Padvinderij in Vlaardingen van 1945 tot 1973

Dit artikel behandelt de Padvinderij in Vlaardingen van de eerste dagen na de Tweede Wereldoorlog tot de fusie van de vier organisaties tot Scouting Nederland. Het is geschreven door (oud-Oubaas) Jaap van Krimpen en is gepubliceerd in het Historisch Jaarboek 2005, een uitgave van de Historische Vereniging Vlaardingen.

(Het artikel zal hier t.z.t. gepubliceerd worden, tot die tijd is een pdf-file met de tekst te bewonderen)

---

---

In bewerking

Jaap van Krimpen
Hoort zegt het voort
De padvinderij van 1945-1973

Inleiding

Dit artikel is een vervolg op hetgeen Aad E. Dulfer over de padvinderij in Vlaardingen vóór Wereldoorlog II in het Historisch Jaarboek 2002 heeft geschreven. Hier wordt de periode van de herstart in mei 1945 tot ongeveer 1973, toen de padvinderij veranderde in scou- ting behandeld.
Ik dank al en die het mij, op welke wijze ook, mogelijk hebben gemaakt dit verhaal over de moeilijke jaren ná 1945 voor het nageslacht te bewaren. Want eerlijk is eerlijk, van het bewaren van wat geweest is hebben de meeste padvinders weinig kaas gegeten. Dat geldt ook voor mij.
Ik dank de redactie van het Historisch Jaarboek voor hun bijdrage hierin, zoals het omzetten van mijn geschreven spreektaal naar een leesbare taal en de hulp bij het inkor- ten van het artikel dat gezien de omvang van het jaarboek noodzakelijk was.
Jaap van Krimpen.

Verklaring bij de fotobijschriften:
CJvK Collectie Jaap van Krimpen
CVg Collectie VIOOL-groep
CLP Collectie fam. L. Pietersen
CMvdH Collectie M. v.d. Hoeven
CJD Collectie J.W.F. Dorleijn
CRL Collectie R. Leerdam
CFT Collectie Frits Trooster
CCH Collectie C.M. Hoogerwerf
PC Een privé-collectie
CKS Collectie Koos Starre

37

---

Zo was het Engeland was ingesteld, ondanks nadrukkelijk verbod Hopman Dulfer noemt in het Jaarboek 2002 vijf pad- talrijke tochten en voorbereidend militaire oefeningen vindersgroepen die in april 1941 in Vlaardingen actief hielden, zijn de van het standpunt der bezettende macht waren: niet duldbare padvindersorganisaties ontbonden. - de Willem de Zwijgergroep, opgericht in 1932, met De padvinderij was, zoals gesteld: Englandfreundlich onder andere hopman Van Driel; eingestellt und erhielt ihre Befehle von dem internati- - de Prins Hendrikgroep in 1933 ontstaan na een conflict onalen Buro in London. De Vlaardingse groepsleiders met de Willem de Zwijgergroep; werden in enkele gevallen daarvoor door de plaatselijke - de Prins Mauritsgroep, opgericht in 1934, als afsplitsing recherche van hun werk opgehaald en bij huiszoekingen van de Willem de Zwijgergroep omdat de horde te groot thuis en in de groepshuizen werd alles wat maar iets met was geworden; ‘het spel van verkennen’ te maken had meegenomen. Alle - de zeeverkennersgroep De Geuzen. Deze groep die geen bezittingen, zoals kampeeruitrustingen, keukenuitrustin- relatie had met de bekende verzetsgroep is eveneens ont- gen, (groeps-)vlaggen maar ook administraties, kasgel- staan uit de Willem de Zwijgergroep. Een aantal oudere den enz. werden meegenomen. Het is nooit teruggekomen verkenners van de Zeemeeuwenpatrouille wilde het water en het kampeermateriaal is zo goed als zeker gebruikt bij op en daaruit werd op 1 oktober 1936 een zeeverkenners- NSB-jeugdkampen. In Vlaardingen heeft een huisarts, groep opgericht; tevens padvindersleider, hierin een niet al te fraaie rol - de Sint Jorisgroep (1937?) gespeeld. Deze vijf groepen waren allen aangesloten bij de NPV. De VKJB had voor de oorlog geen groep in Vlaardingen De herstart en voor de meisjes was er een in 1924 opgerichte NPG “Ik kan het nu rustig vertellen, want het is toch verjaard. groep waarvan de naam niet te achterhalen is. Doch deze Wij hebben gestolen, zeg maar rustig ‘gejat’. groep had kennelijk vóór 1940 al weer opgehouden te ’t Was in juni 1945 toen we met gammele handkarren bestaan. Van de NGB is er vóór 1941 ook geen groep in banken, tafels en kasten weghaalden uit de EVAG-garage Vlaardingen geweest. aan de Boslaan. In die garage was alle inboedel opgesla- gen uit de huizen van NSB’ers en de onderkomens van de Duitse soldaten. En de Wehrmacht had héél stevige ban- ken, solide tafels en flinke kasten. En wij hadden niets in ons eerste naoorlogse groepshuis. Die immens grote, lege nettenzolders aan de Koningin Wilhelminahaven. Nou, niks? Wij hadden honderden en honderden enthou- siaste jongens. Wij hadden tientallen nieuwbakken leid- sters en leiders die overigens merendeels van geen wel- pen-toeten noch verkenners-blazen wisten. Wél hadden we een kern, een handvol ouwegetrouwe leiders zoals Emblemen van de diverse padvinderij-stromingen. Vlnr: de hopman Hans van Driel, hopman Krijn van Aperen en Nederlandse Padvindersvereniging (N.P.V.), de Katholieke wat jonge kerels die begin jaren ’40 zo’n beetje voor- Verkenners (K.V.), Het Nederlands Padvinders Gilde (N.P.G.), de trekker waren. Bij dat handjevol was bijvoorbeeld Mari Nederlandse Gidsen Beweging (NGB). (CKS) Schipper en ik …” (Aad E. Dulfer - 1980) Beter kan de situatie van de Vlaardingse padvinderij zo De padvinderij werd door de Duitse bezetter verboden. kort na de oorlog bijna niet beschreven worden. We citeren een persbericht. Op 17 mei 1945, amper 12 dagen na de Duitse capitulatie, ‘s-Gravenhage, 9 april 1941 kwam een aantal mensen bijeen om tot oprichting van Krachtens verordening van den Rijkscommissaris werden de “Commissie Vlaardingsche Christelijke Padvinders door de veiligheidspolitie de gezamenlijke padvindersor- Prins Maurits” te komen. Hieronder waren de hervormde ganisaties in het bezette Nederlandsche gebied ontbon- predikant Van Rhijn en het hoofd der school, Frans J.W. den en verboden. De Nederlandsche Padvinders, die een Boogaard. De commissie had zich tot taak gesteld de deel waren van de internationale Boy-Scout-beweging christelijke padvindersgroep Prins Maurits weer tot leven en centraal vanuit het internationale padvindersbureau te brengen. Meester Boogaard heeft een tiental jaren een te Londen geleid werden, waren een actief instrument belangrijke rol in de Vlaardingse padvinderij gespeeld. der Britsche culturele en politieke propaganda. Ook Het was op een zaterdag een of twee weken na die 17de na de bezetting werd deze tegen de belangen van het mei en na een berichtje in de Nieuwe Vlaardingsche Duitse rijk gerichte werkzaamheid voortgezet. Daar de Courant, dat hopman Krijn van Aperen samen met hop- Nederlandsche Padvinders, wier leiding eenzijdig op man Hans van Driel zitting hielden in de winkel op de
38

---

hoek van de Vaartweg en de Gedempte Biersloot om daar vroegere én nieuwe leden van de padvinderij in te schrij- ven. De toeloop was overweldigend. Honderden jongens van alle standen en leeftijden wilden padvinder worden. Jaren nadien heeft akela Ria Pet in een interview over dit enthousiasme gezegd: Zo net na de oorlog was er niks voor de kinderen (…). De jeugd was in de oorlogsjaren losgeslagen. Het ver- schil tussen mijn en dijn was nog wel eens zoek. Je merkte dat er behoefte was aan een bepaalde discipline. Militaristisch? Nou nee, discipline heb je gewoon nodig. Als ik een verhaal uitleg wil ik dat de kinderen stil zijn. Padvinderij heeft vaak het verwijt van militarisme gekre- Mevrouw Kervers (links) (CVg) en het echtpaar Boudens (rechts) gen, ook vanwege het uniform. Dat uniform had en heeft (CLP). een speciale reden. In het verleden, zo kort na de oorlog, was er een enorm onderscheid tussen arm en rijk, wat van hoofdonderwijzer August Boudens. De club, geleid je aan de kleding kon aflezen. Door allemaal dezelfde door de ouders van Toon Boudens en zijn echtgenote, kleding te dragen verdwijnt dat onderscheid. was tamelijk elitair qua samenstelling. De meeste leden kwamen uit de zogenaamde betere kringen. Gedurende Het aantal jongens dat padvinder wilde worden was der- de oorlogsjaren kwam men regelmatig bijeen om samen mate groot dat bijna iedereen die leiding wilde en kón te zingen, voordrachten te houden of te discussiëren over geven, in feite welkom was. Hopman Van Driel heeft over allerlei onderwerpen. die allereerste periode later gezegd: Ook bij de start van deze groep was er zoveel belangstel- We hebben toen één fout gemaakt, we hebben niet voor ling dat de groep al gauw zo’n kleine 200 leden telde. Er voldoende (goede) leiding gezorgd. Dat is ons later wel waren echter voldoende leiders en leidsters beschikbaar. eens opgebroken. Hiervan waren de gebroeders Anton, Louis en Alphons Het waren niet alleen jongens die het spel van verkennen Pietersen, hun zussen Mies en Trees, August Boudens, wilden oppakken, ook meisjes wilden (weer) padvindster zijn zoon Toon en nog twee kinderen Boudens, Koos worden. Drie meisjes, bakvissen, zoals die leeftijdsgroep Suijker en Joop van Geest wel de bekendsten. toen werd aangeduid, Wil Kip, Rie Berkhout en Do de De eerste welpenhorde stond onder leiding van akela Jong namen het initiatief. Het was bekend dat er een Toos de Koning, later echtgenote van Louis Pietersen. mevrouw uit Assen in de Chrysantstraat was komen Naast drie welpenhordes en drie verkennerstroepen wer- wonen en dat zij padvindsterleidster was geweest. Het den er meerdere vendels gevormd zoals een trompetter-, gesprek van de jongedames met mevrouw Els Kervers- een trommel- en een EHBO-vendel. Edoch, lijkt de start van Tholen resulteerde er in dat …belangstellende meisjes ideaal te zijn, huisvestingsproblemen zijn ook deze groep zich op 27 september 1945 om 18:30 uur kunnen melden niet bespaard gebleven. op het adres Verploegh Chasséplein 3. In dezelfde periode werd de rooms-katholieke meisjes- Dat was het woonhuis van de familie Hoogendijk, nu groep Sint Bernadette opgericht, waarmee alle vier lande- Het Oude Huys, waar een uitvaartbedrijf is gevestigd. lijke padvind(st)ersorganisaties in Vlaardingen vertegen- Mevrouw Hoogendijk was met de heer Jonker, directeur woordigd waren. De initiatiefneemster voor het oprichten van het havenbedrijf Vulcaan en de dames Van Teijn en van deze meisjesgroep is waarschijnlijk de later bekende Kervers toegetreden tot een soort comité van aanbeve- rooms-katholieke feministe dr. Tine Halkes geweest, in ling. Dit zou later het bestuur van de V.I.O.O.L.-groep die dagen lid van de Katholieke Actiebeweging en woon- vormen. Op 22 februari 1946, Baden-Powelldag, werd achtig in de Nieuwe Kerkstraat, nabij de Schiedamseweg. de groep officieel opgericht. V.I.O.O.L. staat voor Vrede Zij vroeg Tineke van der Drift of zij een gidsengroep Is Onze Oprechte Leus. Erg toepasselijk in die dagen. (de r.k. benaming voor padvindsters) wilden starten. Mevrouw Kervers werd de eerste hoofdleidster . Dat gebeurde samen met onder andere Guusje Vollering Ook reeds in 1945 werd de rooms-katholieke Sint en Jo Kloosterman. Guido Van der Drift werd de eerste Willibrordusgroep opgericht en was daarmee de eerste hoofdleidster. VKJB-groep in Vlaardingen. Het initiatief kwam waar- Het is niet bekend op welke wijze in katholieke kringen schijnlijk van Toon Boudens en Joop van Geest die beiden bekendheid aan de oprichting van de verkenners en voor de oorlog lid waren geweest van de ‘verkennersbewe- gidsengroep is gegeven. Waarschijnlijk zijn er kansel- ging’ in Schiedam. Zij maakten deel uit van de Boslaners, afroepen geweest in de Joannes de Dooperkerk aan de een club oud-leerlingen van de Sint Willibrordusschool Hoogstraat, toen de enige katholieke kerk in Vlaardingen,
39

