Bewerken van Lelievlet

[[Bestand:Lelie vlet.png|thumb|De lelievlet]]
De '''lelievlet''' is de meest gebruikte stalen zeil-, roei- en wrikboot bij [[waterscouting]]. In [[1956]] is de eerste lelievlet gebouwd bij botenbouwer Teunis Beenhakker. De naam is afgeleid van het traditionele scoutinglogo, de [[pijlkop]], die sterke overeenkomsten vertoont met een [[Franse lelie]]. De lelievlet wordt gebruikt door alle waterscoutinggroepen van [[Scouting Nederland]], een aantal Vlaamse zeescoutgroepen en het National Water Activities Centre(NWAC) van [[Scouting Ireland]].

= Geschiedenis =
[[Bestand:Lelievlet zeilteken.png|thumb|Het zeilteken]]
Tot in de jaren veertig werden door zeeverkennersgroepen verschillende boten gebruikt. Vaak waren dit afgedankte reddingssloepen van zeeschepen of andere soorten roeisloepen. Deze boten waren bijna altijd van hout, waardoor het onderhoud veel tijd en geld kostte. Ook was het moeilijk om onderdelen te vervangen, omdat de boten verouderd waren. Door de sterke groei van het aantal zeeverkennersgroepen was er behoefte aan beter en gestandaardiseerd materieel.

De eerste oplossing was in 1949 een zeilschouw, die bij de NPV onder de noemer ‘[[lelieschouw]]’ in de vaart kwam. Voor het roeien werd gekozen voor een houten overnaadse roeivlet. Deze bleek echter duur, zwaar terwijl er nauwelijks mee geroeid of gewrikt kon worden. Daarom ging men in [[1955]] op zoek naar een andere boot en kwam terecht bij Teunis Beenhakker uit Kinderdijk. Hij had kort na de oorlog een ontwerp gemaakt voor een roei- en wrikvlet voor binnenvaartschippers. De groepen zagen wel wat in dat ontwerp en de heer A. Stockman, schipper bij de [[Titus Brandsma (Breda)|Titus Brandsmagroep]] in Breda en commissaris bij de [[Katholieke Verkenners]], paste het zo aan dat het ook als zeilboot gebruikt kon worden. Er kwamen onder andere een mast, een midzwaard en twee luchtkasten in. In [[1956]] bouwde Teunis Beenhakker twee vletten als proef. Hij maakte twee bijna gelijke vletten: eentje van 4,60 meter en eentje van 5,60 meter. Het zeil was bij beide boten even groot: 12,5m&sup2;. Uiteindelijk werd de 5,60 meter boot uitgekozen als meest geschikt. De prijs viel mee: &fnof;&nbsp;1.400, inclusief zeiltuig en zes riemen. Alleen het stalen casco van een schouw kostte al snel &fnof;&nbsp;400 meer. Net als de lelieschouw werd de boot genoemd naar het traditionele scoutinglogo: de [[pijlkop]] die sterke gelijkenissen vertoont met de [[Franse lelie]]. Het zeilteken is hetzelfde als de lelieschouw (de lelie) maar nu met een V eronder.

Vooralsnog hield de NPV vast aan de schouwen en roeivletten. De NPV was erg kritisch over de vletten: te klein, hadden geen bergruimte, waren lomp en slecht aan de wind zeilend. Pas na 1958 kwam daar verandering in. De doorbraak kwam nadat schipper [[F.E. Koopman|Frits Koopman]] van de [[Johan en Cornelis de Wittgroep]] uit Dordrecht en assistent-districtscommissaris bij de NPV, ook een roei- en zeilvlet bij Beenhakker kocht.  
De invoering van de lelievlet bij de NPV was uiteindelijk te danken aan de  Rijswijkse internist dr. [[A.P.J. van der Burg|Bert van der Burg]] (1914 - 2002). Als landelijk bestuurslid van de NPV was hij van 1957 tot 1964  belast met zeeverkennerszaken. Na een bezoek in 1958 aan de Dordtse scouts, inclusief een proefvaart met een zeilvlet, werd alsnog besloten ook de vlet als standaardboot te gaan gebruiken. De populariteit van de lelievlet zou daarna sterk stijgen. Tot 2006 zijn in Nederland zo'n 1550 lelievletten gebouwd. Lelievlet nummer '1' bestaat nog steeds en vaart nog steeds onder de vlag van de Titus Brandsmagroep. Niet alleen scouting maakt gebruik van de lelievlet, ook het [[Zeekadetkorps Nederland]].

