Experiment 85: gedraaid door de wind, Het grote experimenteerboek voor kinderen, Deltas 2003, ISBN 978-90-447-0219-4
• Windvaantje, zoals gemaakt voor een opkomst over wind voor de Dolfijnen van Scouting Nautilus in Delft

Zie ook

• Het spel Saga van de Caribbean voor een commandospel over de windstreken.
• Het artikel kompas voor algemene informatie over het kompas
• Het artikel Avatar: lucht, aarde, water en vuur voor meer programma-ideeën over wind (=lucht).