---

Houtmanstraat. Na onmin met de conciërge van de school, die waarschijnlijk het gelijk aan zijn zijde had, naar een leegstaande waterstokerij aan de Tweevriendenstraat, nummer 3/5. Ondertussen was de padvindersboerderij aan de Broekweg in zicht gekomen. Een eis van het gemeentebestuur was dat bij aanvaarding van de padvin- dersboerderij het onderkomen aan de Tweevriendenstraat verlaten moest worden. De groep koos voor de boerderij en bezette de zolder van de stal achter het woonhuis. Hier is de groep gebleven tot men door bemiddeling van de heer De Bruyn van Shell in 1959 een voormalige bepaald luxe bouwkeet aangeboden kreeg. Wesselgroep, groep 2 Niet zo lang na de vooroorlogse start van de Willem de Gidsen van de St. Bernadettegroep 1947, kring Weidevogels. Zwijgergroep werd de Prins Hendrikgroep opgericht. Vlnr. boven: Annie Sosef, Dora van Ettingen, Joke Holtkamp, Deze werd dus groep 2. De huidige Wesselgroep draagt Alie Zijdenbosch, Jo Theunisse, Ina Lubrechts, Ria Kersbergen het nummer van deze niet meer bestaande groep, maar is en Cor Suijker. Midden: Wil Ham, Annie van Vliet, Nel vd Marel, er geen voortzetting van. De Wesselgroep, genoemd naar Annie Jansen, Lenie van Mil, Lenie Ham en Dinie de Vette. de Zuid-Afrikaanse vrijheidsstrijder, Louis Wessel, is Zittend: Tiny Verboort, Lenie van Rooijen en Kitty den Boogert. onder andere voortgekomen uit een in februari 1946 her- (CCH) opgerichte voortrekkerstam onder leiding van oûbaas Van der Roest. Deze was voor de oorlog voortrekkersleider bij of er heeft een oproep in het parochieblad gestaan. de Prins Hendrikgroep geweest. Hij heeft na de oorlogsja- Juni 1945 komen in Vlaardingen padvindersgroepen ren met hem bekende, inmiddels oudere jongens weer een bijeen, bijna vanzelfsprekend niet in padvindersuniform, stam opgezet met de naam Eurekastam. De stam was heel hoogstens in wat vooroorlogse restanten die zelden pas- actief en trok er veel met de fiets op uit. Zo kampeerde ten soms in de meest vreemde uitdossing. Een jongen men in de omgeving van Soest, bij het groepshuis van de werd nog ‘de koordenkoning’ genoemd, vanwege allerlei Hopman Masselmangroep. koorden om schouders en hals. Later zou diezelfde jongen Eén van de leden van deze stam was Jac Pet, en één van hopman worden. de welpenleidsters van de Hopman Masselmangroep was Ondanks gebrek aan alles, was iedereen vol enthousiasme Ria van der Wart. Ze vonden elkaar wel aardig. Ria kwam en men maakte er wat van. Huisvesting was in de meeste naar Vlaardingen en werd mevrouw Pet. Op 4 februari gevallen het grootste probleem, zeker tot aan de opening 1950, richtte zij een welpenhorde op. De welpen werden van de Padvindersboerderij aan de Broekpolderweg in door akela Pet junior, haar schoonmoeder was akela bij de 1956. Willem de Zwijgergroep, als het ware op straat geronseld. Veel jongetjes hadden wel zin om padvinder te worden. Willem de Zwijgergroep, groep 1 In korte tijd had de akela zo een horde van 24 jongens bij De eerste in Vlaardingen opgerichte groep was de Willem elkaar. Twee weken na de start sloot de Eurekastam zich de Zwijgergroep die daarmee Groep 1 werd. De eerste aan bij de horde en dat was het begin van de Wesselgroep. bijeenkomst was op zaterdag 2 juni 1945, dus bijna De reden was dat een stam alléén niet als padvinders- onmiddellijk na de inschrijving aan de Vaartweg. groep kon worden ingeschreven. Door het samengaan De groep en de verkennerstroep stonden bij de herstart in was inschrijving bij de NPV wel mogelijk en dat was wat juni ’45 weer onder de leiding van hopman Van Driel. De oûbaas Van der Roest wilde. horde werd geleid door Akela Mol. De voortrekkerstam In 1946 of 47 gingen de verkenners van de Willem de De Witte Ridders startte pas in 1946. Als groepsdas werd Zwijgergroep kamperen in Soestduinen. De reis daarheen de grijze das in ere hersteld, al moest men het eerst met ging op de fiets. Oûbaas Roest vroeg aan hopman Van servetten doen. Driel of hij mee mocht. Uiteraard was daartegen geen De groep is in 1945 begonnen op de nettenboetsterszol- bezwaar. Na aankomst op het kampeerterrein ging ieder der van de firma Drop en Goedknegt aan de Koningin aan de gang. Aan het einde van de dag vroeg de hopman Wilhelminahaven NOZ. Daarna gingen ze, op voor- zich af waar oûbaas Roest was. Zijn tentje stond er wel, spraak van het hoofd der school P. Vis, tevens lid van maar hijzelf was in geen velden of wegen te bekennen. de Groepscommissie, naar de zolder van de Openbare Maar ach, de oûbaas loopt niet in zeven sloten tegelijk School I “Willem de Zwijgerschool” (!) aan de Cornelis en Van Driel ging slapen. De volgende ochtend werd
40

---

hij gewekt door oûbaas! “Waar kom jij vandaan?” “Oh, protestants-christelijke groepen, de Karel Doormangroep ik was mijn medicijnen vergeten en ben die thuis even 3, getooid met grijze das met een brede oranje rand wezen ophalen”. Zo had oûbaas Roest binnen vierentwin- onder leiding van hopman Map van Krimpen, de Sint tig uur driemaal de afstand Vlaardingen - Soestduinen Jorisgroep 6, blauwe das, met hopman Arie Brouwer, gefietst en was nog fris als een hoentje! die kort daarna ziek werd waarna de troep voor enige Als kleuren voor de groepsdas werd voor groen en oranje tijd werd geleid door vaandrig Gerard Groeneveld, en gekozen. Dit naar Louis Wessel’s uitspraak: “Eens zal in de Marnix van Sint Aldegondegroep 7, met de Schotse dit groene onderdrukte land de zon opgaan”. De officiële MacIntosh-das, onder leiding van hopman Aad Dulfer. oprichtingsdatum van de groep is 17 september 1950. De welpenhordes van die groepen werden geleid door Op voorspraak van wethouder H.K. van Minnen kreeg respectievelijk akela Klazien van Krimpen, de moeder akela Pet de beschikking over een zolderruimte aan het van hopman Map van Krimpen, akela Van der Baars en Emaus. Op de begane grond waren de ijskarretjes van akela Titia ten Kate (later Dulfer-ten Kate). De voortrek- Van der Windt gestald. kers van de Sint Jorisgroep, de Jan de Rooijstam, werden Jac Pet vervulde in die periode zijn militaire dienstplicht geleid door oûbaas Nico Molenkamp. in Indonesië. Na zijn terugkeer begon hij in februari 1951 met de zes oudste welpen en enkele nieuwe jongens een verkennerstroep. De stam was intussen al min of meer opgehouden te bestaan, de meeste voortrekkers waren opgeroepen voor militaire dienst. Slechts een klein aantal voortrekkers bleef wat hand- en spandiensten verlenen aan de groep, onder meer bij zomerkampen. Met het oprichten van een verkennerstroep werd het huisvestings- probleem nijpend. De meisjes van de V.I.O.O.L.-groep waren echter op dat moment bezig te verhuizen naar de Binnensingel. De keet die de padvindstersgroep in gebruik had op het terrein van het havenbedrijf Vulcaan aan de Schiedamsedijk kwam vrij en werd aan de Wesselgroep geschonken. Op dat moment wà s bekend dat de keet niet kon blijven staan. De Vulcaan had het stukje grond nodig voor de bouw van een nieuwe personeels- De (A)WL’s van de Prins Mauritsgroep in 1945. kantine. Van der Hoeven, lid van de groepscommissie, Vlnr: Nel Boogaard, Margreet van den Baars, Klazien van zorgde ervoor dat de keet verplaatst kon worden naar Krimpen, Kitty van Mourik, onbekend en Titia ten Kate. de griendrand langs de uitmonding van de Poldervaart, Foto aan de Vishalstraat. (PC) waar nu de Beneluxtunnel ligt. Jaren later zou akela Pet zeggen: “We hebben daar als Wesselgroep de mooiste De hopman van de vooroorlogse Prins Mauritsgroep, tijd van ons bestaan gehad. Wat een heerlijke plek en wat Krijn van Aperen, had zich voor militaire dienst in konden we daar fijn spelen!” Nederlandsch-Indië gemeld en was derhalve voor langere Voor de Wesselgroep werd 1958 een rampjaar. Hopman tijd voor de padvinderij niet beschikbaar. Jac Pet kwam samen met zijn moeder, akela Pet-Van der Samenkomsten werden gehouden op een boetzolder aan Spek van de Willem de Zwijgergroep, om het leven bij de Koningin Wilhelminahaven (Vishalstraat). De afschei- een auto-ongeluk. In hetzelfde jaar brandde het groeps- dingswanden voor de verschillende groepen werden huis af dat door vandalen in brand was gestoken. Deze gemaakt van opengeknipte vierkante blikken, overgeble- gebeurtenis betekende ook het voorlopige einde van de ven van voedseldroppings. verkennerstroep. De resterende verkennersleiding gaf er Ruim een jaar later fuseerden de Karel Doormangroep de brui aan. Voor de welpen volgde na de verwoesting van en de Sint Jorisgroep. De een had niet voldoende leiding hun onderkomen een zwerftocht door de stad die bijna meer en de ander weinig tot geen jongens. Uit die fusie negen jaar zou duren. ontstond opnieuw de Prins Mauritsgroep 3. Het groeps- nummer 3 werd van de Karel Doormangroep overgeno- Prins Mauritsgroep, groep 3 men, en de blauwe groepsdas van de Sint Jorisgroep. De Bij de herstart, geïnitieerd door de “Commissie eerste hopman in de nieuwe situatie was Bert Kramer, de Vlaardingsche christelijke padvinders Prins Maurits” zoon van de politiecommissaris, die zijn plaats afstond bestond de groep uit drie verkennersvendels en drie toen hopman Van Aperen uit Indië terugkeerde. Akela welpenhordes. Niet lang daarna werden die, op ‘verzoek’ Van Krimpen bleef de horde leiden en oûbaas Nico van de districtscommissaris gedeeld in drie zelfstandige Molenkamp, later opgevolgd door oûbaas Vogel, de bloe-
41

---

mist van de Westhavenkade, bleef de stam begeleiden. De boetzolder kreeg een andere bestemming en de groepen moesten daarom vertrekken. De horde van de Prins Mauritsgroep ging naar de Ericaschool aan de Zomerstraat terwijl de verkenners in het graanpakhuis van de firma Dorsman aan de Markt, waar eerder de Sint Jorisgroep haar bijeenkomsten hield, een onderkomen vonden. Deze onderkomens en meerdere daaropvolgende bleven nooit lang ter beschikking. De horde kreeg vervolgens onderdak in de onbewoonbaar verklaarde woning aan de Schoolstraat 8, eerder gebruikt door de inmiddels opgeheven Karel Doormangroep, en de verkenners op een hooizolder aan het Westnieuwland. In november 1950 verhuisde de groep weer. Nu naar een pakhuisje van de firma Goedknegt in de 2e Maasboschstraat. Het laatste groepshuis in de stad, voor de definitieve verhuizing naar de Padvindersboerderij in 1955 was het haringpakhuis van de firma Van der Vlis aan de 1e van Leyden Gaelstraat dat in april 1952 betrokken werd. Met uitzondering van het graanpakhuis van Dorsman zijn alle genoemde gebouwen al weer jaren verleden tijd. De Geuzen, groep 4 De zeeverkenners van De Geuzen hervatten hun bestaan in ’45. Evenals voor de oorlog onder de leiding van schipper Kip en stuurman Houtman. Hun groepsdas was een grijze, als een soort eerbetoon aan de groep waaruit ze ontstaan zijn, maar dan met een roodwitte reddingsboei en een anker in de punt. Eén van de eerste zaken die geregeld moesten worden was het bergen van De Verkenner of De Uilenspiegel, de boot van de groep die in 1941 met alle (drum)band instrumenten in de Vachtenschouw door akela Van der Hoeven. (CMvdH) Koningin Wilhelminahaven door de groep zelf tot zinken was gebracht. Het bandmateriaal was ooit in de kopersla- de sloop van ook deze plek realiteit werd, kreeg de groep gerij van het scheepsreparatiebedrijf Vlaardingen-Oost de beschikking over de voormalige kroeg annex roeibo- gemaakt en bleek na vijf jaren onder water nog in goede tenverhuur van Zonne aan de Kwakelsteeg 19, achter de staat. Joannes de Dooperkerk aan de Hoogstraat. Dit heeft twee De activiteiten werden hervat op de zolder van het jaar geduurd, toen werd ook de Kwakelsteeg gesloopt. haringpakhuis van de firma Bolderheij aan de Koningin Het was intussen 1952 en de groep vond onderdak op Wilhelminahaven NOZ. Omdat de firma Bolderheij zelf de verdieping van de boerderij bij de Blauwe Brug, even de ruimte wilde gaan benutten, moest de groep na enkele voorbij de Vijfsluizen in Schiedam. De boerderij was ook jaren verhuizen. bij Schiedamse padvindsters in gebruik, de TONO-groep. Inmiddels had schipper Kip de groep verlaten en was Arie De zeeverkenners zaten daar wel dicht bij de Poldervaart, Maat schipper geworden. Hij werd bijgestaan door onder maar hun hart ging meer uit naar het nabije ruimere andere Koos Oostveen als stuurman. De welpenhorde water, de Nieuwe Maas. Daarvoor moesten de sloepen had in die jaren Krijnie Ringlever als akela. Zij werd later over de dijk gesjouwd worden en dat was een hele klus opgevolgd door akela Van der Hoeven Sr. voor jongens van 12, 13 tot 17 jaar. Ging de troep op Een vervangend onderkomen werd gevonden op de zolder kamp, dan werden de boten gesleept door de motorboot van de Van Kampenschool in de Rehobothstraat, een niet van de familie Voorbach. Ook van deze boerderij moesten bepaald logische plaats voor waterpadvinders. Van de de zeeverkenners wegens sloop weer verhuizen. Nu naar droge Rehobothstraat werd in oktober 1950 verhuisd naar het terrein achter de Cincinnati. een pand aan het te slopen Delftsche Veer, naast wasserij De Hoop, ongeveer waar nu het politiebureau staat. Toen
42

