Knopen

Knopen (Engels: bends of knots) of steken (Engels: hitches) worden gebruikt om touw aan elkaar te knopen of ergens aan te bevestigen en zijn een onderdeel van het schiemanswerk. Voor vergelijking met de Engelse Scouting-literatuur zijn waar mogelijk ook de Engelse namen vermeld.

Zie ook de lijst van knopen met hun Engelse naam

Knopen aanleren

Om het leren van nieuwe knopen leuk te maken, kun je bijvoorbeeld het volgende doen:

• Het maken van een mooi knopenbord. Maak met de kinderen een echt mooi bord wat kinderen thuis boven hun bed kunnen hangen, bijvoorbeeld van hout waar met een soldeerbout de namen van de knopen zijn ingekrast, .
• Dropveterknopen: Iedereen krijgt een dropveter. De spelleider geeft aan welke knopen gelegd moeten worden. Wie het goed doet mag de dropveter opeten.
• Ga knopen met slierten gekookte spaghetti. Wellicht kun je na afloop ook nog spaghetti gaan eten met de kinderen. Ze mogen natuurlijk niet knoeien met het eten, behalve als ze de zojuist geleerde knopen gaan oefenen...
• Knopenkim: Laat eerst een aantal knopen zien. Daarna dek je het weer af en laat je de scouts opschrijven welke ze hebben gezien en welke dus onthouden. Daarna blinddoek je de scouts. Geef elke scout een lijn waarin een knoop is gelegd. Laat ze daarna de lijnen weer inleveren en opschrijven welke knoop ze gevoeld hebben.
• Ga mini-pionieren (zorg wel voor een spectaculair voorbeeld)
• Levend knopen: Ga in een lijn staan met de handen vast. Met z'n allen ga je dan bijv. een achtknoop maken.
• Touwtrekken met autoband: In het midden van het veld ligt een autoband. Maak een aantal groepen en zet ze op gelijke afstand van elkaar en van de autoband. De spelleider gaat bij de band staan en noemt een knoop. Eén van de kinderen uit de groep rent richting autoband en knoopt zijn/haar touw vast aan de band. Zodra de knoop is goedgekeurd mag er getrokken worden. De sterkste wint.
• Doe na afloop van een korte stoomcursus knopen leggen een spel waarin je de knopen laat terugkomen, bijvoorbeeld Annemaria knoopje.

Leer in elk geval geen knopen aan "om het knopen", maar probeer die kennis daarna altijd nuttig toe te passen.

Knopenlijst

"Gewone" knopen

• Achtknoop (Figure of eight) - als verdikking van een lijn
• Ankersteek (Fisherman hitch) - lijn aan een oog of paal vastmaken
• Dievenknoop - variant op de platte knoop, waarbij de spanning niet op de tegenoverliggende lijn komt
• Dubbele paalsteek - lus uit de klimsport
• Halve steek (Half Hitch) - bij het leggen van een lijn om een paal
• Halve knoop (Overhand knot) - als verdikking van een lijn
• Hieling
• Marlsteek
• Mastworp (Clove Hitch) - lijn aan een paal bevestigen, ook gebruikt bij sjorringen
• Mastworp met voorslag (Rolling Hitch)
• Oudewijvenknoop - benaming van een verkeerd geknoopte platte knoop
• Paalsteek (Bowline) - een niet-schuivende lus in een touw
• Platte knoop (Reef knot/Square knot) - twee lijnen van gelijke dikte en materiaal aan elkaar knopen
• Schootsteek (Sheet bend) - een lijn aan een lus bevestigen of twee ongelijke lijnen aan elkaar knopen
• Slipsteek (Slipping half hitch)- variant op de halve steek, kan makkelijk losgemaakt worden
• Timmersteek (Timber hitch) - lijn aan een paal bevestigen, ook gebruikt bij sjorringen
• Trompetsteek (Sheepshank/Trumpet Knot) - om een lang stuk lijn in te korten
• Vissersknoop (Fisherman's knot) - (Twee zoete liefjes) twee lijnen van gelijke dikte en materiaal aan elkaar knopen
• Werplijnknoop
• Wurgsteek - variant op de mastworp, die zichzelf sterker vasttrekt

Splitsen en sierknopen

• Apevuistje - verdikking van het uiteinde van een touw, ook wel als sierknoop gebruikt
• Kruisknoop
• Schildknoop
• Vriendschapsknoop

Zie ook: Splitsen

Bindsels en takelingen

• Betakeling
• Gewone takeling
• Genaaide takeling
• Kruistakeling
• Geknoopte takeling
• Gewoon bindsel
• Duizendpoot
• Muizing
• Roosbindsel
• Talreep
• Spaanse takeling (eindsplits)

Achtergrond

De basis van de diverse knopen is dat ze goed vast moeten zitten maar tegelijk snel, makkelijk en zonder gevaar weer zijn los te halen. Het is onduidelijk wat het verschil is tussen steken en knopen, de meeste boeken hebben hun eigen indeling. In feite mag je een knoop en steek noemen en andersom. Verkeerd gelegde knopen werden aan boord van een schip een boer of oud wijf genoemd.

Andere sites

• Homepage Wim van Beek, allerlei knopen met beknopte uitleg
• Scouting Technieken: Knopen, knopen om te pionieren met instructies
• iwillknot.com, site met hele boel knopen beeldend uitgelegd aan de hand van animaties (Engels)
• animatedknots.com, site met animaties waarin knopen worden gedemonstreerd (Engels)