Historische waarderingstekens tot 1973

De voorgangers van Scouting Nederland kenden allen een onderscheidingssysteem met meerdere onderscheidingen. Deze pagina geeft een overzicht van alle voormalige waarderingstekens binnen Scouting in Nederland.

Voor de huidige waarderingstekens en de waarderingstekens van 1973-2018

Historie van waarderingstekens

De eerste onderscheidingen waren voor verkenners die heldendaden verrichtten. Die hulp aan anderen was een doel van Scouting en een deel van de instructie was daar ook op gericht. Dat kwam dus nogal eens voor. Robert Baden-Powell draaide de zaken graag om en dus was brons bij Scouting de hoogste onderscheiding en goud de laagste.

Erekruis en Jan van Hoofkruis

Het erekruis wordt al genoemd in de eerste Scouting for Boys. Bij NPB werd in 1915 voorgesteld om bronzen, zilveren en gouden erepenningen in te stellen voor reddingsacties. In het eerste technisch reglement van NPV werd een bronzen erepenning ingesteld. In 1927 werd het erekruis ingesteld. Deze kon ook uitgereikt worden aan een hele groep voor een gezamenlijk optreden, dan kwam het op de groepsvlag. In maart 1948 werd deze onderscheiding hernoemd naar Jan van Hoofkruis, naar Jan van Hoof, een verzetsstrijder in de Tweede Wereldoorlog. Het erekruis werd gedragen op de rechter borstzak en kende de volgende gradaties:

• Gouden Kruis met rood/blauw lint. Voor moed, zonder direct levensgevaar.
• Zilveren Kruis met blauw lint. Voor moed met belangrijk levensgevaar.
• Bronzen Kruis met rood lint. Als de betrokkene bijzondere moed heeft getoond en groot levensgevaar onder ogen heeft gezien

Bij de fusie van de landelijke scoutingverenigingen in 1973 zijn de kruizen afgeschaft.

• 

  Erekruis

• 

  draaginsignes erekruis

Dankbaarheidsinsigne

Het dankbaarheidsinsigne kon door iedere verkenner uitgereikt worden aan personen buiten Scouting (na goedkeuring door de vereniging). Hier waren geen bijzondere eisen voor. Een speciaal dankbaarheidsinsigne is uitgeven met op de voorzijde de Jacobsstaf en de tekst: Wereldjamboree Nederland 1937 en op de achterzijde: De Nederlandsche Padvinders, Uit dankbare erkentelijkheid voor uw hulp.

• 

  Dankbaarheids­insigne

• 

  Dankbaarheids­insigne voor de Jamboree 1937, voorkant

• 

  Dankbaarheids­insigne voor de Jamboree 1937, achterkant

• 

  Dankbaarheids­insigne voor de Jamboree 1937, draaginsigne

Jacobsstaf en Zilveren Vlaamse Gaai

In de jaren 50/60 waren er onderscheidingen voor verenigingsactiviteiten:

• Gouden Jacobsstaf met geel lint, gedragen op de rechterborst. Als de betrokkene zich een groot aantal jaren zeer verdienstelijk heeft gemaakt voor de padvindersbeweging.
• Zilveren Jacobsstaf met oranje/rood/groen/geel lint, gedragen op de rechterborst. Als de betrokkene zich een zeer groot aantal jaren buitengewoon verdienstelijk heeft gemaakt voor de ontplooiing van de padvindersbeweging.
• Zilveren Vlaamse Gaai met blauw-zwart lint gedragen om de hals. Als de betrokkene aan de padvindersbeweging diensten van uitzonderlijk karakter heeft bewezen. Deze onderscheiding is ontworpen door Titus Leeser.

De eerste Jacobsstaf werd door Baden-Powell op de Wereldjamboree 1937 aan de contingentsleiders uitgereikt. Ook groepen die zich verdienstelijk hadden gemaakt voor de Jamboree, zoals de Delftsche Zwervers kregen er een. Dit was een normale houten uitvoering. Bij iedere onderscheiding hoorde een draaginsigne voor op het uniform, bestaande uit een achtvormige knoop in de kleuren van het lint.

• 

  Houten Jacobsstaf

• 

  Gouden Jacobsstaf

• 

  Zilveren Jacobsstaf

• 

  Zilveren Jacobsstaf draaginsigne

• 

  Zilveren Vlaamse Gaai

Waarderingstekens NPG

Het Nederlandse Padvindstersgilde kende twee waarderingstekens. Die werden uitgereikt aan leidsters, commissie- en bestuursleden voor verdienstelijke inzet voor de padvindstersbeweging. Afhankelijk van de mate van inzet kon een Waarderingsteken (inzet in de afdelingen) of een Groot Waarderingsteken (inzet voor het Gilde) uitgereikt worden. In rangorde kwamen zij onder de Zilvervis

In de Regels voor het Padvindstersspel werden deze omschreven, inclusief wie het teken mocht uitreiken. Het Waarderingsteken was een hangertje van blank metaal en het Groot Waarderingteken was een geemailleerd hangertje. Beide waarderingstekens moesten op de klep van de linkerborstzak onder de knoop gedragen worden.

Waarderingstekens NGB en NG

De Nederlandse Gidsenbeweging en de Nederlandse Gidsen kenden ook waarderingstekens. De waarderingstekens heetten het Blauwe, Zilveren en het Gouden Waarderingsteken en de criteria waren min of meer vergelijkbaar met het Waarderingsteken van het NPG.

Zilvervis

De Zilvervis was en is in veel padvindsters- en gidsenorganisaties de hoogste onderscheiding. De onderscheiding werd door de Nederlandse organisaties tot 1973 uitgereikt aan personen die zich voor de gehele organisatie in hoge mate verdienstelijk hadden gemaakt.

• 

  Nederlandse Zilvervis

• 

  Britse Zilvervis

Bronnen

• Spelregels NPV 1957
• Verkennen voor jongens, 1946
• Provinciale Drentsche en Asser courant, 15 november 1949
• De Tijd, Godsdienstig en Staatkundig Dagblad, 6 juni 1955
• Het Parool, 29 april 1957
• Trouw, 24 mei 1961
• Nieuw Suriname : Surinaams nieuws- en advertentieblad, 17 juli 1961

Het Nederlandse Padvindstersgilde

Nederlandse Gidsenbeweging

Nederlandse Gidsen

De Nederlandse Padvinders

Neutrale Padvinders Vereeniging