---

Prinses Irenegroep, groep 5 De Prinses Irenegroep is na de oorlog voortgekomen uit de Willem de Zwijgergroep, de stamvader van de Vlaardingse NPV-groepen. De naamkeuze was in die dagen niet vreemd. Prinses Irene was populair en boven- dien was het de naam van de Griekse godin van de vrede. Kort na de herstart van de Willem de Zwijgergroep werd er een splitsing doorgevoerd. Hopman Van Driel wilde maximaal dertig jongens in de verkennerstroep hebben, een ‘werkbare hoeveelheid’. Veel meer jongens hadden zich echter voor de neutrale groep aangemeld. De jongens die niet bij hopman Van Driel terecht kon- den werden opgevangen door vaandrig Arie Vogel. Dat werd de geboorte van de Prinses Irenegroep. De eerste verkennersleider was hopman Geert de Jong, kort nadien opgevolgd door Arie Vogel. De welpenhorde stond onder leiding van akela Truus van Buuren. Als groepsdas werd voor de blauwe Schotse Hunter Steward-ruit gekozen. Ook de Prinses Irenegroep heeft een flink deel van de Opening van het clubhuis van groep Vlaardingen 5 “Prinses groepshuis-misère meegekregen. Begonnen werd in een Irene” in de 1e Van Leijden Gaelstraat op 24 september 1955. zeer oud pandje in de Landstraat hoek Fuikstraat. Het Op de trap de onderdistrictscommissaris J.W.F. Dorleijn en de bleek al gauw ongeschikt. De welpen hadden hun hor- groeps- en verkennersleider Zonneveld. (CJD) dehol op de zolder. Op een gegeven moment, zakte de akela door de vloer. Het liep gelukkig goed af. Het bleek alleen de keuken was nog intact, dus ruimte om te spelen gevaarlijk in de Landstraat te blijven en de groep verhuis- was er wel. de naar een evenmin geschikt pandje aan de Schoolstraat Tijdens het verblijf in de Schoolstraat had de Prinses 6, naast de Prins Mauritsgroep. Alles was eruit gesloopt, Irenegroep een primeur. Wout Brouwer, werd de eer- ste mannelijke akela in Vlaardingen. Thijs Zandwijk, Thijs Zandwijk vertelt het de welpen tijdens een spel. (CJD) onder meer bekend als Leger des Heilssoldaat, was assi- stent-welpenleider. ‘Ome’ Thijs, zoals hij veel genoemd werd, zou later overstappen naar de Marnix van Sint Aldegondegroep, die waarschijnlijk meer bij zijn over- tuiging paste. Van de Schoolstraat verhuisde men naar een pakhuiszol- der aan de 1e van Leyden Gaelstraat. Ook dat was weer niet van lange duur, maar intussen was de boerderij aan de Broek(polder)weg in zicht gekomen. Er bleek dusdanig veel aan de stal achter het woon- huis vertimmerd te moeten worden dat groepscommis- sie en leiding het niet zagen zitten en ruilden met de Prins Mauritsgroep. De Prinses Irenegroep van hopman Janus Zonneveld en vaandrig Arie Tuitel bleef aan de Schoolstraat en de Prins Mauritsgroep betrok de stal. Gelukkig kreeg de groep, mede dankzij districtscom missaris Dorleijn niet lang nadien een uitstekend onder- dak in een pand van de Nieuwe Matex aan de Koningin Wilhelminahaven. De groep bleef daar tot ze in 1967 naar de Broekpolderweg verhuisde. Marnix van Sint Aldegondegroep, groep 7 De Marnix van Sint Aldegondegroep is ontstaan uit de Prins Mauritsgroep en daarmee een ‘kleinkind’ van de Willem de Zwijgergroep. Ze werd als zevende Vlaardingse
43

---

groep ingeschreven. De groep draagt als groepsdas de ruit opening schrijft de Gemeente aan de groep: van de MacIntosh-clan. De keuze van die das geschiedde (…) Verzoeken wij u het bij u in gebruik zijnde lokaal van bij toeval. Aad Dulfer, die in de zaak van zijn vader aan het pand Zomerstraat 45 vóór 1 augustus aanstaande te de Hoogstraat de ScoutShop runde, een winkel waar ontruimen. padvinderskleding en -benodigdheden verkocht werden, De huisvestingsproblemen zouden aanhouden tot de was voor inkoop van die artikelen in Den Haag. Op dat groep naar de padvindersboerderij kon verhuizen. moment kwamen er goederen uit Engeland binnen, waar- onder stof voor groepsdassen. De Marnix-groep, had nog De V.I.O.O.L.-groep geen das en Dulfer zag zijn kans schoon… Dat was in De V.I.O.O.L.-groep was een neutrale groep, opgericht op 1945, toen er nog geen stofje te koop was. En zo kwam 22 februari 1946 met als hoofdleidster Els Kervers-van groep 7 aan z’n Schotse ruit als groepsdas. Tholen, die als padvindstersnaam Ulsa had, doch door de Het begon op die enorme boetzolder aan de Vishalstraat meisjes Guido Truitje werd genoemd. onder leiding van hopman Aad Dulfer, in december 1949 Het eerste groepshuis was een keet, in gebruik als schaft- opgevolgd door Koos Starre. De horde werd geleid door lokaal voor het personeel van het havenbedrijf Vulcaan Dulfer’s latere echtgenote, Titia ten Kate. De Orionstam aan de Schiedamschedijk. De padvindsters kwamen bij- met oûbaas Wijman werd pas medio 1949 opgericht. De een in de keet, de kabouters mochten gebruik maken van groep kwam na het gedwongen vertrek uit de Vishalstraat het tekenlokaal van het bedrijf. Alvorens de spelmiddag eerst bijeen op de boerderij van Broek aan de Broekweg, geopend kon worden, moesten de tekenborden opzij- iets noordelijker van waar nu Hotel Ibis is gevestigd. geschoven worden en na het spel weer teruggeplaatst. Het werd het Marnixheem gedoopt en de ingang was op Overigens was het niet vreemd dat daar een plek gevon- de plaats waar ongeveer de ijsbaan was. Ook schijnt er den werd. De directeur van het bedrijf, de heer Jonker, gebruik gemaakt te zijn geweest van een woonschuit. maakte deel uit van het bestuur van de groep. Later In oktober ’45(!) verhuist de groep naar een lokaal verhuisden de kabouters naar een lokaal van de kleuter- boven de werkinrichting en school voor Buitengewoon school van de Maatschappij tot Nut van het Algemeen aan Lager Onderwijs van meester Herman Fransen aan de de Binnensingel. Ook schijnt er gebruik gemaakt te zijn Zomerstraat, in mei 1946 naar Schoolstraat 8, de al vaker van een zaaltje aan de Zomerstraat. genoemde onbewoonbaar verklaarde woning. In 1947 verhuist de groep weer, nu naar de bovenverdie- ping van Hoogstraat 202, waar voor de oorlog de Prins Mauritsgroep ook al eens onderdak had gevonden. In die tijd ontvangen ze een schrijven van de burgemeester: Naar mij werd medegedeeld, is een gedeelte van het gebouw Hoogstraat 202 alhier aan de Nederlandsche Padvindersvereeniging, afdeling Vlaardingen verhuurd als kampgebouw. Ik vestig er -wellicht ten overvloede- uw aandacht op dat het verboden is in dit gebouw kampvu- ren e.d. aan te leggen. Ook deze huisvesting heeft niet lang dienst kunnen doen want van 1948 tot en met december 1950 huisde de groep, zoals dat in een logboek is vastgelegd in de vunzige, V.l.n.r.:Gré Ommering, Gien Korebrits, Riet Oosterlee, Riet van vochtige kelder van het pand Hoogstraat 202a, om daarna Minnen (leidster), Janny van Ekelenburg, Leny Brouwer, Annie weer naar Zomerstraat 43 te verhuizen. De gebruiksuren van der Pijl, Aad Dijkshoorn; zittend v.l.n.r.: Atie Zonneveld, zullen in overeenstemming met “Jeruel”(…) moeten wor- Dora de Jong, Roos de Korte, Riet Kappers, Lenie Starrenburg, den geregeld. Jeanne Assendelft en Corrie van der Pijl. (CVg) Op 2 maart 1951 wordt weer eens een brief van de Gemeente ontvangen: Uit deze vroegste periode stamt een briefje van ‘Ulsa’ Hoewel wij een open oog hebben voor de moeilijkheden gedateerd 6 juni 1946 aan de Plaatselijke Commissie van van huisvesting der padvinders, achten wij een langer de NPV. Een schrijven, tekenend voor de geest van die gebruik van de ruimte, in verband met het grote brand- jaren. gevaar, niet meer verantwoord. Mijne Heeren, De uitzetting volgt op 1 oktober. Eerst op 29 december, Naar aanleiding van eenige minder prettige gebeurtenis- bijna drie maanden later, werd het volgende groepshuis, sen heeft de leidstersraad van het N.P.G. afd. Vlaard. Zomerstraat 45, het naastgelegen pandje, betrokken. besloten om iedere padvindster die zich in uniform op Op 17 juli 1952, amper zeven maanden na de feestelijke straat vertoont met een jongeman, voorgoed te schorsen.
44

---

Wij geven U in overweging deze maatregel ook bij de In diezelfde tijd speelde er nog een kwestie. Vanuit Padvinders toe te passen. het Gereformeerde Jeugdwerk, waarbij ondermeer Aad De goede naam van de Padvinderij, die maar al te vaak Dulfer, Wil Kip en Margo de Vlieger betrokken waren, in een slecht daglicht komt te staan, is een en ander wel was er veel kritiek op de padvinderij als jeugdbeweging. waard. Té militaristisch. In feite werden deze mensen gedwongen Uw antwoord met belangstelling tegemoet ziend, een keuze te maken tussen padvinderij en het jeugd- Namens de Leidstersraad, werk vanuit de kerk. De keuze werd gemaakt en hieruit (was getekend) Ulsa. ontstonden het Relindevendel en het Gildevendel onder Gelijkluidend afschrift werd aan de Katholieke leiding van respectievelijk Wil Kip en Margo de Vlieger. Padvindsters gestuurd. Zij namen in eerste instantie een aantal meisjes mee naar De H.L. (was getekend) E. Kervers-van Tholen. hun nieuwe clubs. Verschillenden keerden na enige tijd Zo’n briefje tekent duidelijk de moraal van die dagen! -teleurgesteld?- terug naar de V.I.O.O.L.-groep. Een paar andere voorbeelden zijn dat de meisjes in uni- De groep, van diverse leidsters beroofd, werd gered door form voor iedere Nederlandse vlag die ze op straat zagen mevrouw Van Oudenaarde, Guido Elvira. Samen met de padvindstergroet moesten brengen. Daarenboven was enkele gebleven en teruggekeerde padvindsters zette het niet toegestaan om in uniform op straat een ijsje te zij de groep weer op de rails. Als hoofdleidster werd likken of te eten. mevrouw Feldmann-Roosegaarde aangesteld. Omdat de Vulcaan de grond waarop de keet stond nodig In februari 1951 verhuisde de groep opnieuw. Nu als had voor de bouw van een personeelskantine, verhuisde eerste Vlaardingse groep naar een eigen (in eigendom!) de gehele groep in 1950 tijdelijk naar de kleuterschool aan onderkomen, een houten gebouw, genoemd De Uithoek, de Binnensingel. geplaatst op een open terrein tussen de Geraniumstraat In die dagen had de groep het moeilijk. Een van de vendel- en de in aanbouw zijnde Van Hogendorplaan. De groep leidsters, Guido Jo Zonne, een bijzonder markant figuur, kwam daar tot grote bloei en zou daar zeventien jaar blij- was naast leidster ook juf van de hervormde zondag- ven tot ze in 1969 naar het Scoutcentrum verhuisde. school. Het is wellicht daardoor dat door haar een aantal In de periode in De Uithoek werd mevrouw Feldmann christelijke elementen in het spel werden ingebracht die als hoofdleidster opgevolgd door mevrouw Dijkstra, die voor een neutrale groep onaanvaardbaar waren. Er kwa- enige jaren nadien werd opgevolgd door de 21-jarige Aad men klachten daarover bij het Nationaal Hoofdkwartier in Sloot. Zij zou ruim acht jaar hoofdleidster blijven. Den Haag. Dit resulteerde in een verzoek aan Jo Zonne haar functies neer te leggen. De RAVO band Hoewel deze scoutingband jarenlang als puur Vlaardings werd gezien, ligt het ontstaan ervan in Schiedam. De V.l.n.r.: Ria Leerdam, Dikkie de Jong-Roos, Marianne Schippers, band is in september 1949 ontstaan uit de Schiedamse Oebi Sparreboom, Jannie Sondorp. (CVg) RAVO-padvindstersgroep. Binnen deze groep wilde een aantal meisjes een band bestaande uit tamboers en hoorn- blazers beginnen. Instrumenten hadden ze niet, maar geoefend werd er al wel. Door middel van allerlei acties werd geld bijeen gebracht en nog in het eerste levensjaar konden drie trommels en twee bazuinen worden aange- kocht. De RAVO-groep en dus ook de band huisde in de boerderij naast de Vijfsluizen waar ook de TONO-groep én de Vlaardingse zeeverkenners De Geuzen hun onder- komen hadden. Toen de boerderij moest wijken voor de Beneluxtunnel werd een tijdelijk onderdak gevonden in het oude stoomgemaal aan de Poldervaart. Na een kort verblijf in een zaal aan de Lange Haven in Schiedam verhuisde de band, de groep was inmiddels ter ziele, naar de boerderij Landvreugd aan de Sweelincksingel in Schiedam. Ook de TONO-groep was daar gehuis- vest. Men is daar gebleven tot 1969, toen de band naar Vlaardingen verhuisde, naar het nieuwe groepshuis ’t Kapad van de V.I.O.O.L.-groep op het padvinderscen- trum. De reden was dat de band ondertussen voor een groot deel uit Vlaardingse padvindsters bestond. Vanaf
45