Aan het begin van de 21ste eeuw startte er vanuit de maritieme technieksector een project, genaamd [[Vletten op de Maas]]. Dit had als doel om jongeren warm te maken voor de scheepsbouw, door middel van het zelf bouwen van lelievletten.

= Beschrijving =
[[Bestand:Lelievlet_onderdelen.png|thumb|Klik op de afbeelding voor een onderdelenoverzicht van de lelievlet]]
Een lelievlet is een zogeheten "knik-spantvlet" met midzwaard, sloeptuig en twee luchtkasten voor en achter. De vlet is ondertuigd. Dat wil zeggen dat het minder zeil heeft dan de boot hebben kan. Hiervoor is gekozen vanwege de veiligheid, maar een voordeel is dat er ook met hogere windkracht mee gezeild kan worden. Onder zeil hebben ze dezelfde prettige onhebbelijkheden die ook de schouw en in feite iedere platbodem heeft: gevoelig voor de gewichtsverdeling aan boord en dankbaar voor een goede behandeling van de fok. Er is plaats voor zes roeiers en er is een wrikgat aan [[stuurboord]] in de spiegel. De afmetingen van een lelievlet zijn:
* Lengte:	5,60 m
* Breedte:	1,80 m
* Hoogte:	5,60 m (vanaf waterlijn) 5,70 m (getuigd)
* Gem. gewicht:	650 kg
* Gem. gewicht: 650 kg (casco)
* Gem. gewicht: 900/1000 kg (voltuig)
* Zeiloppervlak: 12,15 m²
* Diepgang: 0,30 m (zonder zwaard)
* Diepgang: 0,80 m (met zwaard)

== Benamingen ==
Een vlet is geen boot, het is een schip. <br />
De voorkant van het schip noemen we de boeg, de achterkant heet de spiegel. De zijkanten zijn de [[Bakboord en stuurboord|boorden]] hierop zijn net achter de mast puttings gemaakt voor het want. Het voorste vlakke puntje van de vlet is de plecht, hierop zit de hanekam. Het grote vlak voorop is het voordek, dit is de bovenkant van een luchtkast. Het diepe deel is de kuip. De bodem van de kuip bestaat uit de bodemplaten, samen het vlak. De hoekijzers waar de vlonders op liggen zijn de buikdenningen. Voorin de kuip in het midden bevind zich de [[zwaard]]kast met daarop de [[mast]]koker. De schuine zijwanden van de vlet zijn de kimmen. Het grote vlak achterop is het achterdek, dit is ook de bovenkant van een luchtkast. De achterkant van de vlet is de spiegel.

== Tuigage ==
* [[Mast]]
* [[Stagen|Want]]
* [[Stagen|Voorstag]]
* [[Val (zeilen)|Vallen]]
* [[Fok]]
* [[Grootzeil]]
* [[Zeilnummer]]
* [[Schoot|Schoten]]
* [[Anker]]

== Losse Onderdelen ==
* [[Roeiriem|Dollen]]
* [[Doft]]en
* [[Buikdenning|Kuipvlonders]]
* [[Wrikriem]]
* [[Roeiriem|Riemen]]
* [[Roer]]
* [[Zeilhuik]]

== Optionele onderdelen ==
* Hoosvat
Drijvend bakje waarmee water van de buik van de vlet geschept kan worden. Past meestal onder de kuipvlonder voor de mast Dit is ook het diepste punt dus een van deze vlonder moet toch van zijn plaats om te kunnen hozen. Er bestaan commerciële hoosvaten, een plastic limonade~ of melk~pak en een schaar werkt ook.
* Dweil
Om het laatste restje water, modder en bladeren op te nemen.
* Stootwillen
Kleine buigzame buisvormige of druppelvormige ballen met een of meer ogen. Deze worden met behulp van korte lijntjes aan een ophangoog voor de stootwil bevestigd. Eigenaren van witte polyester jachten worden niet blij van teer of bitumen, houd de stootwillen schoon.
* [[Vlethuik]]
Een huik die vastzit over het voordek en kan worden uitgelegd over de kuip en achterdek.
* [[Vlethuik|Huikophouder]]
Optioneel maar zeer nuttig onderdeel bij een vlethuik.
* [[Vlethuik|Slaapvlonders]]
Met behulp van slaapvlonders, huikophouder en een goede vlethuik kan men ruim met zes personen op een vlet kamperen.
* [[Vaarboom]]
Lange houten stok om te [[bomen]], of om de reikwijdte buitenboord te vergroten.
* Windvaan
Kan helpen bij bepalen van de [[Zeilen#Karakteristieken van zeilkoersen|zeilkoers]] of schijnbare windrichting. Staat leuk bovenop de mast, maar is wel erg kwetsbaar, bijvoorbeeld een gestreken mast, bij laag hangende takken, of onder een brug. 
* [[Zeilhuik]] 
Om aan boord het grootzeil bij elkaar, droog en schoon te houden. 
* [[Bakskist]]
De bergplaats voor losse dingen die geen andere plek hebben zoals een vuilniszak.

