Scouting in België
Scouting is in België één van de grootste jeugdbewegingen die het land kent.
Doordat er in België Nederlands én Frans gesproken wordt, en er een scheiding was tussen Rooms-katholieke en niet-Rooms-katholieke verenigingen en tussen meisjes- en jongensgroepen, zijn er door de tijd heen vijf landelijke scoutingorganisaties ontstaan. Deze vijf organisaties zijn ondergebracht in één landelijke paraplu-organisatie (The Guides and Scouts Movement of Belgium / De Gidsen- en Scoutsbeweging in België / Le Guidisme et Scoutisme en Belgique) om zo lid te mogen zijn van de wereldorganisaties WOSM en WAGGGS, die per land slechts één organisatie toelaten. Daarnaast is er een zesde landelijke organisatie, die niet bij de wereldorganisaties is aangesloten, en zijn er door de internationale instellingen in België diverse internationale scoutinggroepen.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Toen de scoutingbeweging in Engeland opkwam, duurde het niet lang voor het programma ook aansloeg in omliggende landen. Zo ook in België. In 1909 wordt de eerste Belgische scoutsgroep opgericht in Brussel door Harold Parfitt, een schotse immigrant. In 1910 wordt de eerste pluralistische scoutskoepel, de Boy-Scouts de Belgique (BSB), opgericht. Het officiële kenteken is de vijfpuntige ster. In 1912 richt de eerwaarde Heer Jules Petit in Brussel de Belgian Catholic Scouts (BCS) op. Die in 1913 wordt omgevormd tot B.P.B.B.S. (Baden-Powell Belgian Boy Scouts), met met J. Corbisier als eerste Chief-Scout.
Georges de Hasque, een Antwerps zakenman, was sinds 1895 actief in de patronaatswerking van de Sint-Jacobsparochie. Na reeds kennis gemaakt te hebben met Scouting in 1908, besluit hij dit ook geleidelijk aan te introduceren in de patronaatswerking. Niet overhaast maar via het omweggetje 'Patria Club' waar de uiteindelijke scoutsgroep zal uit geboren worden. Op 27 oktober 1913 legt Georges De Hasque zijn belofte af in de eerste Vlaamse Katholieke groep, "de 1e Antwerpen". Alhoewel deze introductie succesvol is, krijgt Georges de Hasque tegenkanting. Waar de andere groepen franstalig en meestal niet-confessioneel zijn, is zijn groep Vlaams en katholiek. Tevens eist hij dat ook de leden van zijn groep het bekende beige hemd mogen dragen. Dit was normaal enkel voor de franstalige elite weggelegd, de Vlamingen moesten het doen met een groen hemd (zoals dit nog steeds wordt gedragen door de Waalse jeugdorganisatie Patro).
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd het scoutisme in België verboden maar bleef clandestien verder werken. De eerste meisjesafdeling van scouting wordt, olv. Pater M. Verpoorten in 1915 opgericht in de Brusselse Marollenwijk. De ‘Baden-Powell Belgian Girl Guides’ (BPBGG) zijn een feit. In 1916 sticht de eerder genoemde Georges de Hasque de eerste Vlaamse zeescoutsgroep te Antwerpen. Hierdoor wordt voortaan gesproken van de BPBBSS ofwel de "Baden-Powell Belgian Boy and Sea Scouts". In 1918 ontstaat het eerste Vlaamse tijdschrift ‘De Scout’. In 1919 wordt de eerste Vlaamse groep in Leuven opgericht, onder leiding van E.H. De Neuter, later eerste verbondsaalmoezenier van VVKS.
Om hun uitbreiding in Vlaanderen beter te begeleiden, beslissen de katholieke scouts om zich op te splitsen in twee autonome taalafdelingen vanaf 1929: de Fédération des Scouts Catholiques (FSC) voor de Franstaligen en het Vlaams Verbond der Katholieke Scouts (VVKS) voor de Nederlandstaligen. In de jaren dertig, evenals in de loop van de Tweede Wereld Oorlog, groeien de scoutsbewegingen tot bijna 45.000 scouts in 1945. In dat jaar verenigen de pluralistische scouts en gidsen zich in de Boy-Scouts en Girl-Guides de Belgique (BSB-GGB). De BSB-GGB splitst in 1966 in een franstalige Fédération des Eclaireurs et Eclaireuses (FEE), die de Scouts et Guides Pluralistes (SGP) van België wordt in 1992, terwijl de Nederlandstaligen zich groeperen in de Federatie voor Open Scoutisme (FOS). In 1973 verenigen VVKS en de VVKM om het Vlaams Verbond van Katholieke Scouts en Meisjesgidsen (VVKSM) te vormen, die in 2006 Scouts en Gidsen Vlaanderen wordt. In 1999 wijzigt het FCS haar naam in Les Scouts – Fédération catholique des Scouts Baden-Powell de Belgique .