---

van Sint Aldegondegroep, bij de Prinses Irenegroep en bij de Sint Willibrordusgroep. Geen van deze bands was echter een lang leven beschoren. Wat overleven betreft is de RAVO-band misschien wel uniek in het padvindsters- wereldje. De Sint Willibrordusgroep Deze groep is min of meer ontstaan uit de “Boslaners”, een groep oud-leerlingen van de Sint Willibrordusschool aan de Boslaan. Uit deze groep kwamen de eerste leid(st)ers van de groep die vanaf de vroege start bestond uit twee hordes, drie troepen en een voortrekkersstam. De eerste verkennerstroep, de Jagers stond onder leiding van hopman Van Geest, de tweede, de Woudlopers onder hopman Suijker en de derde, de Roofvogels onder hop- man Louis Pietersen. Als groepsdas werd wit met een blauwe rand gekozen. De gebroeders Alphons en Anton Pietersen werden vaandrig. De laatste werd later oûbaas van de Sint Paulusstam. De welpenhordes stonden onder De RAVO-band in 1969. (CRL) leiding van de gezusters Pietersen en de zussen Foet. Als aalmoezenier werd kapelaan Schmidt aangesteld. dat moment, tot in 1973 de band geheel op eigen benen Het grote aantal aanmeldingen gaf vanzelfsprekend de kwam te staan, werd de band gezien als een onderdeel nodige huisvestingsproblemen. De welpen en verken- van de V.I.O.O.L.-groep. In datzelfde jaar 1973 werden ners kwamen bijeen op de kale en erg koude zolder van jongens officieel als lid toegelaten. Dat moest ook wel, de school aan de Boslaan. De patrouillehoeken werden want er was een bijna chronisch gebrek aan hoornblazers. gemaakt van rijshout, dat door de jongens die met een Voordien bediende Stoffel Molenaar al de grote trom en roeiboot naar de overzijde van de Nieuwe Maas voeren, sloeg Jaap de Bree de bekkens. werd gekapt op de plaats waar later de Caltex raffinaderij Het jaar 1973 was hét jaar voor de band. Niet alleen dat gevestigd is geweest. Door het schoolbestuur werd de toe- het een zelfstandige groep binnen Scouting Rijnmond gang tot de zolder in februari 1951 aan de groep ontzegd. werd met een stichting als rechtsvorm, maar ook in muzi- Aan de ouders van de kinderen werd hiervan schriftelijk kaal opzicht was het een gloriejaar. In mei van dat jaar mededeling gedaan. Uit die brief de volgende citaten die vierde de Winkeliersvereniging Van Hogendorplaan haar opnieuw een voortreffelijk beeld geven van de tijdgeest. twintigjarig bestaan. Ter gelegenheid daarvan werd een (…) Wij kunnen onmogelijk voorspellen hoe lang deze drumbandconcours gehouden. De RAVO-band won de toestand zal duren, maar wij hopen dat U in deze “tus- eerste prijs in haar afdeling, de tamboer-maître prijs en senperiode” Uw jongen geen lid zal laten worden van een de defileerprijs! neutrale vereniging. (…) U begrijpt dat wij deze tijding In dat zelfde jaar, toen Vlaardingen haar 700-jarig niet graag doen, vooral omdat hiervan 70 welpen en 30 bestaan als stad herdacht, werd het jaarlijkse Scouting verkenners de dupe zijn (…) en omdat hiermee aan het Bandconcours in Vlaardingen gehouden. Dat was trou- bestaan van een Katholieke Jeugdbeweging een einde wens ook al eens in 1966 gebeurd. komt. Veel heeft de RAVO Scouting Band, zoals zij sinds de Het laatste was niet echt het geval. De Roofvogels verzelfstandiging heet, te danken aan Ria Leerdam. Zij kwamen later bijeen op de zolder van de aanbouw van werd in 1958, dus nog tijdens de Schiedamse periode, lid het R.K. Vereenigingsgebouw aan de Markgraaflaan van de band. Eerst als hoornblaasster, later ook tamboer, hoek Joubertstraat. De horde vond onderdak in de Sint tien jaar later tamboer-maître en ze bleef dat tot in 1974 Jozefschool aan de Maassluissedijk. In de eerste tien toen zij tot erelid werd benoemd. In 1985 werd weer een jaar van haar bestaan heeft de groep vele onderkomens beroep op haar gedaan en liep ze opnieuw drie jaar lang gekend. Naast de zolder van de school aan de Boslaan voor de band uit. Vooral in moeilijke perioden, toen er en het Vereenigingsgebouw werd gebruik gemaakt van weinig belangstelling voor de band was, heeft zij kans een pakhuiszolder aan de Koningin Wilhelminahaven en gezien de groep in stand te houden. een pakhuisje of een onbewoonbaar verklaarde woning in De RAVO-band is overigens niet de enige pad- de Landstraat, nabij de achterzijde van het postkantoor vind(st)ersband in Vlaardingen geweest. Bekend zijn aan de Westhavenkade. Dit is waarschijnlijk het pandje soortgelijke bands bij de zeeverkenners, bij de Marnix geweest waar eerder de Prinses Irenegroep onderdak had
46

---

gevonden. Andere onderkomens zijn het Weeshuis aan Dat de Sint Paulusstam oorspronkelijk als onderdeel van het Weeshuisplein geweest, het pakhuis van Van Toor in de Sint Willibrordusgroep maar later als dé stam voor de Havenstraat en daarna het kolenpakhuis van de firma alle Vlaardingse Katholieke Verkennersgroepen, het wèl Maarleveld in diezelfde straat. Dat het toeven in een voor- lang heeft volgehouden is zeker niet in de laatste plaats malig kolenpakhuis niet ideaal is, zullen de moeders van het werk van oûbaas Frits Trooster geweest. Behalve de jongens wel gemerkt hebben. als oûbaas heeft Frits Trooster ook meerdere malen als Vanuit de Havenstraat werd verhuisd naar de Groepsleider gediend en de Sint Willibrordusgroep voor Padvindersboerderij, waar de Willem de Zwijgergroep de ondergang behoed. zolder boven de stal had verlaten. Dat was in 1959. Eén of meerdere jaren vóór die verhuizing was Pastoor Rauw de aalmoezenier van de groep. De huisvestingsproblemen van de groep gingen de aalmoezenier zeer aan het hart. Op zeker moment werd de pastoor ruimte aangeboden op de Padvindersboerderij. Er zou daar gebouwd kunnen worden. Dit aanbod werd door de pastoor verontwaardigd geweigerd. Hij wilde - en dit is historisch - zijn gelovige verkennertjes niet blootstellen aan de slechte invloeden van de neutralen en - nog erger - aan die andere ketterse padvindertjes, waarmee de protestantse groepen werden bedoeld. Tóch zijn de ‘roomsen’ naar de boerderij geko- men, maar misschien was pastoor Rauw toen geen ‘aal’ meer. Dat de parochianen van de pastoor het niet helemaal met zijn ideeën eens waren mag blijken uit het feit dat leden van de Willem de Zwijgergroep van hopman Van Driel en leden van de Don Boscogroep van oûbaas Theo van Engelen op 16 maart 1957 gezamenlijk een revue opvoerden in de Stadsgehoorzaal. Voor deze revue had de oûbaas bijna alle liedjes, tekst en muziek, geschreven. Welpen en verkenners hadden vaak gescheiden onder- komens maar ook de voortrekkersstam zat steeds ergens anders. Eerst ook aan de Boslaan, dan de tuin van de De installatie van Frits Trooster, ca 1960. (CFT) pastorie aan de Hoogstraat, toen een oude bouwkeet nabij de voormalige boerderij van Vente aan het Nieuwlant De Sint Paulusstam is opgericht in 1948, de verkenners in de Babberspolder en in een houten behuizing, Huize die in 1945 soms als 16-jarigen bij de troep kwamen Camelot aan de Holyweg. Dit onderkomen werd op 19 werden te oud en moesten dus over naar een stam. De januari 1963 door wethouder H.K. van Minnen officieel eerste oûbaas was Cees de Jong en de aalmoezenier was geopend. Tenslotte zat men in februari 1969 in de tuin kapelaan Beek. van de zusters aan de Hoflaan. Dit onderkomen werd ’t Ter gelegenheid van de oprichting van de stam schreef de Soekie genoemd. kapelaan een brief aan de aspirant-voortrekkers: Opgemerkt moet worden dat de Sint Paulusstam bijna Bij het beginnen van iets nieuws is het verstandig je te zeker, zij het met één of meer korte onderbrekingen, de bezinnen op wà t je gaat doen. Jullie willen voortrekker langst levende stam in Vlaardingen is geweest. Meestal worden en het ideaal van een voortrekker is “dienen”. bleven stammen niet zo lang bestaan. Veel jongens die Dienen in de meest wijde betekenis van het woord en op al op jonge leeftijd als welp bij de padvinderij waren alle terreinen die je kan bestrijken. Maar daarvoor is gekomen, kregen en krijgen op zo’n 19, 20 jaar en soms vorming nodig en dat wil de voortrekkerij je geven. (….) eerder andere belangstellingen waarvan meisjes er één is. Dat deze stam de woorden van de aalmoezenier ter harte En als zo’n meisje nu toevallig niet ook bij de padvinderij heeft genomen mag blijken uit een bedankbriefje, geda- was, werd de stam gauw bijzaak. Een andere reden was teerd 31 december 1951, van A. v.d Lugt: het vervullen van de toen nog bestaande militaire dienst- (Aan) Den Heer Van Geest, Oubaas der Kath .Verkennerij. plicht en vaak ook studie. De middelbare en/of hogere (…) Het treft mij en mijn vrouw altijd weer wanneer wij opleidingen, vaak buiten Vlaardingen, vragen dan veel anderen zich belangloos voor anderen zien geven en des tijd en energie. Allemaal aanleidingen om de padvinderij te meer wanneer jonge mensen zich voor anderen geven. te laten schieten. (…)
47

---

Zich voor anderen geven is altijd het kenmerk van de Sint gemaakt is. Toen werd er ook een keukentje aangebracht Paulusstam geweest. en kwamen er openslaande deuren naar de put achter de kerk, naar de Gedempte Biersloot. De Sint Bernadettegroep De eerste gidsenkring stond onder leiding van guido Deze meisjesgroep is einde 1945 opgericht. Binnen een Tineke van der Drift. De meisjes zaten op tonnetjes, ter jaar bestond de groep al uit vier kringen met elk vier- beschikking gesteld door de haringhandel van Warmelo entwintig gidsen. Het werven van leiding kostte meer & Van der Drift. Grote vaten werden als tafels gebruikt. moeite. Het was in die tijd en in die kringen namelijk een De geur van het gestoomde hout, van de duigen, was eis dat de leidsters van bepaalde standing waren. Door het het eerste wat men tegenkwam bij binnenkomst in de hoofdkwartier in Scheveningen werd daar erg op gelet. ruimte. ’t Aroma komt je tegemoet…. Eerst enkele jaren Men lette op heel veel zaken en dat gebeurde ook door de na de start werd er met een kabouterkring begonnen. De aalmoezenier, in dit geval kapelaan Rosenstraten. eerste kring stond onder leiding van Oehoe Fie Boudens. Het was ook in die periode dat de Sint Bernadettegroep De Sint Bernadettegroep is gestart en lange tijd gehuisvest als tweede padvindstersgroep in Nederland begon met geweest in een ruimte onder de Joannes de Dooperkerk aan watergidsen. De leiding leerde zeilen en alles wat met het de Hoogstraat. Daar is de groep gebleven tot de afbraak waterwerk te maken had op verschillende zeil- en water- van de kerk. De heer Verburgh, de sluiswachter, die toen sportscholen en droegen op haar beurt deze kennis over in het huis woonde dat later De Schuilhoek is genoemd, aan de meisjes. De guido veranderde in kap die bijgestaan beheerde en onderhield de ruimte. Oorspronkelijk was werd door de stuur en de boots. De watergidsen huisden dit de kruipruimte onder de kerk. De vloer bestond uit op de zolder van de Schuilhoek aan de Kortedijk, direct aangestampt zand waar eerst later een betonvloer van aan het water. Het heeft heel wat moeite gekost om van het hoofdkwar- De Sint Bernadettegroep in Hilvarenbeek, 1947. tier toestemming te krijgen om met de meisjes het water Staand v.l.n.r.: Corrie Meyer, Elly Pietersen, Hennie Ronde; op te gaan. zittend Hennie Veelenturf, José During, Tonnie Wessels. (CCH) Ook met de kleding van meisjes en leiding waren er pro- blemen. Het officiële uniform schreef grijze kniekousen voor. Dat was de meisjes niet vlot genoeg en werden er witte sokjes gedragen, wat verboden werd. De leidsters mochten geen blauwe lange broek dragen en waren verplicht een rok met lange kousen te dragen met de naad keurig recht achterop het been. Dit was overigens niet alleen bij de gidsen zo, maar ook het Nederlands Padvindsters Gilde schreef de leidsters rok en kousen voor. Wanneer een NPG-groep ging kamperen werden tenten meegenomen om in te slapen. Dat was bij de gidsen niet toegestaan. Meisjes behoorden in vaste onderkomens, bij- voorbeeld in stallen of op een hooizolder of iets dergelijks te overnachten. En op dat punt was de NPG soepeler. Zij vonden het slapen in tenten weer geen probleem. De watergidsen hebben ongeveer drie à vier jaar bestaan. Toen waren de meisjes zo tegen de twintig en verlieten de groep of traden toe tot de leiding. Later is er nog wel een pioniersvendel geweest onder leiding van guido Guus Vollering. Dit vendel kwam bijeen op zolder bij de zus- ters, het klooster, aan de Hoflaan. De geest van de jaren ’50, ’60 zien we ook bij het aan- treden van Wil Waale als Districtscommissaresse van het NGB-district Zuid-Holland Zuid. Zij is van huis uit niet rooms-katholiek, graag bereid de functie op zich te nemen en aan ervaring op dat niveau ontbrak het haar niet. Iedereen was blij en dankbaar dat zij de taak op zich wilde nemen, maar voor een benoeming is eerst de toe- stemming van de bisschop nodig.
48