= Mogelijkheden - Basis voor spel activiteiten =
Behalve [[zeilen]] kun je je met een lelievlet ook voortbewegen door te [[roeien]], [[wrikken]], [[jagen]] en te [[bomen]]. Je kunt soms ook een [[sleep]]je krijgen.

[[Ankeren]], [[aanleggen]] 

Overnachten.

== Spelletjes ==
Het oefenen in het voortbewegen kan eenvoudig in spelvorm (wedstrijd) gebracht worden. Dit is dan eigenlijk niet meer dan een overkoepelend verhaal, toch brengt het wat afwisseling in doelloos rond varen. 

Tikkertje 
* waarbij een bal (willetje) in het grootzeil van de ander gegooid moet worden. 
* Vlaggeroof erg letterlijk nemen en elkaars vlag proberen te 'stelen'.

Puzzel tochten, hierin kan men onzeilbare slootjes verwerken, zodat de bemanning moet roeien, wrikken, bomen of jagen. Het tuigage leren kennen word ook geoefend door sluizen en lage bruggen in een route op te nemen.

== Zeil experimenten ==
Een zeiler probeert zijn schip optimaal te benutten bij een vlet kan men zeer voorzichtig met zeilen experimenteren. 

Probeer dit soort zeil experimenten alleen in overleg met leiding / materiaal meester.

* [[Topzeil]].
* [[Genua]].
* [[Kluiver]]

Zeeanker / Drijfanker

Waterboarden

= Aanschaf =
Wil je een lelievlet kopen, dan moet je flink in de buidel tasten. Een casco vlet kost rond de €&nbsp;5.050. Je hebt dan enkel de boot zelf, dus zonder beslag, touw, zeil en dergelijke Zeilklaar kost een vlet ongeveer €&nbsp;7.580. Meer info is te verkrijgen bij de bouwers van de vletten:
* Botenbouw Tukker in Gorinchem: [http://www.botenbouwtukker.nl www.botenbouwtukker.nl]*
* Stichting Restauratie Trix in Scheveningen: [http://www.stichtingtrix.nl www.stichtingtrix.nl]

Of wat organisatie en commerciele studie promotie <br />
[[Botenbouwproject ‘Vletten op de Maas’]]<br />
[[Vletten op de Maas]]

*Op 17-04-2015 is Botenbouw Tukker B.V. te Gorinchem (Zuid-Holland) door de rechtbank in Rotterdam failliet verklaard. Als curator is aangesteld mr. E. Hoogendam. Het insolventienummer van deze zaak is F.10/15/300. De (hoofd)activiteit van Botenbouw Tukker B.V. is vervaardiging van overige transportmiddelen.

= Externe links =
* [http://www.zeilnummers.nl www.zeilnummers.nl] - overzichtslijst van Lelievletten
* [https://www.scouting.nl/downloads/ondersteuning/kennisnetwerk/waterwerk-1/lelieschepen Documenten Lelieschepen op Scouting.nl]
* [http://www.wateractivities.ie National Water Activities Centre]

{{Bron|bronvermelding=
* Bovenstaand artikel of delen daarvan is geheel overgenomen van [http://www.xs4all.nl/~bds/lelievlet/De_lelievlet_8e_druk.pdf De&nbsp;lelievlet&nbsp;8e&nbsp;druk]
}}

zie ook: Cees van Romburgh, "Een varende Jamboree. Het Nationaal Waterkamp van 1961" in: Tijdschrift voor Zeegeschiedenis jrg 31-2 p. 72-79 (2012); een bewerking van dit artikel staat bij de geschiedenis van het Nawaka.
{{Link portaal Uitrusting}}

[[Categorie:Schip]]
[[Categorie:Scouting Nederland]]
[[Categorie:FOS Open Scouting]]

[[en:Lelievlet]]
[[fr:Lelievlet]]