Huidige situatie[bewerken | brontekst bewerken]
Vlaanderen[bewerken | brontekst bewerken]
In Vlaanderen zijn twee jeugdbewegingen aangesloten bij de wereldorganisaties WOSM en WAGGGS:
- Scouts en Gidsen Vlaanderen (v.h. VVKSM) - 80.000 leden
- FOS Open Scouting - 10.000 leden
Binnen Scouts en Gidsen Vlaanderen zijn er 5 soorten speltakken: kapoenen, welpen en kabouters (wouters), jonggidsen en jongverkenners, de gidsen en verkenners (givers) en de jin's (Jij, Ik een Noodzaak). Ook bestaat er nog een aparte groep van zeescouting, die een eigen benaming gebruiken voor de speltakken, namelijk: zeehondjes, (zee)welpen, scheepsmakkers, (zee)verkenners en loodsen. Verder heeft de organisatie 8 Hopper-jeugdverblijven en de Hopperwinkels (de vroegere scoutsshops) in beheer.
Ook FOS Open Scouting kent vijf leeftijdsgroepen: bevers (zeehonden), welpen, jongverkenners-jonggidsen (aspiranten), verkenners-gidsen (juniors) en seniors. De omschrijving tussen haakjes is de sea-scoutbenaming, voor kinderen en jongeren die het spel van Scouting op het water spelen.
De twee belangrijkste verschillen tussen de twee verenigingen zijn enerzijds de grootte van de beweging (in 2009 respectievelijk 7500 tegenover 74.500) en anderzijds de ideologische invalshoek. Scouts en Gidsen Vlaanderen is een aanvankelijk katholiek geïnspireerde beweging, terwijl FOS Open Scouting gestoeld is op actief pluralisme en vrijzinnigheid.
Daarnaast bestaat scouting ook voor mensen met een (zowel lichamelijke als mentale) handicap. Deze scoutsgroepen worden binnen Scouts en Gidsen Vlaanderen AKABE genoemd. Deze AKABE-tak kan geïntegreerd worden in de 'normale' werking, maar kan ook een aparte groep zijn. Er zijn steeds meer en meer AKABE-groepen, meestal 1 voor enkele gemeenten samen.
Daarnaast is er nog een onafhankelijke groep die kandidaat-lid is de World Federation of Independent Scouts (WFIS), Scoutsgroep De Zwaluw (afsplitsing van 120° - 121° F.O.S. De Zwaluw) in Gent- Wondelgem.
Franstalig België[bewerken | brontekst bewerken]
- Fédération catholique des scouts Baden-Powell de Belgique (« Les Scouts » ex-FSC) - Katholiek, lid WOSM, gemengd, 50.000 leden ongeveer
- Les Guides Catholiques de Belgique (GCB) - Katholiek, meisjes, lid WAGGGS, 27.000 leden
- Scouts et Guides Pluralistes de Belgique (SGP) - Pluralistisch, gemengd, lid WOSM en WAGGGS, 5.000 leden ongeveer
Daarnaast zijn er nog de volgende kleine (niet WOSM / WAGGGS) organisaties: Eclaireurs Unionistes de Belgique (YMCA-Scouts), Europe & Scoutisme (lid Confédération Européenne de Scoutisme (CES)), Scouts de Genval, Scouts de Grez, Unité scoute protestante Jean Calvin, Unité scoute de Profondsart, l'Unité Saint Antoine.
Federale Verenigingen[bewerken | brontekst bewerken]
Eén scoutsbeweging (niet WOSM/WAGGGS) heeft leden in alle delen van België:
- Europascouts en -gidsen België / Guides et Scouts d'Europe (ESG-B FSE), is aangesloten bij de UIGSE-FSE, 2000 leden ongeveer, en wordt gekenmerkt door haar katholieke identiteit.
Bij de Europascouts zijn er 4 verschillende speltakken:
- de bevers (6-7 jaar)
- welpen en welpinnen (8-11 jaar)
- verkenners en gidsen (12-17 jaar)
- voortrekkers en voortreksters (vanaf 18 jaar)
Onder de Europascouts bestaat er een aparte werking voor zeescouting.
Internationale Groepen[bewerken | brontekst bewerken]
Dankzij de internationale instellingen in België zijn er diverse internationale scoutinggroepen voor anderstaligen zoals Amerikaanse, Britse, Finse en Noorse groepen.
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
- Geschiedenis Scouting (voor een breder kader van de oprichting van scouting wereldwijd)
- Oudste scoutinggroep (een verzameling oudste speltakken en scoutinggroepen van België)
- Lijst van scoutinggroepen in België (een overzicht van scoutinggroepen in België)
- Scouting in Belgie (schema) Schematisch beeld van het ontstaan van de Belgische organisaties.
Externe links[bewerken | brontekst bewerken]
- Scouts en Gidsen Vlaanderen
- FOS Open Scouting
- Fédération catholique des scouts Baden-Powell de Belgique
- Les Guides Catholiques de Belgique (GCB)
- Les Scouts et Guides Pluralistes (SGP)
- Scouts de Genval
- Scouts de Grez
- Unité Scoute Protestante Jean Calvin
- Unité scoute de Profondsart
- l'Unité Saint Antoine
- Troupe scoute du Campagnol
Bronnen en referenties
- Het artikel Scouting op nl.wikipedia, overgenomen op 19 mei 2007
- www.vvksm.be tijdlijn van Scouting in België
- www.gsb-history.org De Gidsenbeweging in België
- www.gsb-history.org De Scoutsbeweging in België
- Geschiedenis van het Scoutsmuseum (scoutsmuseum.be)
- Overzicht van scoutingbewegingen in België (scouting2007.be) (pdf-document)