---

Groepen van latere datum commissaris (DC). Ruim drie jaar later laat hij weten dat Enkele groepen zijn in dit verhaal niet genoemd, die hij door omstandigheden van onderscheiden aard, waar- waarvan het ontstaan samenhangt met de staduitbreiding. onder tijdsgebrek, genoodzaakt is te verzoeken hem per 1 Dat zijn de KV-groepen Don Bosco in de Babberspolder november 1959 te ontslaan uit zijn functie. en Benoît Labre in de Westwijk en hun vrouwelijke equi- Hiermede eindigde de padvindersloopbaan van hopman valenten, de Barbaragroep en de Luciagroep ontstaan als Dorleijn die als eerste DC van Beneden-Maas heel veel gevolg van de stichting van parochiekerken in die wijken voor de padvinderij in onze stad heeft kunnen doen. Zo en waarschijnlijk ten koste van de bestaande katholieke was hij altijd op zoek naar verbetering van de huisvesting groep Sint Willibrordus. Als laatst werd de Allart van van de groepen. Heemstedegroep in de wijk Holy opgericht. Een spannend probleem Tekenend voor de situatie in de eerste jaren na de oor- log is het rapport over de huisvesting van jeugdgroe- pen en organisaties uitgebracht door de Vlaardingse Jeugd Gemeenschap onder voorzitterschap van ds. W.J. Schouten en de ambtenaar Jeugdzaken, Piet Boschman, als secretaris uitgebracht in oktober 1950. Daaruit enkele citaten: Uit deze opsomming mag geconcludeerd worden dat er thans in Vlaardingen slechts één jeugdorganisatie is die haar gehele werk ondergebracht heeft in één ruimte, die nog ver in de toekomst dienst kan doen, nl. de St Bernadettegroep van de Ned. Gidsenbeweging. Alle andere organisaties13 huizen, geheel of gedeeltelijk, in ruimten die voor goed jeugdwerk ongeschikt zijn… Een zeer grote groep jongens en meisjes in Vlaardingen verblijven in hun vrije tijd in allerlei kamertjes, zolders, kelders, keten waarvan in vele gevallen niemand anders gebruik zou willen maken. Het is evident, huisvesting was voor de verantwoordelijke leiding in die jaren een enorm probleem. Voor de jongens en meisjes meestal niet. Die zagen het vaak als een lekker spannend avontuur. Het NPV-district Beneden-Maas De verantwoordelijkheid van de dagelijkse leiding, hop- lieden, akela’s en hun assistenten wordt niet tekort gedaan als ook nader wordt ingegaan op de organisatie en de Akela J. Breederveld op de raadsrots. (CJD) mensen achter die leiding. Vijf van de zeven, soms acht padvindersgroepen die Na zijn vertrek werd het commissariaat waargenomen onder dit district ressorteerden waren Vlaardingse groe- door ADC oûbaas Jacques Breederveld. In 1960 werd pen. Dit in tegenstelling tot de rooms-katholieke groepen hopman, inmiddels oûbaas, Van Driel als DC geïnstal- die bij een district bestaande uit Schiedam en een deel leerd. Hij bleef tot 1964 toen hij zijn 30-jarig jubileum als van Rotterdam waren ingedeeld. padvinder vierde en er een punt achter zette. Hij werd ach- De NPV groepen in Vlaardingen vormden met de groe- tereenvolgens opgevolgd door ‘skipper’ Dick Heyting uit pen in Maassluis en Rozenburg vanaf 1953 het onder- Maassluis (1965), hopman Cor A. Spek (1967) en drs. Cor district Beneden-Maas met hopman J.W.F. Dorleijn, als Labohm (1969). Het was onder de voortreffelijke leiding onderdistrictscommissaris (ODC). van hopman Labohm mèt die van hopman Leo Mientjes , De samenwerking tussen het districtshoofdkwartier aan de DC van het Delta-district van de KV, dat in Schiedam, het Haringvliet, later de Heemraadssingel, in Rotterdam Vlaardingen en Maassluis de fusie tot Scouting Rijnmond en het onderdistrict was bepaald niet optimaal. Het is niet bijna probleemloos werd gerealiseerd. duidelijk of dat aan de Vlaardingers lag. Beneden-Maas Tussen benoemingen in waren er tamelijk lange DC-loze werd verzelfstandigd en Dorleijn werd de eerste districts- tijdperken, waaruit blijkt dat men niet stond te drin-
49

---

gen om deze pittige functie op zich te nemen. Oûbaas Breederveld was steeds de waarnemend DC. Niet alleen was oûbaas Breederveld een ras-padvinder met zo’n veertig ‘dienstjaren’, maar hij is vooral op belang- rijke momenten een bindende factor geweest binnen het district. Als welp begonnen bij de Prins Mauritsgroep werd hij eind jaren vijftig gevraagd oûbaas te worden van de Quo Vadis-stam, met een protestant-christelijk signa- tuur, de gezamenlijke stam van de Prins Mauritsgroep en de Marnix van Sint Aldegondegroep. Nadat deze stam ophield te bestaan heeft Jacques Breederveld zich nog jarenlang verdienstelijk gemaakt als bestuurder binnen het district Beneden-Maas en in de Stichting Vlaardingse Padvinderij en de Stichting Scouting Vlaardingen. Zoals de Katholieke Verkenners en de Nederlandse Gidsen hun aalmoezeniers kenden, kende ook de NPV haar ‘geestelijk verzorger’. Hier werden ze weliswaar De padvindersleiders in 1946: staand v.l.n.r.: Jan van Dorp en geen aalmoezenier genoemd, doch als ADC/X-groepen Wout Brouwer; zittend v.l.n.r.: Gerard Groeneveld, Krijn van aan de districtsstaf verbonden. Eerst is dat wika, werker Aperen, Map van Krimpen, Ton Koonings en Bert Kramer. (PC) in kerkelijke aangelegenheden, Kandel geweest, nadien ds. Jan E. van Veen, zelf oud-zeeverkenner. PC haar toezichthoudende taak zo opvat dat de kandidaat- Voor de Marnix van St. Aldegondegroep en het district leid(st)ers worden beoordeeld op geschiktheid buiten de is de veel te vroeg overleden hopman Ton Smelik zeer kandidaat om. Eerst in de jaren zestig werd de screening waardevol geweest. Bijna altijd een lach op z’n gezicht, vervangen door een gesprek van twee leden van de PC en een nooit aflatende inzet als hopman, opvolger van de DC met de kandidaat-leid(st)er. Koos Starre, én als ADC. Niet voor niets is het gedeelte Ook op ander gebied nam de PC haar taak serieus. Dit achter het woonhuis op het Scoutcentrum het Hopman blijkt uit de volgende brief gericht aan B.W. Bussemaker, Smelikhuis gedoopt. huisarts in Vlaardingen: Hopman Sjaak Boerdam was lid van de Willem de Namens bovengenoemde commissie heb ik de eer U Zwijgergroep vanaf de herstart en verkenner, voortrekker, hartelyk te danken voor Uw bereidwilligheid de keuring vaandrig, hopman en ADC-Verkenner. Onvermoeibaar op U te willen nemen voor Leider(sters) der Nederl. als voorzitter van de Marnix van Sint Aldegondegroep en Padvinders Vereeniging te Vlaardingen. Wy mogen zeker meer dan vijftig jaar padvinder! aannemen, dat een dergelyke keuring zeker op zyn plaats De rooms-katholieke groepen, jongens en meisjes, waren is en er toe zal bydragen dat hiermede een kleine bydrage een onderdeel van de Sint Willibrordusstichting, het over- gedaan wordt voor de Volksgezondheid. koepelende orgaan voor alle rooms-katholiek jeugdwerk Geen abnormale gang van zaken als men bedenkt dat in in Vlaardingen en vallen daardoor min of meer buiten het die tijd tuberculose volksvijand nummer 1 was. Vóór de kader van dit verhaal. De V.I.O.O.L.-groep kende alleen oorlog werd niet alleen de leidinggevende maar werden een groepsbestuur. ook de jongens op TBC en andere besmettelijke ziekten gecontroleerd alvorens als lid te worden geaccepteerd. De Plaatselijke Commissie Op 14 december 1949 bestaat de Plaatselijke Commissie Met de ‘herstart’ van de padvindersgroepen in 1945 werd uit F.J.W. Boogaard, voorzitter, H. Hartman - secretaris/ op lokaal niveau de Plaatselijke Commissie (PC) als penningmeester, mevr. T.A. Heusdens-Mansholt, mevr. ondersteunend en toezichthoudend orgaan voor de NPV- C.J. Birnie-von Ziegenweidt, J.R. Kremer en dokter F. de groepen weer in ere hersteld. Stoppelaar, leden. PC’s werden veelal samengesteld uit notabelen. In In 1952 waren de heren Hartman en Kremer2, en waar- Vlaardingen heette het eerst de Federatie Vlaardingsche schijnlijk ook dokter De Stoppelaar, longarts, uit de PC Padvinders en vanaf september 1945 Plaatselijke verdwenen en hadden anderen, waaronder K. van den Afdeeling. Ham, commissaris van politie, hun plaatsen ingenomen. Voorzitter was meester Frans Boogaard, leden ds. A. van Mevrouw Heusdens, de echtgenote van de burgemeester, Rhijn, M. van den Berg, inspecteur van politie en de heer heeft als lid van de PC de padvinderij veel goede diensten Houtkamp. bewezen en is erg lang lid van de PC gebleven. Uit archieven blijkt dat men april 1946 brieven schrijft als Op 29 juni 1955 werd de PC Vlaardingen omgezet in een Plaatselijke Commissie. Uit een toelichting blijkt dat de stichting, onder de naam “Stichting ter behartiging van
50

---

de belangen van de te Vlaardingen gevestigde groepen Nieuwsblad op de hoek van de Westhavenkade en de van de Nederlandse Padvinders”, doch bleef gewoon PC Smalle Havenstraat, heeft een drukke avond achter de heten. De stichtingsakte vermeldt een vermogen van VIJF rug. Voor het ophalen van de resultaten van de veertig EN TWINTIG GULDEN, en dat voor een stichting kiesbureaus was de padvindersgroep Marnix van Sint die ten doel heeft de behartiging van de materiële belan- Aldegonde onder leiding van hopman Smelik inge- gen van de te Vlaardingen gevestigde groepen door het schakeld. Tegen half negen waren alle resultaten op het exploiteren van terreinen of gebouwen. Nieuwsbladbureau binnen. Commissaris K. van den Ham volgde in 1955 ‘meester’ In juni 1958 schrijft het Rotterdams Nieuwsblad: Gelijk Boogaard op als voorzitter, maar moest in 1957 om bij alle naoorlogse verkiezingen waren de padvinders gezondheidsredenen terugtreden. Hij werd opgevolgd van de Marnix van Sint Aldegondegroep als koeriers door de commandant van de rijkspolitie te water, de heer ingeschakeld. Dit is de laatste keer is geweest dat stem- P.C. Silver die op zijn beurt in 1964 werd opgevolgd door busuitslagen op deze wijze werden verzameld. dr. C.N. Peijster, ook weer commissaris van politie. Het De maatschappelijke betrokkenheid van de padvinderij VVD-gemeenteraadslid en later wethouder, mevrouw Mr. blijkt ook uit de acties direct na de watersnoodramp van M.L. Hoogendijk-van Holst Pellekaan heeft als opvolg- 1953. Om de telefoonlijnen niet te overbelasten, werden ster van mevrouw Heusdens vanaf 1956 tot de fusie van padvinders ingezet voor koeriersdiensten. Ze brachten op de vier organisaties tot Scouting Nederland in 1973 als de fiets briefjes van de ene instantie naar de andere. secretaresse de PC gediend. Voortrekkers van o.a. de Marnix van Sint Aldegondegroep Met het ontstaan van Scouting Nederland werden de PC’s gingen naar Capelle aan de IJssel en hebben daar meer- opgeheven en vervangen door districtsbesturen. dere dagen achtereen zandzakken staan vullen bij het veer van Van de Ruyt. Een padvinder is behulpzaam Kees Kersten van de Geuzen ging met een binnenvaart- Dat de publieke zaak de padvinders in de maanden na schip, gecharterd door het district Rotterdam, mee naar de bevrijding waardeerde en er dankbaar gebruik van Kortgene, om voor de hulpverleners ter plaatse voor eten maakte, blijkt uit de oproepen tot hulpverlening die de en drinken te zorgen. padvinders ontvingen. Verkenners en voortrekkers van de Willem de Dat gebeurde zowel door het bestuur van de stad, het Zwijgergroep maakten zich nuttig bij het inzamelen en Militair Gezag, onder leiding van de heer Van Lent, als sorteren van goederen voor de getroffenen. door bedrijven. De postbezorging was de eerste maanden In die dagen huisden de verkenners van de Sint na 5 mei niet op orde, maar er kwamen wel Rode Kruis- Willibrordusgroep in de voormalige timmermanswerk- brieven aan van mannen die naar Duitsland of elders plaats van koster Verburgh aan de Kwakelsteeg. Aan de waren afgevoerd. Padvinders bezorgden deze brieven bij Kwakel, een zijarm van de Vaart, was ook de roeiboten- de naar bericht hunkerende families. verhuur van Zonne gevestigd. De leiding van deze groep Op verzoek van het Gezag werden oudere padvinders en die van De Geuzen, die op nummer 19 timmermans- ingeschakeld bij het lossen van binnenvaartschepen met werkplaats, gehuisvest waren, was gevraagd paraat te voedsel en hulpgoederen, bijvoorbeeld blikken met kaak, zijn om, indien Vlaardingen onder water zou komen te die aansluitend naar de winkels werden gebracht. Dat staan, de roeiboten naar het ziekenhuis aan de Hofsingel gebeurde in de avond en de nachtelijke uren en de jongens te brengen. Verscheidene roeiboten werden uit voorzorg hadden daar niet zoveel moeite mee. We veronderstellen al op een vrachtauto geladen. dat men ook toen bekend was met ‘de strijkstok’. Padvinders waren ook actief toen na de ramp een geld- In de laatste maanden van de oorlog werd geen gas meer inzamelingsactie gehouden werd onder de Vlaardingse geleverd. Alvorens de distributie hervat zou worden, bevolking. moest de meterstand worden opgenomen. Wegens gebrek Een andere vorm van dienstbaarheid blijkt uit de oproep aan mankracht voor zo’n enorm karwei werd de hulp van gedaan in De Maaskanter, het mededelingenblad voor de de padvinderij gevraagd en gegeven. leiding van de NPV-groepen, als de DC, hopman Dorleijn Ook de melkfabriek, de Hollandia, deed een beroep op daarin in januari 1957 schrijft dat: padvinders. Weer ging het om het lossen van schepen. De de dienst Bescherming Bevolking een beroep op de voor- jongens hadden hiertegen helemáál geen bezwaar, want trekkers zou willen doen om zich bij wijze van dienst aan na gedane arbeid werd er dikke havermoutpap geser- de gemeenschap beschikbaar te stellen voor de bezetting veerd, zoveel als je maar wilde. van uitkijkposten (kaartlezen, kompaskennis, vliegtuig- Uit het einde van de jaren 40 stamt de dienstverle- herkenning en voor de telefoon en meldingsdiensten). ning die verkenners en leiding van de Marnix van Sint Er was reeds een trainingscursus opgezet voor die posten Aldegondegroep jarenlang verrichtten bij verkiezingen. en volgens hetzelfde bericht deden de voortrekkers van de De nieuwsbladverkiezingscentrale, van het Rotterdams stam “De Witte Ridders” van groep 1 daaraan mee.
51

---

Buitenleven benutten en het programma wat ingesteld was op mooi Het buitenleven was en is één van de pijlers van de weer, toch door te laten gaan. Dat was geen werk om padvinderij. Hoe kampen te organiseren in tijden van de jongens meer dan 6 uur door de regen en plassen te voedselschaarste en allerlei andere beperkingen? Het is laten lopen, waardoor de meeste tot hun huid doorregent de meeste groepen gelukt en in 1946 zijn, voor zover is waren, terwijl er nergens (voor de jongens tenminste niet) na te gaan, alle hordes, troepen, kringen en vendels op een behoorlijk onderdak was. Het is niet te verwonderen kamp geweest! Een pluim voor de inventiviteit van de dat er verscheidene jongens ’s avonds 11 uur (veel te laat) leiding van toen. ziek thuis kwamen en ook enkele vanwege de geleden Uit een brief van een akela aan de ouders: ontberingen vanmorgen niet naar school konden. Dat De kosten zijn  1,75 per welp. Voor brood zorgen wij, was niet gewoon meer, dat riekt naar de Hitlerjeugd, maar wat erop moet, daar moet uzelf maar voor zorgen. echt Germaans. We moeten oppassen dat we daar niet Een beker, een mes, vork en lepel plus bord moet u ook heengaan. meebrengen. Middageten is voor onze rekening. Hier Het kamperen op het Kruiteiland was uitermate populair moeten wel vleesbonnetjes voor komen. Verder wat kof- bij de padvinderij in de wijde omgeving, vooral bij de fie, thee of bonnen. Aardappelbonnen en melkbonnen zeeverkenners die er met eigen middelen konden komen. hebben we niet nodig. Voor het kamperen op het Kruiteiland was formeel schrif- telijke toestemming vereist van de Dienst der Domeinen en van de directie van de Albatros Superfosfaatfabriek N.V. te Pernis, nu Vondelingenplaat. Vetpotjestocht Door “Beneden-Maas” werd in die tijd zo nu en dan een koempoelan gehouden, een bijeenkomst van leiders en leidsters. Die van november 1959 zal bij een ieder die het heeft meegemaakt niet licht in vergetelheid geraken. Eind vijftiger jaren was er een zekere, ook achteraf niet echt verklaarbare, animositeit ontstaan tussen de leiding- gevenden van enkele groepen. Het was niet echt de eerste maal dat zulks voorkwam. Uiteraard werd dit ook door de districtstaf waargenomen en om daar wat aan te doen werd een districtskoempoelan georganiseerd. Deze werd gehouden in en rondom het groepshuis van Het aanleggen van een kampvuur tijdens zomerkamp. (CKS) De Geuzen achter de Cincinnati. Het avond/nachtpro- gramma was georganiseerd door hopman Ton Smelik met Ook in de eerste jaren nadien is het niet eenvoudig de behulp van de Quo Vadisstam. Ton Smelik stond bekend foerage voor - in dit geval - een verkennerskamp zonder om zijn creativiteit en vindingrijkheid bij zulk soort distributiebonnen rond te krijgen. Uit een bericht aan de evenementen. Er was een speurtocht uitgezet vanaf het ouders: Cincinnatiterrein naar het park Nieuwland. Vandaar in De kosten bedragen  18,00 plus bonnen voor 200 gram kleine groepjes door de weilanden, waar nu de wijk Holy vlees en 200 gram kaas per verkenner. is, naar de Vlaardingse Vaart. Daar werd de overtocht per Dat buitenactiviteiten ook wel eens minder goed kun- roeiboot, jezelf overtrekken, geregeld door de zeeverken- nen uitpakken dan bedoeld, mag blijken uit het volgende ners. Dan door de donkere weilanden langs een spoor van voorval. Het speelt zich af op het Kruiteiland, een inmid- waxinelichtjes in de toen bekende mocconapotjes, om uit- dels verdwenen plek in het Scheur op de hoek van de waaien te voorkomen, terug naar de stad. Tijdens de tocht Oude Maas, tussen de Vondelingenplaat en Rozenburg, moesten verschillende opdrachten worden uitgevoerd. toen nog een eiland.. De bewoners aan de rand van de stad, onder andere die Op Hemelvaartdag 1950 werd daar ter viering van het aan de Burgemeester Luijerinksingel, namen vreemde 40-jarig bestaan van de padvinderij in Nederland een zaken waar in het weiland tegenover hun woningen en oefendag voor alle verkenners en voortrekkers gehouden. belden de politie. Twee motoragenten werden erop afge- Het einde van deze dag werd gevierd met een kampvuur. stuurd. Zij troffen een aantal figuren aan nabij en in een Een dag later schrijft een ouder aan de leiding: bosschage en besloten hun zaklantaren te gebruiken om Het leek mij zeer onverantwoord van de leiding en een en ander nader te onderzoeken. In het licht van hun organisatoren om niettegenstaande het slechte weer en lantaren ontwaarden de agenten tot hun stomme ver- de slechte weerberichten, die dag toch volgens plan te bazing hun op één na hoogste chef, de hoofdinspecteur
52

---

Dorleijn in padvindersuniform. Hopman Dorleijn was op Doe vandaag een padvindersdaad! dat moment net teruggetreden als districtscommissaris, In het Comité van Aanbeveling voor deze actie hadden maar was nog wel deelnemer aan de koempoelan en de zitting burgemeester Heusdens, wethouder J.L Jonker, nachttocht. Hij was alleen niet zo geamuseerd op deze de echtgenote van wethouder H.K. van Minnen en ds. wijze door zijn ondergeschikten - zo sprak men in die Schouten als voorzitter van de VJG. dagen - te worden aangetroffen. Uit de bedelbrief: Niemand van de organisatoren had eraan gedacht het Het kwartje, dat elke padvinder per week opbrengt voor politiebureau te informeren over een nachtelijke tocht! de wekelijkse bijeenkomsten, het huren van clubloka- Was de hoofdinspecteur/padvinder niet blij, er werd sma- liteiten en dergelijke is reeds te gering om de daaraan kelijk om gegrinnikt en kwam de sfeer ten goede. verbonden kosten te dekken. Een subsidie van  100,- per jaar als georganiseerde jeugdgroep van de Vlaardingse Naar de padvindersboerderij Jeugd Gemeenschap is in dit opzicht evenmin voldoende, Op 7 januari 1953 richtten Burgemeester en Wethouders zodat de schuld aan het Padvinders Hoofdkwartier reeds van Vlaardingen een schrijven aan de Stichting Vlaar- tot  800,- is opgelopen. dingse Jeugdgemeenschap met de volgende inhoud: Uit een aantekening van mevrouw Heusdens blijkt dat Naar aanleiding van het verzoek van Mevr. Heusdens- a400,- werd ingezameld. Mansholt als secretaresse van de plaatselijke commissie Ondertussen werd er druk gerekend en uit een notitie van der Nederlandse Padvinders om t.b.v. de padvinderij de de ADC-Zeeverkenners, Arie Maat, een citaat: vm. boerderij van P.A. Hoogendam nabij de rijksweg nr. Indien de huurprijs van de boerderij neerkomt op a40,- 20 te mogen huren, delen wij u mede, dat wij bereid zijn per week inclusief licht, water, W.C.’s enz. is deze huur- onze medewerking te verlenen, dat het gebouwencom- prijs voor 4 groepen practisch niet uit contributies te plex van de boerderij aan u wordt verhuurd, tegen een bestrijden en zal een subsidie van de PC of VJG noodza- huurprijs van  25,- per week, mits de thans bij u in huur kelijk zijn. Mogelijk verdient het aanbeveling de huurprijs zijnde pandjes in de binnenstad, met name de percelen van  25,- aan te houden en alle te verrichten werkzaam- Tweevriendenstraat 3/5, Kwakelsteeg 19, Zomerstraat 45 heden zo nodig zelf uit te voeren. Mits dit geschiedt onder en Landstraat nr. 22 worden ontruimd. toezicht en met toestemming. De verhuring zal plaats vinden onder de gebruikelijke In augustus 1953 nemen de verbouwingswerkzaam- voorwaarden en bepalingen, waarbij eventuele verbou- heden een aanvang. Drie groepen, de Willem de wingen en het onderhoud voor uw rekening komen. Zwijgergroep, de Prinses Irenegroep en de Marnix van Wij verzoeken u ons mede te delen, of u zich hiermede Sint Aldegondegroep, zullen de bewoners/gebruikers kunt verenigen, waarna wij de raad een voorstel tot ver- van de boerderij worden. De Prinses Irenegroep die stal huring zullen doen. en een deel van het woonhuis zou betrekken zag daar al (was getekend:) de secretaris (v.d.Linden) en de burge- gauw van af. In haar plaats heeft de Prins Mauritsgroep meester (J. Heusdens). de genoemde ruimten betrokken. Uit het jubileumboekje Uit dit stuk blijkt dat de boerderij, waaronder verstaan uitgegeven ter gelegenheid van het vijftigjarige bestaan moet worden het woonhuis met stallen, doch nog niet van de Prins Mauritsgroep groep: het omliggende terrein, door de gemeente aan de VJG Het huurcontract kostte de groep bergen geld. Alleen al werd verhuurd, die het op haar beurt aan de PC, of beter in de voormalige stalruimte, waar onze groep zat, lekte gezegd de “Stichting ter behartiging van de belangen het op zeventien plaatsen als gevolg van de verwaar- enzovoort”, zoals de PC formeel heette, moest verhuren. loosde toestand van het dak. Van de vier wc’s was er geen De PC ging in eerste instantie hiermee niet akkoord en enkele meer heel (waren er wc’s? - vkr.) en het erf was wilde zelf huurster van het complex worden. Echter op een grote modderpoel. De door de groepen zelf geverfde 27 mei 1953 schrijft de secretaresse aan de VJG dat de witte buitenmuren werden al snel bruin van de modder- PC zal overgaan tot het huren van de boerderij van de spetters en lekkende dakgoten. heer Hoogendam, maar dat de zeeverkenners nìet naar de Een jaar nadien, in september 1954, schrijft een plaatse- boerderij zullen gaan en derhalve het pandje Kwakelsteeg lijk dagblad: 19 niet ontruimd zal worden, zoals eerder geëist. Men Padvindersboerderij bijna gereed. ging gedeeltelijk overstag. Bezoek van het burgemeestersgezin (de heer en mevrouw Schrijnend is dat de huurders, de padvindersgroepen via Heusdens) dat zich van de werkzaamheden op de hoogte de PC dus, met alle kosten van verbouwing en onderhoud kwam stellen. Het gebouwtje dat boer Hoogendam als van de boerderij werden opgezadeld terwijl in november paarden en kalverstal in gebruik had wordt het domein 1952 nog door de PC een bedelbrief aan allerlei bedrijven van de Marnix van Sint Aldegondegroep. Deze voorma- en instanties was gestuurd onder het motto lige stallen tellen thans drie vertrekken: een welpenver- Toe, volg één keer onze raad …. blijf, een leiderskamer en een verblijf voor de verken-
53

---

ners. Maar de hooizolder moet ook worden benut. (…) inwendige, maar ramen om daglicht binnen te laten uiter- Daarvoor moest een nieuwe vloer worden gelegd, gestut aard niet. Natuurlijk werd ook hier zelfwerkzaamheid het door zware houten binten en dit alles over de gehele adagium en gingen de voortrekkers aan de gang. In het ruimte extra ondersteund met stalen binten, 40 meter in harde, gewapende beton werd een raam gehakt. Weinig totaal en ruim 1000 kilo wegend. Alles met handkracht professioneel uiteraard en van beschermende materia- aangebracht en bevestigd. (…) len zoals brillen hadden ze nooit gehoord. Het gevolg is Ter gelegenheid van de opening van de boerderij als helaas wel geweest dat een van de jongens, Jan Naujoks, padvindersonderkomen op 16 juli 1955, schreef een jour- een betonsplinter in het oog kreeg en blijvende schade nalist: aan dat oog opliep. Iets dat onmiddellijk de aandacht trekt is de luchtbrug De officiële opening van de padvindersboerderij vond (een symboliek van de goede verstandhouding en samen- plaats op zaterdag 16 juli 1955. De PC had vele personen werking tussen de christelijke (Marnix van St. Aldegonde) uitgenodigd tot bijwoning ervan. De opening geschiedde en open (Willem de Zwijger) padvindersgroepen), die door de voorzitter van de PC, de heer Boogaard, door door de jongelui zelf is aangebracht tussen de losstaande het hijsen van de nationale vlag onder tonen van de pad- schuur en het achterhuis van de boerenwoning, waarvan vindersband die op dat moment op de loopbrug stond het voorgedeelte verhuurd is. Ook de hoge vlaggenmast opgesteld. en de uitkijktoren vallen direct in het oog. Maar ook Luchtbrug en vlaggenmast trokken in het geciteerde aan vrijwel alle andere onderdelen van het werk (kosten krantenbericht de aandacht, maar niet dat stromend water a12.000,= , mogelijk door belangeloze medewerking van noch elektriciteit beschikbaar was. Niet in de groeps- velen) is zeer veel aandacht besteed. Achter de voormalige stal waar de Prins Mauritsgroep de Opening padvindersboerderij, 16 juli 1955. V.l.n.r. rond de tafel: begane grond en de “Willem de Zwijgergroep” de zolder ODC J.W.F. Dorleijn, burgemeester mr. J. Heusdens, wethou- bezetten, stond en staat nog een betonnen grassilo. Deze der H.K. van Minnen, dhr. De Groot -PC Schiedam-, mevrouw silo was voorbestemd om als onderkomen voor voor- Boogaard, J.M. Smelik, J. Bakker, mevrouw T. Heusdens-Mansholt, trekkers te dienen. Er was wel een soort toegang tot het K. van der Ham. Achter de katheder F.J.W. Boogaard. (CJD)
54

---

huizen en ook niet in het woonhuis dat direct na hun beschikkende op het op 12 maart 1956 ingekomen ver- huwelijk door hopman Arie Vogel en zijn vrouw Mia van zoek… Zeyl betrokken werd. Als tegenprestatie voor het krijgen Wat goede relaties al niet vermogen … van woongelegenheid kreeg het echtpaar als taak enig Een voorwaarde in de bouwvergunning was wel dat er toezicht te houden op het centrum. een betonnen fundatie onder de barak zou worden aan- Drinkwater werd de eerste twee jaren namens de gemeen- gebracht. te aangevoerd met een tankauto. Het aangevoerde water Voor de officiële opening van het nieuwe groepsonder- werd opgeslagen in een tank op zolder, zodat er ‘stromend komen door de hoofdverkenner van de NPV, de heer Jan water’ was. In plaats van elektriciteit werd voor verlich- Volkmaars, stelde de Cincinnati haar kantineruimte ter ting, koken en verwarming gebruik gemaakt van butagas. beschikking, inclusief de natjes en de droogjes. Eerst na enkele jaren werd een elektriciteitskabel doorge- De zeeverkenners van De Geuzen moesten wegens trokken vanuit de Westwijk, onder de inmiddels voltooide afbraak van de boerderij nabij de Vijfsluizen ook verhui- snelweg A20 door naar het woonhuis. Maar alleen het zen en kregen eveneens een plek op het terrein van de woonhuis werd op het net aangesloten en de groepshuizen Cincinnati. Ook daarbij werd opnieuw dankbaar gebruik moesten het vooralsnog zonder doen. gemaakt van relaties. Op verzoek van hopman Dorleijn heeft mevrouw Heusdens, tijdens een jaarlijks samenzijn Achter de Cincinnati aan de heer Ernst, directeur van de Shell Olieraffinaderij In 1958 verhuisde de Willem de Zwijgergroep van de te Pernis, gevraagd of er wellicht een in onbruik geraakte padvindersboerderij naar het braakliggend terrein achter bouwkeet over was na de uitbreiding van de raffinaderij. de Cincinnati aan de Schiedamsedijk. De reden daarvan De heer Ernst zegde direct een overtollige bouwkeet toe. was dat de groep een oude, doch in zeer redelijke staat Toen er ruim zes maanden nadien nog geen bouwkeet verkerende houten keet had aangeboden gekregen. De was, attendeerde mevrouw Heusdens de heer Ernst daar keet was als onderkomen voor de tennisspelers van het op. Onmiddellijk werd actie ondernomen en de tweede- BPM Sportpark bij de Vijfsluizen in gebruik geweest. hands bouwkeet alsnog aangeleverd. Het bleek overigens Voorwaarde voor aanvaarden van het geschenk was een gloednieuwe keet te zijn door de raffinaderij als niet wel dat afbraak en transport geheel voor rekening van meer te gebruiken afgeleverd en die werd het nieuwe de groep was en dat het in de kortst mogelijke tijd groepshuis van De Geuzen. De fundatie moest door (veertien dagen) gerealiseerd moest zijn. Dus geen klus de groep gefinancierd worden en dat was toch nog een voor bereidwillige vaders die over een periode van enorme uitgave. Reeds na korte tijd bleek die fundatie meerdere weken of maanden vrije tijd ter beschikking niet al te best te functioneren want op 18 december stellen. Op zo’n moment blijkt dat het netwerk van een 1958 schreef de secretaresse van de groepscommis- Plaatselijke Commissie van ongelooflijk nut kan zijn. sie, mevrouw J. Wildeboer-Bosdijk, in een brief aan de De districtscommissaris, hopman Dorleijn, nam contact Plaatselijke Commissie dat het groepshuis aan het ver- op met de bedrijfsleiding van het havenbedrijf Vulcaan, zakken is waardoor deuren en ramen klemmen en ruiten waarschijnlijk met directeur Jonker, bestuurslid van de springen. Een en ander meest waarschijnlijk als gevolg V.I.O.O.L.-groep met de vraag of er misschien een paar van het heien op het Cincinnati terrein. mannen beschikbaar waren om die barak te helpen ver- Ondanks alle goede bedoelingen en de blijheid een plek te huizen. Maar waar naar toe? Dan was er de Plaatselijke hebben waar de jongens van de Willem de Zwijgergroep, Commissie met de echtgenote van de burgemeester, De Geuzen en de al eerder aan de oever van de die uiteraard contacten heeft. Van de heer Reijneveld, Poldervaart gevestigde Wesselgroep heerlijk konden spe- directeur van Cincinnati kreeg men gedaan dat de barak len, was het terrein achter de Cincinnati niet ideaal en geplaatst mocht worden op het terrein achter het bedrijf, naar huidige begrippen ongeschikt. Er was geen verhard dus aan de andere, zuidelijke zijde van de dijk. Nu was pad, dus bij regen en sneeuw veel modder. Er was geen het een kwestie van over de dijk heen brengen geworden. stromend water in de groepshuizen, water moest gehaald Afbreken, transporteren en weer opbouwen, het werd worden bij de portier van de Vulcaan en er was er geen geheel door de mensen van de Vulcaan gedaan. elektra. Voor de verlichting gebruikte men de bekende Voor het gebruik van het terrein door de padvinderij werd petroleumvergassers. Stevig pompen, heel voorzichtig met Cincinnati een huurcontract afgesloten: het broze kousje aansteken en zorgen dat het niet kapot Verhuur en huur zijn aangegaan voor onbepaalde tijd, ging en voor de verwarming ’s winters petroleumka- ingaande één Februari negentienhonderd zes en vijftig, chels. De oliestank was soms niet te harden, want ook die tegen de huurprijs van EEN GULDEN (F. 1,-) per jaar, kachels waren vaak krijgertjes. Dat klinkt nu allemaal bij vooruitbetaling te voldoen …. erg romantisch, maar… Toch werd er niet gemopperd, De bouwvergunning werd op 14 maart 1956 verleend. De want alles was beter dan op straat staan en ook dat is openingszin van dit besluit luidt: voorgekomen.
55

---

De groepen zijn een aantal jaren achter de Cincinnati niseerde jeugdbewegingen in een behoefte voorzagen én gehuisvest gebleven tot ze door de bouwers van de de jeugd aanspraken. Beneluxtunnel gedwongen werden te verkassen. Er waren Op de boerderij ging het intussen bepaald niet om over inmiddels zoveel materialen voor de bouw van de tunnel naar huis te schrijven. In 1964 besloot de gemeente ook opgeslagen en er waren zoveel activiteiten gaande dat het terrein rond de boerderij ter beschikking van de het niet langer verantwoord was kinderen daar, ook niet padvinderij te stellen. Zo werd de Padvindersboerderij onder toezicht, te laten spelen. vergroot tot Scoutcentrum. Voor het beheer van het cen- Voor de verplaatsing van het groepshuis van de Willem trum werd op 29 december 1964 de Stichting Vlaardingse de Zwijgergroep werd opnieuw de hulp van werknemers Padvinderij opgericht. Het stichtingsbestuur werd samen- van de Vulcaan ingeroepen en weer niet tevergeefs. Het gesteld uit vertegenwoordigers van de vier organisaties. In groepshuis werd uiteen gehaald en op een vrachtauto, 1965 kwam de gemeente met een financieringsplan voor voorafgegaan door een motoragent, Gerrit Berends, in de bouw van nieuwe groepshuizen, onder andere voor de z’n vrije tijd ADC-verkenner, naar de Broekpolderweg groepen die van het bouwterrein voor de Beneluxtunnel gereden. De kostbare betonnen fundatie bleef achter en achter het Cincinnatigebouw moesten verkassen. het groepshuis werd in de boomgaard van de padvinders- Er was voor die tijd veel geld voor uitgetrokken, maar de boerderij herbouwd die was uitgebreid tot Scoutcentrum. enkele groepen, waaronder de Wesselgroep en de Prinses De Geuzen verhuisden naar het voormalige kantoorpand Irenegroep hadden niet veel lust om leningen af te sluiten van Scheepswerf De Jong aan de Hoflaan, direct aan het voor het bouwen van een eigen onderkomen, terwijl de water van het Buizengat. Het nieuwe onderkomen werd Wesselgroep op dat moment toch redelijk bij kas zat. Zij op 8 mei 1971 door burgemeester Heusdens, vader van hadden immers negen jaar geen eigen onderkomen gekend een zoon bij deze groep, feestelijk geopend. Acht jaar en dus ook die periode zo goed als geen huur behoeven nadien werd het huidige onderkomen van de groep, het te betalen. Eerst na veel aandringen van het stichtingsbe- binnenvaartschip de Cornelia in gebruik genomen. stuur, daarin gesteund door Piet Boschman, de ambtenaar De Wesselgroep had vanaf kerstmis 1958 gedurende Jeugdzaken, besloten genoemde groepen en later ook de negen lange jaren een zwervend bestaan zonder vaste V.I.O.O.L.-groep en de Sint Willibrordusgroep te gaan huisvesting gekend. De verkennerstroep was opgeheven bouwen. De Willem de Zwijgergroep had weinig keus, zij en alleen de horde draaide nog. “Waar zitten we volgende moest het groepshuis verplaatsen van de Schiedamsedijk week?” was steeds de vraag. Meestal was de plek dan een naar de Broekpolderweg. onbewoonbaar verklaarde woning ergens in de stad. De Het Scoutcentrum was er, maar het was er verre van ide- kinderen vonden het misschien wel spannend, maar voor aal. Uit de Marnix-kroniek november 1965: de leiding was het een constante zorg. Het is meermalen De heer Van Keulen laat op eigen kosten op de boerderij voorgekomen dat de horde op straat de bijeenkomsten een elektrische installatiet aanleggen…. opende en op straat het spel moest spelen. Vlag hijsen Die was er dus nog steeds niet en ook stromend water en aan een lantarenpaal in de stromende regen in november! derhalve toiletten, ontbraken nog steeds, maar de groeps- Akela Pet hield twee jaar lang de hordebijeenkomsten in huizen werden gebouwd zoals de gemeente Vlaardingen het Hof en heeft vanwege de stromende regen welpen in ‘gewenst’ had. de muziektent staan installeren. Het gevolg van één en De Wesselgroep die dankzij oud-vaandrig Rinus ander was wel dat akela Pet met haar horde een bekende Ouwerkerk weer een verkennerstroep had, kreeg de verschijning in Vlaardingen werd. Bovendien had akela Prinses Irenegroep als naaste buur. Hun huizen werden Pet niet ten onrechte de naam verworven vervelende jon- in 1966 in gebruik genomen. getjes in aardige kereltjes te kunnen veranderen. Vandaar De officiële opening van het scoutcentrum door burge- dat het meermalen is voorgekomen dat de schoolarts een meester Heusdens was op 20 april 1968. Het werd een beroep deed op akela Pet om een ‘probleemkind’ in haar groots feest met optochten door de stad. horde op te nemen. Op zo’n verzoek werd altijd positief Een jaar later kwam de V.I.O.O.L.-groep van de gereageerd. Geraniumstraat naar het centrum. Zij bouwden met Het zou tot in 1967 duren voor de Wesselgroep weer financiële steun een heel nieuw groepshuis, ’t Kapad, dat een eigen en vast onderkomen zou hebben. De laatste op 9 juni van dat jaar in gebruik werd genomen. twee jaren daarvoor konden ze ’s winters gebruikmaken van een lokaaltje van 4 x 4 meter van de Katholieke Ook de Prins Mauritsgroep realiseerde een eigen groeps- Verkenners. In dezelfde ruimte kwamen ook kabouters, huis. Na twee jaar bouwen onder leiding van hopman rowans en verkenners bijeen. Jan Bot en met heel veel inbreng van vaders en andere Vandaag nog verbazen de leiders en leidsters van toen hulpvaardige mannen kon zij op 13 september 1969 het zich erover dat de jongens toch bleven komen. Eens te eigen home, tussen het groepshuis van de Willem de meer een bewijs dat padvinderij, AJC en andere georga- Zwijgergroep en ’t Kapad openen.
56

---

Bijna twee jaar nadien, op 26 januari 1970, schrijft de verkrijgen van leningen tegen een betaalbare rente aan Stichting Vlaardingse Padvinderij aan het gemeentebe- groepen die voor grote uitgaven stonden. stuur: Ook werden nogal eens schenkingen verkregen via de Wij willen dan ook Uw medewerking verzoeken aan deze heer D. van der Velden, penningmeester van de PC. Als onhygiënische toestanden (het ontbreken van waterleiding voor een of ander doel geld moest worden verkregen en en toiletten op het Centrum - vkr.) een einde te maken. de groepen dit zelf onmogelijk konden genereren, wist Het laatste jaar hebben - door eerder genoemde situatie de heer Van der Velden heel vaak een niet bij name te - reeds enige leden onze vereniging verlaten omdat zij noemen goede gever te vinden. Uit de nagelaten archie- te vies thuiskwamen of geen gelegenheid hadden hun ven van Van der Velden blijkt dat deze niet bij name te behoeften te doen. Vooral op de leeftijdsgroep van 8 tot noemen gever het zelfde Fonds Weeshuis is geweest. De en met 11 jarigen heeft dit een nadelige invloed. Vlaardingse padvinderij en misschien wel veel andere Nog eens twee jaar na deze noodkreet, dus zeven jaar na (jeugd-)organisaties zijn derhalve dit fonds veel dank het financieringsplan, verleende het college van B&W verschuldigd. toestemming voor het aanleggen van waterleiding en toi- Regelmatig gehouden eigen acties zoals het houden van letten in de groepshuizen. bonte avonden, vanzelfsprekend met tombola, en andere Nog eens drie jaar later, in mei 1975, werden vrijwilligers vormen van geld inzamelen zoals de jaarlijkse acties opgeroepen om te helpen geulen te graven voor de aanleg Heitje voor een karweitje vanaf 1952 hebben een beschei- van gasleidingen. den bijdrage aan de groepskassen opgeleverd. Na het De Sint Willibrordusgroep was de laatste groep die een Heitje waren er de inzamelingsacties voor Jantje Beton, eigen home kreeg op het centrum, maar ook de eerste die die nog steeds plaatsvinden en waarvan de collectanten weer verdween. Groot Vlaardingen , 28 september 1972: een deel voor eigen groepskas mogen houden. Zaterdagmiddag werd het laatste groepshuis dat het Verschillende groepen hadden een zogeheten moeder- Scoutcentrum zal completeren, geopend. Het is het club- club, die in één- of tweewekelijkse bijeenkomsten door huis van de St. Willibrordusstichting (de overkoepelende middel van handwerken e.d. materialen maakten die op organisatie voor katholiek jeugdwerk in Vlaardingen) dat ouderavonden en bij andere samenkomsten konden wor- o.a. onderdak zal bieden aan welpen en verkenners van den verkocht en geld opbrachten. de Willibrordusgroep en aan de gidsen (padvindsters) Nu de geschiedenissen van groepen die ontstonden door- van de Barbara- en Luciagroep. dat de stad zich in de jaren ’50 sterk uitbreidde. Het was een uit steen opgetrokken gebouw, ontworpen door architect Willem Bronwasser. Het had fl. 80.000,- Don Boscogroep gekost! Het duurste groepshuis op het centrum dat als Deze groep werd in 1959 opgericht ten behoeve van de eerste tegen de grond ging zonder dat er iets voor in de kinderen in de parochie van de Heilige Geestkerk aan plaats kwam. Een van de oorzaken was de teruggang van de Van Hogendorplaan. De groep heeft niet langer dan de Sint Willibrordusgroep, dit ondanks alle pogingen door vijf of zes jaren bestaan. De kleuren van de das waren onder andere DC hopman Leo Mientjes ondernomen, om grijs met groene rand. De eerste hopman was Wim van de groep door een fusie met de Schiedamse Franciscus- Rutten met Herman Oudejans als vaandrig. Bij de start Lodewijkgroep weer een bestaan te geven. waren er twee welpenhordes. De akela’s waren Nel van Engelen en Riet Oudejans. Het eerste onderkomen van de Het is evident dat voor het bouwen van de groepshuizen, groep was op de zolder van Zethameta aan de Koningin het onderhoud ervan, de aanleg van sanitaire voorzie- Wilhelminahaven. Daarna is de groep naar de door de ningen, elektra en gas, erg veel geld nodig was. Een St. Willibrordusgroep verlaten zolder achter het woon- contributie van 25 cent per week was in de jaren ’50, huis op de Padvindersboerderij verhuisd. Vervolgens is ’60 voor een modaal gezin een behoorlijk bedrag. Als de groep ter ziele gegaan in het daggelderhuisje aan de dan de groep een huur van zeventig gulden per maand Mauritsstraat, nu omgeving Lyceumlaan, nabij de voor- moet opbrengen, of een navenant bedrag als aflossing malige boerderij van Vente. van schuld, daarnaast spel- en kampeermateriaal moet aanschaffen en onderhouden, bijdragen moet leveren aan Benoît-Labregroep het Nationaal Hoofdkwartier en aan het district dan is het In dezelfde tijd dat de Don Boscogroep in de Babberspolder niet verbazingwekkend dat vaak een beroep op externe werd opgezet, gebeurde iets dergelijks in de Indische bronnen moest worden gedaan. Dan is het hebben van een Buurt. Aan de Insulindesingel werd een parochiekerk netwerk heel nuttig. De secretaresse van de Plaatselijke gebouwd en naar goed gebruik behoorde bij die kerk ook Commissie van de NPV was tevens regentes van het jeugdwerk, in dit geval dus ook padvind(st)ersgroepen. Fonds Weeshuis der Hervormden. In die hoedanigheid Op voorstel van kapelaan Hogenboom, tevens de eerste heeft zij verscheidene keren kunnen bemiddelen bij het aalmoezenier, werd de groep genoemd naar een Franse
57

---

priester-arbeider en medewerker van in die dagen zeer kring, HOly KABOuters, gestart in het wijkcentrum De bekende abbé Pierre, Benoît-Labre. Heipaal. Een jaar nadien zelfs met een tweede kabouter- Kinderen kwamen uit de Indische Buurt zelf, uit de in kring en weer een paar maanden later met een junioren- aanbouw zijnde Westwijk en Zuidbuurt en van over de vendel. Hieruit blijkt dat er een grote behoefte was aan dijk, uit de muziekbuurt van de Vettenoordsepolder. De georganiseerd jeugdwerk in de amper acht jaar bestaande horde stond onder leiding van akela Toos van Vliet en de woonwijk. verkennerstroep onder hopman Nico Meijer. Inmiddels was de Federatie Scouting Nederland een Het groepshuis was de zolder van de stal achter het woon- gegeven geworden en werd vanuit Beneden-Maas het huis op de padvindersboerderij, waar eerst de Willem initiatief genomen van de Allart een gemengde, dus een de Zwijgergroep en nadien de Sint Willebrordusgroep echte scouting-groep nieuwe stijl te maken. Dit werd na gehuisvest waren geweest. aanvankelijk tegensputteren vanuit de V.I.O.O.L.-groep op 1 juli 1973 gerealiseerd. De padvindsters en de pad- Barbaragroep vinders gingen samen op in één groep. Het groepsbestuur De Barbaragroep is opgericht in 1961 voor de meisjes van onder voorzitterschap van mevrouw Schuit-Schouten, de Heilige Geestparochie in het oosten van de stad. De was uitermate actief met betrekking tot de realisatie van meisjes, kabouters en gidsen, hadden hun onderkomen een geschikt eigen groepshuis. in een van de twee daggelderhuisjes op het erf van boer De groep was begonnen aan de Prinses Beatrixlaan, in Vente. een door de firma Werner ter beschikking gestelde hou- ten keet. Met twee kabouterkringen, een juniorenvendel Luciagroep en een horde was deze keet met maar twee speelruimten Ook deze groep is in het begin van de zestiger jaren opge- al gauw te klein en werd er hard gewerkt aan een op de richt, ressorteerde onder de Sint Willibrordus-parochie toekomst gericht onderkomen, dat uiteindelijk na veel in de Westwijk en was oorspronkelijk gehuisvest in het gepraat en de nodige bedelpartijen gerealiseerd kon wor- parochiehuis aan de Surinamesingel. den aan de Lemsterlandhoeve. Het groepshuis zoals het er Van de Barbaragroep en deze groep is mij niet veel nog steeds staat is een eigen ontwerp dat met de techni- bekend. Tussen deze twee groepen bestond, in tegenstel- sche steun van een bedrijf van een inmiddels naar Brabant ling tot andere groepen met een katholieke signatuur, verhuisde welpenvader is gerealiseerd. Dit groepshuis een zekere mate van samenwerking. Uit de adressenlijst oorspronkelijk begroot op ruim fl. 200.000,-, kostte ten- van Scouting Vlaardingen uit 1972 is vast te stellen gevolge van de eis van Bouw- en Woningtoezicht dat er dat Stieneke Ruigrok van beide groepen hoofdleidster een betonnen fundering onder het houten gebouw aange- was. Dat was zeker voor die tijd en in de context van de bracht moest worden, zo’n vijftig procent meer. gescheiden activiteiten in de verschillende parochies iets Binnen een paar jaar groeide de Allart uit tot een groep uitzonderlijks. Voor zover bekend hebben deze twee meis- met circa 200 leden en daarmee tot de grootste in het jesgroepen niet zo lang na 1972 opgehouden te bestaan. scoutingdistrict Rijnmond. Allart van Heemstedegroep, groep 6 Van padvinderij naar scouting Groepsnummer 6 was de reeds jaren vacant zijnde aan- De zestiger jaren lieten een versnelde ontwikkeling duiding van de in 1947 gefuseerde Sint Jorisgroep. zien op sociaal, cultureel, politiek en religieus terrein. De Allart van Heemstedegroep is op 13 september 1972 Met die ontwikkelingen hebben de vier padvind(st)ers- in de wijk Holy gestart op initiatief van het NPV-district organisaties behoorlijk geworsteld. Men besefte maar Beneden-Maas. Als gevolg van de aanleg van de Rijksweg al te goed dat men de ontwikkelingen niet kon nege- 21 (nu A20) richting Maassluis, was de afstand vanuit ren, doch had er niet meteen een passend antwoord op. Holy naar het Scoutcentrum ver en bovendien te gevaar- Ledenaantallen liepen in die jaren aanzienlijk terug. De lijk geworden voor jonge kinderen. Er werd gestart met beslissing van de vier organisaties om tot een federatie een welpenhorde op woensdagmiddag met de oud-akela’s te komen, later te volgen door een volledige fusie, is der- Ria Pet en Miep Tuitel, bagheera Joke van Krimpen en halve een logische stap geweest. chill Yvonne Labohm. In december van dat jaar werden In 1968 werd de Federatie Scouting Nederland opgericht. de eerste twintig welpen geïnstalleerd en trokken de oud- De vier organisaties bleven vooralsnog zelfstandig, doch akela’s zich terug. Er was nieuwe leiding aangetrokken reeds bestaande gezamenlijke activiteiten, zoals de actie en voor zover gewenst opgeleid. Akela Tuitel bleef als Heitje voor een karweitje en de padvind(st)ersgroepen adviseuse aan de horde verbonden. voor gehandicapten werden bij de Federatie onderge- De horde van de Allart van Heemstedegroep was echter bracht. Op 6 januari 1973 kwam de fusie tot stand. niet het eerst als scoutinggroep actief in de wijk Holy. De In Vlaardingen bleven de contacten tussen de vier orga- V.I.O.O.L.-groep was een jaar tevoren al met de Hokabo- nisaties tot een minimum beperkt (gezamenlijke kerstvie-
58

---

ringen), terwijl de contacten tussen de rooms-katholieke De PIVO-raad heeft enkele jaren bestaan. organisaties en de neutrale op een enkele uitzondering na Een formeler contact ontstond bij de oprichting van de nul waren. Het waren de voortrekkers van de Quo Vadis- Stichting Vlaardingse Padvinderij waarin afgevaardigden stam, die in navolging van schuchtere pogingen elders in van de vier organisaties zitting hadden. Maar daar bleef het land, het initiatief namen tot meer samendoen in de het voorlopig bij. leeftijdsgroep van 16 tot ongeveer 23 jaar. Pas als de Federatie Scouting Nederland realiteit is Daartoe werd op 31 januari 1959 de PIVO-raad opgericht geworden, worden ook de contacten tussen de verschil- hetgeen staat voor PIoniers en VOortrekkers. De raad lende leidinggevenden in Vlaardingen intensiever. In mocht alleen functioneren als oudere leidinggevenden dit verband moeten de namen genoemd worden van toezicht zouden houden! In het eerste jaar van hun Bep Pabon-Reijntjes, hoofdleidster V.I.O.O.L.-groep, Wil bestaan organiseerde de raad zes avonden en een week- Waale, districtscommissaresse NG, Leo Mientjes, dis- end met vaak zo’n 40 tot 60 deelnemers. De programma’s trictscommissaris KV) en Cor Labohm, districtscom- waren meestal cultureel, zoals volksdansen onder leiding missaris NPV. Met de fusie per 1 januari 1973 ontstond van Bart van der Geijn en zijn vrouw of zingen met het scoutingdistrict Rijnmond, omvattende Schiedam, Schipper Leen Haasnoot uit Katwijk. Vlaardingen, Maassluis en Maasland. Omdat de raad geen groep was en eigen inkomsten Plaatselijke commissies werden afgeschaft en Cor Labohm moest genereren werd per schrijven van 21 januari 1960 werd de eerste voorzitter. Districtscommissarissen en via de Plaatselijke Commissie aan de Vlaardingse Jeugd assistenten (DC’s en ADC’s) werden speladviseurs en Gemeenschap om een subsidie van tien gulden per te het gehele mogelijke militaire karakter van de padvin- organiseren avond gevraagd en vijftien gulden voor een dersbeweging als door Lord Baden Powell opgezet, was weekend. In het totaal voor vijfenzeventig gulden. Dà t in één klap verdwenen. Het uniform bleef, al is van het was teveel van het goede en het verzoek werd afgewe- oorspronkelijke niet zo veel meer over, maar de doelstel- zen! lingen zijn gebleven: Op grondslag van de ideeën van Lord Baden Powell een De installatie van de Quo-Vadisstam in januari 1958. Boven, plezierige beleving van de vrije tijd te bieden aan meisjes v.l.n.r. Rein van de Meer, Ton Smelik, Jan Molendijk; mid- en jongens, waardoor een bijdrage wordt geleverd aan de den v.l.n.r. Piet Assenberg, Bob Groeneveld, Chris van Roon; vorming van de persoonlijkheid. onder v.l.n.r. Jaap van Krimpen, Jacques Breederveld, Joop In hoeverre deze doelstelling in Vlaardingen is gereali- Ommering. (CJvK) seerd is hier niet geprobeerd te beoordelen. In de jaren na de oorlog was de opbouw van een organisatie eenvoudig, het vinden van huisvesting allerminst. Reeds vóór de periode van Federatie Scouting werd de organisatie gewijzigd en ontstonden nieuwe eenheden. De jeugd was mondiger geworden en men vond de leeftijds- verschillen binnen de bestaande eenheden zoals welpen en verkenners te groot. Zo kwamen er bij verschillende NPV-groepen trampers en rowans. Nu bestaan er bevers, welpen, esta’s, kabouters, verken- ners, padvindsters, explorers, stam (géén voortrekkers zijnde), A-team en leiding. Voor veel ouderen is scouting geen padvinderij meer. Daarmee is geenszins gezegd dat zij het gelijk aan hun zijde hebben. Ooit schreef een journalist in de (niet meer bestaande) Havenloods: Ze zijn verdwenen, die succesrijke jeugdbewegingen van vroeger. Doodgebloed, eertijds bloeiende orga- nisaties als de Kajotters, de AJC, de Christelijke Jongemannenvereniging en de bijpassende jongemeis- jesorganisatie. Ook de Vrijzinnige Christelijke Jeugd Centrale heeft het niet gehaald. Maar de padvinderij bestaat nog en sappelt moeizaam verder. Waarvan akte.
59

De Nederlandse Padvinders

Neutrale Padvinders Vereeniging

Verkenners van de Katholieke Jeugdbeweging

Het Nederlandse Padvindstersgilde

Nederlandse Gidsenbeweging

Districtscommissaris

Katholieke Verkenners

Assistent Districtscommissaris

Onderdistrictscommissaris

Arbeiders Jeugd Centrale

Nederlandse Gidsen